جایگاه کسبوکارهای نوین دراقتصاد
گروه تشکل‌ها|
شکل‌گیری کسب‌وکاهاری نوین فصل جدیدی در چرخه اقتصاد کشور رقم زده است. از این رو، به دلیل جایگاه و نقش ویژه آنها در اشتغال‌زایی، دولتمردان و نمایندگان بخش خصوصی باید نگاه ویژه‌تر خود را نسبت به توسعه این نوع فعالیت‌ها خصوصا در فضای مجازی معطوف کنند. چراکه به گفته فعالان اقتصادی، استارت‌آپ‌ها فرصت تاریخی بی‌نظیری برای کشورها محسوب می‌شوند که متاسفانه در کشور ما به دلیل فراهم نشدن زیرساخت‌های قانونی، نهادی، آموزشی و نبود فضای کسب‌وکار از قطار توسعه جا مانده‌اند اما با این حال موج مثبتی از اتفاقات خوشایند برای اقتصاد ایران به واسطه شرکت‌های استارت‌آپی و مشاغل نوپا در راه است بطوری‌که پیش‌بینی می‌شود کسبوکارهای نوپا خیلی سریع به پیشرفت شگرفی نایل شوند. به گفته فعالان اقتصادی، دولت با متمرکز کردن حمایت‌ها بر حوزه مشاغل نوپا و استارت‌آپ‌ها می‌تواند نگاه خود را از بخش‌های غیرمولد و ساکن که سال‌ها است بدون ارزش افزوده مانده‌اند، به سمت بخش‌های جدید تغییر دهد و نسل صنعت را به سمت کسبوکارهای جدید و مولد که نوآوری و اشتغال‌زایی زیادی به همراه خود دارند، سوق دهد.
حمایت از کسبوکارهای نوین
حال در راستای حمایت از فعالان استارت‌آپی «تعادل» به سراغ چند تن از کارشناسان رفته و نظر آنها را درباره مزایا و معایب کسب و کارهای مجازی جویا شده است. محمدحسین برخوردار، به عنوان فعال اقتصادی درباره مشارکت فعال فناوری‌های نوین ایرانی در رویدادی جهانی به «تعادل» گفته است: حمایت دولت و بخش‌خصوصی از استارت‌آپ‌های داخلی باعث وابستگی ما به خارجی‌ها می‌شود. این فعال بخش خصوصی در ادامه می‌افزاید: بسیاری از مردم و مسوولان مفهوم دقیق دانش بنیانی را نمی‌دانند و باید مشخص کنیم که منظور از دانش‌بنیان چه صنایعی هستند و این صنایع تا چه اندازه می‌توانند ارزش افزوده ایجاد کنند. به گفته او، با مشخص کردن فواید استارت‌آپ‌ها می‌توان جایگزین مناسبی برای صنایع شوند تا به کمک بهره‌وری و سود سرشار از مشاغل نوپا چرخ دنده‌های تولید و اشتغال در کشور را به تحرک انداخت.
در عین حال، برخی کارشناسان براین عقیده‌اند که اقتصاد دنیا با تمرکز بر استارت‌آپ‌ها توانست به توسعه شگرفی برسد. عضو اتاق بازرگانی تهران نیز با اشاره به این نگاه بیان می‌کند که ما نیز با حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانیم به بحران بیکاری خاتمه داده و بسیاری ازجوانان خوش ذوق را دراین شرکت‌ها مشغول به کار کنیم که از این رهگذر هم اشتغال‌زایی حاصل خواهد شد و هم محصولات و خدمات ارائه شده قابل رقابت با شرکت‌های خارجی خواهد بود.
برخوردار با تاکید بر لزوم حمایت دولت از استارت‌آپ‌ها اظهار کرد: دولت با حمایت قانونی و ارائه تسهیلات مالی کم بهره و معاف کردن از بسیاری از مالیات‌ها می‌تواند به نخبگان عرصه استارت‌آپ انگیزه لازم برای شروع کار را بدهد؛ چرا که تجربه نشان داده است بسیاری از نخبگان تنها به دلیل نداشتن سرمایه کافی محتاج سرمایه‌گذاران شده و آنان نیز با گرفتن تمام ارزش افزوده کار انگیزه را از جوانان خوش‌فکر گرفته‌اند؛ بنابراین دولت برای پیشگیری از تضییع حقوق نخبگان با حمایت‌های قانونی و تسهیلات مالی می‌تواند این انگیزه را به جوانان نخبه بدهد.
از سوی دیگر، برخی از کنشگران اقتصادی در خصوص حمایت مالی دولت از کسب و کارهای نوین، می‌گویند: دولت باید استارات‌آپ‌هایی را مورد حمایت مالی قرار دهد، که هم اشتغال‌زا و هم صادرات محور هستند. برخوردار نیز در این باره می‌گوید: برای حمایت مالی از این نوع کسب‌وکارها، دولت باید فعالیت آنها را مورد ارزیابی و پایش قرار دهد، تا منابع مالی به کسب‌وکارهایی تزریق شود که نفع اقتصادی آن به کل جامعه برگردد. این فعال اقتصادی در عین حال می‌افزاید: چنانچه دولت جلوی واردات بی‌رویه را بگیرد، می‌تواند با ایجاد کردن واحد تحقیق و توسعه در شرکت‌های استارت‌آپی محصولات جدید در حوزه‌های مختلف رائه دهد.
