افزایش دختران و کاهش پسران سیگاری
قیمت سیگار در ایران ارزان است و طرح مالیات بر خردهفروشی سیگار که سالهاست بین دولتها و مجلسها دست به دست میشود، به دلایل مختلف به تصویب نمیرسد تا هم قیمت سیگار همچنان گران نباشد و دسترسی به آن آسان، و هم هزینه درمان افرادی سیگاری که به سیستم درمانی کشور تحمیل میشود، از مالیات افراد غیرسیگاری تامین شود، نه از مالیاتی که سیگاریها برای کشیدن سیگار پرداخت میکنند.
دیروز سخنگوی وزارت بهداشت هم با هشدار نسبت به آمار بالای مرگ و میر در مصرفکنندگان مواد دخانی اعلام کرد: سالانه ۵۰ هزار مورد مرگ ناشی از مصرف دخانیات در ایران اتفاق میافتد.
ایرج حریرچی در مورد آمار مصرف سیگار و سایر مواد دخانی در ایران و جهان گفت: سالانه هفت میلیون نفر در دنیا به دلیل مصرف دخانیات جان میبازند؛ یعنی هر شش ثانیه یک نفر. نیمی از مصرفکنندگان آن نیز به دلیل عوارض مستقیم و غیرمستقیم دخانیات جان خود را از دست میدهند. در ایران نیز سالانه ۵۰ هزار مورد مرگ ناشی از مصرف دخانیات ثبت میشود. همچنین ۵۰۰ هزار مورد بستری در سال به دلیل عوارض ناشی از دخانیات است. او افزود: مرگ ناشی از تصادفات، ایدز، سلاحهای سرد و گرم، مخدر و الکل کمتر از مرگ ناشی از سیگار و سایر دخانیات است. مصرف دخانیات خطر ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی را تا 2.4 و ریوی را تا ۲۳ برابر در مردان افزایش میدهد.
تولد نوزادان کم وزن از مادران سیگاری
سخنگوی وزارت بهداشت با بیان اینکه ۹۰ درصد موارد ابتلا به سرطان ریه ناشی از مصرف سیگار است، ادامه داد: وزن کودکان متولد شده از مادران سیگاری ۲۰۰ تا ۳۰۰ گرم کمتر از وزن نرمال نوزادان است. همچنین هر وعده مصرف قلیان معادل مصرف ۱۰۰ تا ۲۰۰ نخ سیگار است. حضور در کنار کسی که قلیان میکشد مانند مصرف شش تا هشت نخ سیگار است. در کشور ما از ۷۹ میلیون نفر، هشت میلیون نفر به نوعی مصرفکننده مواد دخانی محسوب میشوند؛ یعنی 14.13 درصد از مردم مصرفکننده سیگار، قلیان، پیپ و سایر مواد دخانی هستند.
روند رو به رشد مصرف مواد دخانی در زنان
او شیوع مصرف دخانیات را در مردان 25.16 و در زنان ۴ درصد اعلام و تاکید کرد: مصرف دخانیات در زنان رو به افزایش است. در پنج سال گذشته آمار مصرف دخانیات در ایران از 14.9 به 14.13 رسیده است. گزارشها نشان میدهند که مصرف روزانه سیگار در شش سال گذشته از 10.9 به 10.1 کاهش پیدا کرده است، اما مصرف قلیان در حال افزایش است. به گزارش ایسنا، حریرچی ادامه داد: مصرف دخانیات در روستاها 15.44 درصد و در شهرها 17.62 درصد گزارش شده است که نشاندهنده مصرف بالای دخانیات در روستاها است. ایران متعهد شده است که تا سال ۱۴۰۴ به دلیل آمار بالای بیماریهای قلب و عروق، ۳۰ درصد مصرف دخانیات را کاهش دهد، اما باید توجه کرد که مصرف سیگار در نوجوانان ۱۳ تا ۱۵ ساله افزایش کمی داشته که عمده آن در دختران نوجوان بوده است.
افزایش دختران و کاهش پسران سیگاری
او با بیان اینکه آمار مصرف سیگار در دختران نوجوان از کمتر از یک درصد به 2.1 درصد رسیده است، تصریح کرد: این آمار در پسران از 5.1 به 4.8 کاهش پیدا کرده است. با توجه به اینکه سیگار و قلیان در حوزه ورود به مصرف مواد مخدر و رفتارهای پرخطر جنسی است، خانوادهها باید هوشیار باشند و بدانند که مصرف قلیان در کنار نوجوانها چه ضربهیی میتواند به آنها وارد کند. در حال حاضر 6.6دختران ۱۳ تا ۱۵ ساله سابقه مصرف قلیان دارند که این رقم در پسران 11.1 درصد اعلام شده است. برآورد شده است که سالانه بین ۴۰ تا ۵۰ میلیارد نخ سیگار در کشور مصرف میشود که به دنبال آن سالانه ۱۰ هزار میلیارد تومان از ثروت ملی نیز دود میشود. همچنین حدود ۲۰ تا ۳۰ میلیارد تومان در سال صرف هزینه بهداشتی و سالهای از دست رفته عمر افراد سیگاری میشود.
