تلفات اقتصادی تروریسم و آشوب پسابرگزیت
گروه جهان طلا تسلیمی
با اعلام ورشکستگی ناگهانی یکی‌از بزرگ‌ترین شرکت‌های هواپیمایی بریتانیا، دولت این کشور در دو هفته آینده درگیر بزرگ‌ترین برنامه بازگرداندن شهروندان به خانه خواهد بود. هواپیمایی «مونارک» پنجمین شرکت هواپیمایی بریتانیا پس از 49سال فعالیت و جابه‌جا کردن میلیون‌ها مسافر در سراسر اروپا ورشکست شد. اگرچه مقامات هوانوردی غیرنظامی عملیات بازگرداندن حدود 110هزار مسافر سرگردان این هواپیمایی را آغاز کرده‌اند، اما این اتفاق همچنان برای حدود 300هزار مسافری که برای تعطیلات پرواز رزرو کرده بودند بسیار گران تمام خواهد شد. بسیاری از ناظران این اتفاق را از عواقب زودهنگام برگزیت و نابسامانی شرایط اقتصادی دانسته‌اند، اما به نظر می‌رسد تاثیرات تروریسم و حملات تروریستی اخیر بر اقتصاد حتی از آشفتگی‌های مربوط به خروج از اتحادیه اروپا وخیم‌تر بوده است، چرا که هواپیمایی مونارک مبلغ زیادی از سود خود را به همین دلیل از دست داده و چاره‌یی جز اعلام ورشکستگی برایش باقی نمانده است.
به گزارش گاردین، خدمات مشاوره حسابداری «کی‌پی‌ام‌جی» ساعت 4 بامداد دوشنبه اعلام کرد که هواپیمایی مونارک، بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین شرکت هواپیمایی بریتانیا در پی اعلام ورشکستگی به دولت واگذار شده و همه پروازها لغو شده است و برنامه‌یی برای از سرگیری آنها وجود ندارد. بلافاصله پس از این خبر، نهاد هوانوردی غیرنظامی اعلام کرد برنامه‌یی برای بازگرداندن مشتریان مونارک به اجرا گذاشته است. همه مسافران این هواپیمایی می‌توانند بدون پرداخت هزینه اضافی و با اندک تغییراتی در برنامه سفر به بریتانیا بازگردند؛ اما هیچ برنامه‌یی برای پروازهای لغو شده بعدی در نظر گرفته نشده است و حدود 300هزار نفری که برای تعطیلات پایان سال پرواز رزرو کرده بودند، اکنون با ناامیدی مجبور به تغییر برنامه سفر خود هستند و هنوز مشخص نیست که ضرر و زیان ناشی از این اتفاق برای این افراد دقیقا چقدر خواهد بود. اگرچه گفته می‌شود حدود نیمی از مشتریان مونارک از مجوز مسافرت هوایی (اتول) برخوردار و به نوعی در برابر هرگونه زیان مالی ناشی از لغو پروازها بیمه هستند، اما همچنان مشخص نیست که مبالغ هزینه شده برای رزرو پرواز را چگونه یا در چه بازه زمانی پس خواهند گرفت.
اما دولت بریتانیا نیز از زیان‌های ناشی از این ورشکستگی بی‌نصیب نمانده است. هوانوردی غیرنظامی برای بازگرداندن مسافران در راه مانده 34 پرواز چارتر در نظر گرفته است و این روند دست‌کم دو هفته طول خواهد کشید. کریس گریلینگ، وزیر حمل و نقل بریتانیا شرایط موجود را بی‌سابقه خواند و مقامات هوانوردی شرایط موجود را «بزرگ‌ترین بحرانی که خطوط هوایی بریتانیا با آن مواجه شده»، توصیف کردند.
