رانت‌جویی زیر پوست بازار آزاد

کمال اطهاری اقتصاددان معتقد است کسانی که در ایران از «بازار آزاد» دم می‌زنند، در واقع به دنبال آزاد کردن رانت و حاکم کردن نوفئودالیسم هستند. به گفته این اقتصاددان «عده‌یی هستند که می‌خواهند با شعار بازار باز، رانت را آزاد کنند، چون نهادهای رقابتی نه برای سرمایه و نه برای کار وجود ندارد، پس چگونه می‌توان در چنین فضایی از پیاده‌سازی ایدئولوژی بازار باز سخن گفت؟ کسانی که این شعارها را می‌دهند، می‌خواهند به رانت دسترسی یافته و نوفئودالیسم را حاکم کنند».

اطهاری در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه نمی‌توان امید داشت دولت تا چند سال آینده مشکلات کشور را به خوبی شناسایی کند و برای آنها نهادسازی‌های لازم را انجام دهد، افزود: برنامه ششم توسعه فاقد قوانین مورد نیاز برای انجام نهادسازی‌های لازم در جهت ارتقای زندگی در مناطق محروم، روستاها و نظایر آن است که نمی‌توان از آن انتظار نتایج چندان مطلوبی داشت. این اقتصاددان «وضعیت نابسامان ضریب جینی» و «هسته سخت رکود تورمی» حاکم بر کشور را هم نتیجه «رانت» دانسته است.

اطهاری آنچه در شرایط فعلی «اقتصاد دانش‌بنیاد» نامیده می‌شود را رد کرد و گفته «اکنون در شرایطی قرار داریم که به جای اقتصاد دانش‌بنیان به اقتصاد نوفئودالیسم در کلان‌شهرها رسیده‌ایم، همان‌گونه که رانت گزافی به بخش ساختمان داده می‌شود».

وی خلق نوآوری را نیازمند «دموکراتیزه کردن مدیریت اقتصادی» می‌داند و شرایط نیروی کار در ایران را نامطلوب توصیف می‌کند. به گفته این اقتصاددان در بخش نیروی کار باید ببینیم جلوگیری از اقداماتی مانند تشکیل سندیکا چه نتایجی در بر خواهد داشت. کارگرانی که نتوانند سندیکا تشکیل دهند و قدرت چانه‌زنی نداشته باشند، بهره‌وری لازم را هم نخواهند داشت و سرمایه اجتماعی لازم در جهت حل مسائل و مشکلات نیروی کار نیز به وجود نخواهد آمد.