قیمت سیگار در ایران ارزانتر از ۱۸۱ کشور دنیا
سخنگوی وزارت بهداشت با بیان اینکه هر ۱۰ درصد افزایش مالیات بر دخانیات، پنج درصد از آمار مصرف سیگار کاهش میدهد، افزود: قیمت سیگار در ایران ۲۰ درصد کشورهای تولیدکننده اصلی است. یعنی کشورهای امریکا و انگلیس این کار را در کشور خود پنج برابر گرانتر از ایران میفروشند. در ایران قیمت سیگار از ۱۸۱ کشور دنیا ارزانتر است. مالیات بر سیگار در کشورهای مختلف ۷۰ درصد قیمت را در بر میگیرد. اگر بخواهیم قیمت دخانیات را کنترل کنیم باید قیمت فروش در سوپرمارکتها را بالا بریم.
برخورد با واحدهای متخلف عرضهکننده دخانیات
حریرچی با اشاره به همکاری مناسب برخی استانها در زمینه برخورد با واحدهای متخلف عرضهکننده دخانیات، ادامه داد: در برخی از استانها همکاری کم است و مالیات و جرایم بازدارنده نیستند. در تهران واحدهایی وجود دارند که پنج تا هفت بار پلمب شدهاند، اما با پرداخت رقم جریمه یک تا دو میلیون تومان مجددا فعالیت خود را شروع کردهاند. فروش سیگار به صورت نخی نیز ممنوع است، اما جریمه آن ۲۲ تا ۸۶ هزار تومان است.
مالیات ۶۰۰ میلیارد تومانی در ازای فروش ۱۰ هزار میلیاردی سیگار
حریرچی با بیان اینکه تمام مالیات دریافتی از فروش ۱۰ هزار میلیارد تومان سیگار در ایران ۶۰۰ میلیارد تومان بوده است، افزود: مالیات بر سیگار باید بطور مستقل وضع شود تا بازدارنده باشد. برخی میگویند که افزایش مالیات باعث افزایش قاچاق میشود اما قاچاق را هم میتوان کنترل کرد. برخی نیز میگویند افزایش مالیات بر دخانیات به افراد فقیر فشار وارد میکند، اما وقتی قیمت سیگار بالا رود اول فقرا و نوجوانان مصرف سیگار را کاهش میدهند.
او تاکید کرد: هزینه مصرف سیگار را دولت میپردازد؛ به همین دلیل باید کاری کنیم که افراد سیگاری هزینه مصرف سیگار را خودشان بپردازند. با توجه به برخی از لابیها بعضی از قوانین مربوط به دخانیات ضعیف وضع شده است. جریمههای مربوط به واحدهای متخلف مربوط به سال ۹۲ است. در استانهایی که در زمینه کاهش مصرف دخانیات موفق عمل کردهاند، قوه قضاییه و سایر نهادها همکاری کرده و حداکثر جریمه را اعمال کردهاند.
طرح وزارت بهداشت برای افزایش مالیات
حریرچی درباره چگونگی تصویب مالیات بر دخانیات در برنامه ششم توسعه نیز توضیح داد و گفت: در خصوص میزان مالیات بر دخانیات مورد نظر ما پیشنهادات مختلفی مطرح شد، اما در صحن علنی مجلس پیشنهاد مطرح شده تغییر یافت و مالیات بر دخانیات از در کارخانه مطرح شد. این در حالی است که قیمت خردهفروشی با قیمت در کارخانه دخانیات اختلاف زیادی دارد. در حال حاضر این قانون اجرا میشود، اما ما پیشنهاد کردهایم که نمایندگان طرح دیگری ارائه کنند که افزایش مالیات بر دخانیات سالانه مد نظر قرار گیرد. همچنین جریمه کسانی که غیرقانونی سیگار میفروشند نیز افزایش یابد.
قلیانهای آلوده
حریرچی با اشاره به ابلاغیه وزارتخانههای بهداشت و صنعت، معدن و تجارت در زمینه ممنوعیت واردات تنباکو از کشورهای دیگر و مخالفت صنف مربوطه با این ابلاغیه، اظهار کرد: ما این موضوع را پیگیری میکنیم، اما امیدواریم دستورالعمل ما اجرایی شود. همچنین باید بدانیم که مصرف خانوادگی قلیان در حال رواج است و این درحالی است که مواد آلوده در تنباکوی قلیانها استفاده میشود.