انگشت اتهام به سوی دولت بریتانیا
اندرو هینس، مدیر اجرایی هوانوردی غیرنظامی در مصاحبه با سی‌ان‌ان گفت که مدیران شرکت مونارک نبود چشم‌انداز مالی مناسب را از دلایل اتخاذ این تصمیم اعلام کرده‌اند؛ مساله‌یی که باتوجه به نابسامانی‌های اقتصادی مرتبط با برگزیت و آشفتگی‌ها در دولت ترزا می نخست‌وزیر بریتانیا چندان دور از ذهن نیست. به نوشته «ایندیپندنت»، اندرو سوافیلد، مدیرعامل هواپیمایی مونارک، تروریسم را عامل ورشکستگی شرکت خود اعلام کرده است. وی در نامه‌یی به کارکنانش در این باره نوشت: «علت اصلی این تعطیلی تروریسم شرم‌الشیخ و تونس و از بین رفتن سفرها به ترکیه بوده است. از سال 2015 تاکنون کاهش یک‌چهارمی سود را شاهد بودیم که در نتیجه آن درآمدهای ما 160میلیون پوند کاهش یافت. این مساله به‌ویژه بر روند کار در اسپانیا و پرتغال تاثیر گذاشت که حدود 80 درصد از تجارت ما را تشکیل می‌دادند. امسال خطوط هواپیمایی ما نسبت به سال گذشته 14درصد مسافر بیشتری داشت، اما درآمدهای ما 100میلیون پوند کمتر بود.»
هواپیمایی مونارک به دلیل خدمات‌رسانی خوب به مسافران از حسن شهرت برخوردار بود، اما آینده این شرکت هواپیمایی از مدت‌ها پیش نگران‌کننده به نظر می‌رسید. خانواده سوییسی مالک مونارک در سال 2014 این شرکت هواپیمایی را به شرکت سرمایه‌گذاری «گری‌بول کپیتال» فروخت، معامله‌یی که کارکنان را وادار کرد با کاهش دستمزدها موافقت کنند. گری‌بول درباره ورشکستگی مونارک اعلام کرد که این خط هواپیمایی به دلیل «عواملی خارج از کنترل خود» فروپاشید؛ تروریسم و فروپاشی پوند پس از رای «آری» به برگزیت دو عامل اصلی بودند.
مصر و تونس دو بازار بزرگ هواپیمایی مونارک محسوب می‌شوند که هر دو پس از حملات تروریستی به روی گردشگران بسته شدند، چرا که وزارت خارجه بریتانیا از سال 2015 به خودداری از پرواز به تونس و تفرجگاه‌های حاشیه دریای سرخ در مصر توصیه کرده بود. ناآرامی‌ها در ترکیه در پی کودتای نافرجام علیه رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهوری این کشور نیز تجارت مونارک در تعطیلات را به کلی تحت تاثیر قرار دادند و نتیجه این اتفاق‌ها سرازیر شدن سیلی از پروازها به مقصد اسپانیا و پرتغال و کاهش سود ناشی از این پروازها بود. کاهش ارزش پوند در نابسامانی‌های اقتصادی مرتبط با برگزیت هم سبب شدند هزینه‌های مونارک در زمینه خرید سوخت و هواپیما، معاملاتی که بر مبنای دلار صورت می‌گیرند، حدود 50میلیون پوند در سال افزایش یابد.
شرکت مونارک 2هزار و 750نیروی کار در بریتانیا داشت که ظاهرا برای یافتن فرصت شغلی مناسب برای آنها با دو اتحادیه بالپا و یونایت همکاری می‌کند. در همین حال، یونایت دولت بریتانیا را به دلیل دست روی دست گذاشتن تا ورشکستگی مونارک مقصر دانست. این اتحادیه که نماینده حدود 1800مهندس و مهماندار شرکت مونارک محسوب می‌شود، در این باره گفت که نابسامانی‌های مربوط به برگزیت سرمایه‌گذاران و خریداران احتمالی را ترسانده است؛ به‌ویژه اینکه هیچ کسی نمی‌داند در پایان مذاکرات با بروکسل این شرکت هواپیمایی می‌تواند مطابق روال سابق به پروازها در سراسر اروپا ادامه دهد یا خیر. به گفته یونایت، وزرای کابینه ترزا می درخواست‌های متعدد مونارک برای دریافت وام مشابه وامی که آلمان به هواپیمایی برلین داد را رد کرده‌اند و آن‌قدر دست روی دست گذاشتند تا در نهایت این شرکت هواپیمایی ورشکسته شد.