حرکت کُند در توسعه اقتصاد
از سوی دیگر، عده‌یی از فعالان اقتصادی براین باورند، نبود فضای مناسب کسب‌وکار، نخبگان کشور را از قطار توسعه جا انداخته است. عضو هیات عملی دانشگاه تربیت مدرس با اشاره به مشارکت فعال فناوری‌های نوین ایرانی در رویدادی جهانی به «تعادل» می‌گوید: مقوله توسعه تکنولوژی، اقتصاد جدیدی به نام اقتصاد دیجیتال خلق کرده است که این نوع اقتصاد برپایه تکنولوژی بوده و فاصله جغرافیایی را درنوردیده و ارتباطات بین افراد، سازمان‌ها و نهادها را تسهیل کرده است که این امر موجب تغییر چهره نظام اقتصادی در دنیا شده است. مهدی مرتضوی درادامه می‌افزاید: شرکت‌های نوپا دراین زمینه پیشتاز هستند به این معنی که به میزان بیشتری از شرکت‌های استارت‌آپی در اقتصاد خود بهره می‌برند و این مساله به عنوان یک رنسانس اقتصادی است و هرکشوری که بتواند از این امکانات استفاده بیشتری ببرد، مسلما در خلق ثروت و کمک به حل مشکلات اقتصادی و سرمایه‌گذاری موفق‌تر خواهد بود و قادرخواهد بود تا بازارهای جهانی را از آن خود کند. لازم است اصول کار با اقتصاد جدید را فرا بگیریم که این امر نیازمند داشتن مهارت و آموزش به نیروی انسانی است. مرتضوی با اشاره به این نگاه بیان می‌کند: باید بتوانیم همراه با اقتصاد دیجیتال جلو برویم که این امر منجر به ارزش خلق شده و تولید ثروت در داخل مرزها را برای کشورمان درپی دارد. او ادامه می‌دهد: مرتضوی بیان می‌کند که سهم ما در اقتصاد دیجیتال و جامعه بین‌المللی بسیار ناچیز است و این توانایی را داریم که با بازارهای جهانی رقابت کنیم به شرطی که دولت و کارگزاران مسیر راه را همواره کرده و با حمایت از استارت‌آپ‌ها و افراد خلاق سرعت بیشتری به نقش‌آفرینی نخبگان بدهند.
همخوانی استارت‌آپ‌ها با نیاز مردم
درعین حال؛ برخی نهادها به‌جای تشویق و حمایت، با برقراری موانع بیشتر و بروکراسی‌های طاقت‌فرسا، مشکلات زیادی در مسیر فعالیت کارآفرینان ایجاد کرده‌اند. دبیر انجمن صنفی کسبوکارهای اینترنتی، در این راستا می‌گوید که خدمات استارت‌آپ‌ها با نیازهای مردم همخوانی دقیقی دارد و برخاسته از مشکلات آنها است و به همین دلیل، بسیار مورد استقبال قرار گرفته است. رضا الفت‌نسب می‌افزاید: امروزه استارت‌آپ‌ها درحوزه‌های مختلف، سودمندی خود را به مردم اثبات کرده‌اند؛ برای مثال، استارت‌آپ‌هایی مانند اسنپ و تپ‌سی، با کاهش هزینه‌های مردم و صرفه‌جویی در زمان، آنها را متقاعد به عدم استفاده از خودروهای شخصی کرده‌اند و این اتفاق در کاهش معضلات ناشی از ترافیک در جامعه شهری مفید بوده است. او در ادامه بیان کرد: نقش استارت‌آپ‌ها در حل مشکلات شهری معمولا کمتر از دیگر حوزه‌ها دیده می‌شود اما خوشبختانه این نقش‌آفرینی در حال افزایش است؛ مثلا اخیرا با طراحی یک اپلیکیشن مخصوص با هدف حل معضل جای پارک ماشین‌ها در فضای شهری، این مشکل نیز توسط نوآوران برطرف شده است. دبیر انجمن کسبوکارهای اینترنتی با اشاره به انتظار کارآفرینان می‌گوید: کارآفرینان هیچ انتظاری جز حمایت معنوی از مسوولان ندارند. لازم است با آشنا کردن بیشتر برخی مسوولان و مدیران با کسبوکارهای اینترنتی، موجب همکاری بیشتر آنها شویم تا به‌جای سنگ‌اندازی‌های مختلف و گاه به بهانه‌های واهی، به کارآفرینان دلگرمی دهند و موجب توسعه اقتصادی کشور شوند.
در همین راستا، نیز شاهد حضور12 استارت‌آپ موفق ایرانی در رویداد جهانی جی‌تکس 2017 در دوبی هستیم. استارت‌آپ‌هایی که به سرپرستی معاونت کسب‌وکار اتاق تهران در این رویداد بزرگ فناوری و تجاری شرکت می‌کنند، در کنار بیش از 4500 شرکت و استارت‌آپ خارجی از سراسر جهان به معرفی توانمندی‌های خود می‌پردازند تا بتوانند سرمایه‌گذاران را برای تبدیل ایده‌هایشان به عمل جذب کنند. بطوری که در روز اول و دوم برگزاری این رویداد بزرگ تجاری و فناوری تاکنون استارت‌آپ‌های ایرانی حاضر در غرفه اتاق تهران فعالیت زیادی داشته‌اند. به عنوان نمونه یکی از این استارت‌آپ‌ها با نام «خبریو» از میان 400 استارت‌آپ به دور نهایی رقابت برای کسب جایزه 180 هزار دلاری راه یافت و اکنون در میان 40 استارت‌آپ نهایی قرار گرفته است.
