اعتراض به تصویبنامه انجمن‌های ایالتی و ولایتی

شانزدهم مهر 1341 در پی اعلام تصویب لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی، علما و مراجع قم در تلگرافی به محمدرضا پهلوی اعتراض خود را نسبت به این مصوبه اعلام کردند.

قانون انجمن‌های ایالتی و ولایتی در نخستین دوره مجلس شورای ملی برای تشکیل شوراهای استان و شهرستان به تصویب رسیده بود و تا زمان نخست‌وزیری اسدالله علم این قانون بدون تغییر مانده بود. این قانون چهاردهم مهر ۱۳۴۱ با ۹۲ ماده و هفده تبصره از تصویب کابینه اسدالله علم گذشت و خبر آن در ۱۶ مهر در روزنامه‌های کیهان و اطلاعات منتشر شد. به موجب این مصوبه که در غیاب مجلس، حکم قانون را داشت به زنان حق رای داده می‌شد و همچنین شرط مسلمان بودن و سوگند به قرآن مجید از شرایط انتخاب شوندگان حذف شد.

برخی معتقدند شاه با این تصویبنامه قصد زورآزمایی با علما را داشته است.

پس از تصویب این قانون جلسه‌یی در قم در منزل حاج شیخ عبدالکریم حائری برگزار شد که درآن حاج مرتضی آیت‌الله‌زاده حائری (میزبان)، آقایان آیت‌الله گلپایگانی، آیت‌الله شریعتمداری و آیت‌الله خمینی(ره) شرکت داشتند. امام خمینی(ره) این تصویبنامه را دسیسه خطرناکی برای لطمه زدن به اسلام و روحانیت خواندند و خطاب به شاه نوشتند: «از قوانین و خیمه تخلف از قرآن و احکام علمای ملت و زعمای مسلمین و تخلف از قانون بترسید و بدون جهت مملکت را به خطر نیندازید والا علمای اسلام درباره شما از اظهارعقیده خودداری نخواهند کرد.» رژیم پهلوی در ابتدا قصد مقاومت در برابر جریان‏های مخالف را داشت اما هنگامی که مخالفت روحانیت، برخی مردم و نشانه‌های قیام عمومی را دید، دهم آذر همان سال با تصویب هیات دولت اعلام شد که این تصویبنامه قابل اجرا نیست.