آرامش در سبد خانوارها

هادی سلگی

ارقام مربوط به تورم شهریورماه حاکی از آرامش و حتی برگشت به مسیر کاهشی این شاخص است. هرچند به نظر می‌رسد، این کاهش بیشتر از سمت گروه خوراکی‌ها رخ داده که این امر هم به دلیل برخی نوسانات قیمتی در گروه میوه‌ها و سبزیجات ایجاد شده است، اما در گروه‌های دیگر نیز شاهد تورم‌های زیر یک‌درصد هستیم که می‌تواند مسیر با ثبات در کانال 8 درصدی را فعلا حفظ کند.

 چهارمین کاهش تورم نقطه به نقطه

مرکز آمار محاسبات خود را از شاخص قیمت کالاهای مصرفی در شهریور 96 منتشر کرد. این گزارش نشان می‌دهد، روند کاهشی متوالی نرخ تورم نقطه به نقطه به چهارمین ماه خود رسیده است. مطابق ارزیابی‌های این نهاد آماری کشور میزان رشد شاخص قیمت کالاهای مصرفی در ماه شهریور در مقایسه با ماه مشابه سال قبل 8.1درصد بوده که نشان‌دهنده کاهش 0.1درصدی نسبت به ماه قبل‌تر آن (مرداد ماه) است.

سیر کاهشی تورم نقطه به نقطه در خرداد ماه آغاز شد؛ زمانی که این شاخص از اوج 18ماهه آن یعنی تورم 10درصدی ماه اردیبهشت به 9.6درصد نزول کرد. از این ماه به این سو دیگر نرخ تورم نقطه به نقطه یکسره کاهشی شد به‌طوری که در ماه اول تابستان به 9.1درصد و در مرداد و شهریور نیز به ارقام 8.2 و 8.1درصد رسید. تورم نقطه به نقطه شاخصی است که یک زمان معین (روز، هفته یا ماه) را به صورت نقطه‌یی با زمانی دیگر مقایسه می‌کند. در جداول آماری این دو نقطه به‌طور معمول ماه‌های سال جاری را با ماه‌های مشابه سال قبل آن مقایسه می‌کنند. بنابراین شاخص نقطه‌یی در واقع تغییرات قیمتی یک دوره زمانی 12ماهه را درون خود عبور می‌دهد، اما از جایی که تنها دو نقطه را در محور یک‌ساله مورد سنجش قرار می‌دهد، نوسانات کل سال را نشان نمی‌دهد.

خاصیت اصلی این شاخص بیش از هرچیزی زودرسی آن است، بدین معنی که تغییرات تورم کل را سریع‌تر نشان می‌دهد و این امر به دلیل اولویت زمانی در آن نسبت به شاخص متوسطی است که میانگینی از تغییرات یک‌سال را در فرمول خود می‌گنجاند. علاوه بر این شاخص متوسط میانگین 12ماه را نسبت به میانگین 12ماه قبلی می‌سنجد و به همین لحاظ دامنه زمانی 24ماهه را در درون خود دارد و موجب دیررسی آن می‌شود.

با این اوصاف سیر کاهشی 4ماهه نرخ تورم نقطه به نقطه گویای این مطلب است که تورم متوسط (12 ماهه) که از بهمن سال گذشته روند افزایشی به خود گرفته بود، دوباره به مسیری ثابت یا نزولی برگشت خواهد کرد.

تورم 12ماهه از مهرماه سال 92 که در قله 5ساله گذشته (37.4درصد) قرار داشت در بهمن ماه 95 به کف خود یعنی 6.9درصد نزول کرد و با یک توقف در ماه اسفند در فروردین امسال در مسیر صعودی قرار گرفت. در این مسیر شاخص مذکور هر ماه 0.1 تا 0.3واحد درصد رشد کرده تا اینکه در شهریور روی رقم 8درصد قرار گرفته است. در حال حاضر نرخ نقطه به نقطه از متوسط 0.1درصد هم بیشتر است اما سیر کاهشی آن می‌تواند نشانه‌یی از ثبات و حتی شروع یک روند کاهشی دیگر باشد.

این مسیر کاهشی در نرخ‌های ماهانه هم به‌طور مشهودتری نمایان است. بر اساس گزارش مرکز آمار نرخ تورم ماهانه شهریور (میزان تغییرات قیمت در ماه شهریور نسبت به ماه قبل آن) صفر بوده است، به این معنی که سبد کالاهای مصرفی خانوارها در این ماه هیچ تغییری نداشته است. از تیرماه روند تغییرات این شاخص نیز کاهشی بوده است و از اول تابستان که 1.2 درصد رشد ماهانه قیمت داشته‌ایم به 0.7 درصد در مرداد و در نهایت در شهریور به 0.0 درصد رسیده است.

مطابق این آمارها علت اصلی این کاهش تورم ماهانه از طریق گروه خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات حاصل شده است.

این گروه که وزنی (ضریب اهمیت) 28.46درصدی در کل سبد خانوارها برای محاسبات تورم دارد، در شهریور منفی 1.5 درصد کاهش قیمت داشته است. البته نرخ نقطه و 12ماهه این گروه همچنان بالا و به ترتیب 10.1 و 11.3درصد بوده که این امر نشانه سطح بیشتر افزایش قیمت آنها در ماه‌های گذشته است. گروه خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات شامل دو شاخه اصلی خوراکی‌ها و دخانیات می‌شود.

در میان شاخه خوراکی‌ها 12گروه فرعی قرار دارد که شامل خوراکی‌ها، نان و غلات، گوشت قرمز و سفید، گوشت قرمز و ماکیان، ماهی‌ها، شیر، پنیر و تخم‌مرغ، روغن، میوه و خشکبار، سبزیجات، شکر و مربا و شکلات، محصولات طبقه‌بندی نشده و در نهایت چای و قهوه و نوشابه می‌شود.

گزارش مرکز آمار از تورم شهریور ماه خوراکی‌ها نشان می‌دهد که بیشترین گروه‌های فرعی در زمینه کاهش کل گروه از آن دو گروه میوه‌ها و سبزیجات است. این دو گروه به ترتیب تورم ماهانه منفی 4 و منفی 7.6 درصد داشته‌اند. علاوه بر این دو، گروه شیر و پنیر و تخم‌مرغ نیز افت منفی یک‌‌درصدی را تجربه کرده‌اند.

بنابراین نتیجه می‌شود که وزن اصلی تورم منفی 1.5درصد گروه خوراکی‌ها از این سه قلم ناشی شده است که بیش از هرچیزی می‌توان آنها را به شرایط فصلی آن مرتبط دانست. در مقابل تورم منفی کالاهای خوراکی، تورم ماهانه اقلام غیرخوراکی با وزن 71.5درصدی در کل سبد کالاها 0.7درصد رشد کرده است. این رشد مثبت هم بیشتر از دو ناحیه مسکن، آب، برق، گاز، کالاها و خدمات متفرقه رخ داده است که به ترتیب 1 و 1.6درصد رشد قیمتی داشته‌اند. بقیه اقلام این گروه تورم زیر یک‌‌درصد را تجربه کرده‌اند.