اگر ترامپ برجام را پاره کند، چه می‌شود؟
دونالد ترامپ هم در زمان مبارزات انتخاباتی و هم در 9ماهه اول دوران ریاست‌جمهوری‌اش بارها اعلام کرده توافقنامه سال 2015 بین ایران، ایالات متحده، اتحادیه اروپا و اعضای شورای امنیت سازمان ملل در خصوص برنامه تسلیحات هسته‌یی ایران «بدترین قراردادی است که تاکنون بسته شده است.»
به گزارش دیپلماسی ایرانی، به زودی خواهیم فهمید که آیا ترامپ به حرف‌هایش عمل می‌کند یا خیر. موعد بعدی تایید دوباره پایبندی ایران به قرارداد، روز 15 اکتبر مقرر شده و کاخ سفید از هم‌اکنون بررسی‌های خود را در خصوص سیاست ایالات متحده و ایران انجام داده است. اما هنوز در این خصوص اطلاعاتی منتشر نشده است.
اما تصمیم ترامپ چه خواهد بود؟ دو منبع مرتبط در بررسی سیاست‌های ایران اظهار داشته‌اند که با وجود ادعای اخیر ترامپ مبنی بر اینکه او تصمیم خود را گرفته، دولت هنوز در حال بررسی گزینه‌های موجود است. ترامپ می‌خواهد از این توافقنامه عقب‌نشینی کند، اما ظاهرا متوجه شده است که در صورت پاره کردن برجام، اختلافات جدی دیپلماتیک به وجود خواهد آمد.
دیگر طرفین امضای این قرارداد، از جمله متحدان نزدیک اروپایی امریکا، معتقدند ایران کاملا به برجام پایبند بوده و از امریکا می‌خواهند آن را لغو نکند. این کشورها از زمانی که تحریم‌ها برداشته شده است، شروع به تجارت با ایران کرده‌اند. آنها با امریکا برای حفظ برجام لابی‌های متعدد کرده‌اند.
از سوی دیگر، رکس تیلرسون وزیر امور خارجه نیز با کشورهای اروپایی لابی کرده است تا در فشار آوردن به ایران برای مذاکره مجدد با امریکا همکاری کنند. امانوئل ماکرون رییس‌جمهور فرانسه که با ترامپ روابط خوبی دارد، گفته مایل است در راستای انقضای 15ساله برجام و برگشتن تمام اختیارات برنامه هسته‌یی به ایران مذاکرات دوباره‌یی صورت گیرد، اما او نیز معتقد است نباید برجام را پاره کرد.
منابع مرتبط با بررسی سیاست ایران گفته‌اند، یکی از گزینه‌هایی که ترامپ و مشاوران وی روی آن تامل زیادی کرده‌اند، «عدم تایید» قرارداد است؛ به این معنی که ایران به برجام کاملا پایبند نیست ولی امریکا از آن عقب‌نشینی نمی‌کند. عقب‌نشینی از برجام به معنای اعمال دوباره تحریم‌هاست، ترامپ روز 14سپتامبر اعلام کرد: این اقدام در راستای منافع امنیت ملی ایالات متحده نیست. اما بسیاری از اعضای کنگره در حال تلاش برای ایجاد زمینه برای اعمال تحریم‌ها هستند.
سناتور تام کاتن، سناتور آرکانزاس که از منتقدان جدی این قرارداد است، گفت تا زمانی که دولت، ایران را وادار به مذاکره مجدد کند، با این گزینه مشکلی ندارد. تایید کاتن، امر مهمی به حساب می‌آید، چراکه نشان می‌دهد این گزینه در میان جمهوری‌خواهان، حامیان قدرتمندی دارد.
با این حال، حفظ چارچوب توافقنامه با وجود اعلام اینکه عملکرد ایران در تطابق با شرایط آن نبوده است، خطرات احتمالی در پی خواهد داشت. ایران مطالبات جدیدی در توافقنامه جدید خواهد داشت و به گفته مارک دووویتز، مدیر اجرایی بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها، رییس‌جمهور امریکا نیز «خواستار ایجاد شرایطی برای همیشگی کردن محدودیت‌های کنونی بر برنامه هسته‌یی و آزمایش سانتریفیوژهای پیشرفته و موشک‌های بالستیک دارای کلاهک هسته‌یی و همچنین خواستار محدود کردن خرید و انتقال تسلیحات متعارف است. به علاوه ترامپ می‌خواهد ایران اجازه دسترسی دایم بازرسان سلاح‌های سازمان ملل متحد به پایگاه‌های نظامی خود را صادر کند.»
سران اروپایی به‌طور خصوصی به ترامپ گوشزد کرده‌اند که ایران به چنین خواسته‌هایی تن نخواهد داد و احتمال دارد به‌طور کل از توافقنامه عقب‌نشینی کرده و به سمت ساخت سلاح‌های هسته‌یی پیشروی کند. این امر ممکن است باعث به وجود آوردن بحران هسته‌یی جدیدی همگام با بحران کره شمالی شود.
مک مستر، مشاور امنیت ملی امریکا و جیمز ماتیس، وزیر دفاع امریکا، موافق توافقنامه ایران نیستند و مشاوره آنها به رییس‌جمهور، که تاکنون از محتوای آن اطلاعاتی در دست نیست، در شکل‌دهی به رییس‌جمهور تاثیر زیادی خواهد داشت. مخالفان برجام ادعا می‌کنند، در صورتی که ترامپ توافقنامه را تایید نکند، ایران سر و صدای زیادی به پا خواهد کرد، اما در نهایت دورنمای اعمال دوباره تحریم‌ها، این کشور را بار دیگر به پای میز مذاکره خواهد کشاند. به زودی متوجه خواهیم شد که آیا پیش‌بینی این افراد درست بوده است یا خیر.
