برندگان و بازندگان آژانس‌های باربری آنلاین جاده‌ای
گروه راه و شهر‌سازی| زهره علامی |
سازمان راهداری و حملونقل جاده‌یی در شرایطی ضوابط فعالیت بازارگاه‌های اینترنتی حملونقل جاده‌یی کالا را ابلاغ کرد که مدتی است برخی شرکت‌ها، اقدام به ساخت اپلیکیشن‌هایی برای جابه‌جایی کالاها در فواصل بین‌شهری و درون شهری کرده‌اند، این اپلیکیشن‌ها رابط بین رانندگان کامیونت‌ها و صاحبان کالا هستند و در اغلب موارد هزینه جابه‌جایی کالا از این طریق ارزان‌تر از حملونقل کالا به شیوه سنتی انجام می‌شود، زیرا هزینه هنگفتی که رانندگان به واسطه‌ها برای ارائه بار ارائه می‌کردند، کاسته می‌شود.
البته در یکی، دو سال گذشته اپلیکیشین‌هایی مانند تپسی، اسنپ و... در حوزه حملونقل مسافر و کالا فعال شده‌اند و با ارائه خدمات ارزان‌قیمت و مناسب توانسته‌اند مسافران بسیاری را جذب کرده و دامنه فعالیت‌شان را گسترده کنند، اما با وجود استقبال خوب مردم، فعالیت این اپلیکیشن‌ها با واکنش مثبتی از سوی اتحادیه تاکسی‌داران و اتحادیه اتومبیل کرایه سواری مواجه نشد، حتی در شهریورماه، رییس سازمان راهداری هم نسبت به وجود گزینه جابه‌جایی مسافر در فواصل بین‌شهری در این اپلیکیشن موضع‌گیری و اعلام کرد که در این باره اقامه دعوی حقوقی کرده است. اگرچه این دادخواست با واکنش مسوولان اجرایی اسنپ روبه‌رو شد و آنها اعلام کردند که تنها حملونقل درون‌شهری را برعهده دارند اما مشخص شد که نه تنها بخش خصوصی، بلکه بخش دولتی هم چندان از فعالیت چنین اپلیکیشن‌هایی دلخوشی ندارند.
واکنش منفی اتحادیه‌ها و بخش دولتی به فعالیت اپلیکیشن‌های مربوط به جابه‌جایی «مسافر» درباره اپلیکیشن‌های مربوط به حملونقل «کالا» هم مشاهده شد و گفت‌وگوی «تعادل» با رییس اتحادیه کارفرمایان موسسات و شرکت‌های حملونقل کالا به این موضوع صحه گذاشت.
ناگفته نماند در حالی که به گفته کارشناسان، مسافران بیشترین بهره را از فعالیت اپلیکیشن‌هایی مانند تپسی و اسنپ می‌برند، اما رانندگان برندگان اصلی فعالیت اپلیکیشن‌هایی هستند که جابه‌جایی بار را برعهده دارند. حامد تاج‌الدین، مدیرعامل یکی از شرکت‌هایی که درحوزه حملونقل اینترنتی کالا فعالیت می‌کند به «تعادل» می‌گوید: 6 ماه از آغاز به کار اپلیکیشن جابه‌جایی کالا توسط این شرکت می‌گذرد و تلاش شده است که با استفاده از فناوری اطلاعات، پردازش داده، ابرداده و... اقدام به تحول چرخه ارائه خدمات حملونقل کنیم.
تاج‌الدین ادامه می‌دهد: با بهره‌گیری از این اپلیکیشن و مدل پلتفرم به سمت کارآمدی بیشتر در صنعت حملونقل حرکت می‌کنیم، زیرا این صنعت در ایران از تکنولوژی دور بوده و پایانه‌های حملونقل کالا در استان‌ها هم ناکارآمد است.
او می‌افزاید: به عنوان نمونه روزانه در تهران و در پایانه نسیم شهر، رانندگان کامیونت تجمع می‌کنند و عده‌یی با نام جارچی اقدام به معرفی بار و انتخاب راننده می‌کنند. این جارچی‌ها سعی می‌کنند که بارها را با بالاترین قیمت ممکن در اختیار رانندگان قرار دهند. در واقع مازاد بر رقمی که در بارنامه ذکر شده هزینه‌یی دریافت می‌کنند، این روند همچنان ادامه دارد درحالی که این فرآیند باید توسط شرکت‌های حملونقل انجام شود.
به گفته این فعال حوزه حملونقل، اپلیکیشن‌های مربوط به جابه‌جایی کالا ارتباط بین راننده و صاحب کالا را از طریق تکنولوژی برقرار می‌کند و دیگر نیاز نیست که رانندگان ساعت‌ها در پایانه‌های حمل بار در انتظار دریافت کالا بمانند و می‌توانند از این زمان به خوبی استفاده کنند.
او اظهار می‌کند: رانندگان از طریق این اپلیکیشن می‌توانند شرایط حملونقل بارها از جمله مسیرها، هزینه‌ها و... را رصد کند و بعد بار مناسب را انتخاب کند.
15هزار راننده کامیون آنلاین
تاج‌الدین بیان می‌کند: عمده بارهایی که از طریق این اپلیکیشن جابه‌جا می‌شود، بین شهری است و براساس مدل کسب و کار این اپلیکیشن برقراری ارتباط میان رانندگان و صاحبان کالا است و تاکنون نزدیک به 15هزار راننده از طریق این اپلیکیشن شناسایی شده و بار جابه‌جا کرده‌اند.
این فعال حوزه حملونقل با اشاره به گسترش این اپلیکیشن طی 6ماه گذشته میان رانندگان و صاحبان کالا می‌گوید: صاحبان کالا، کارخانه‌ها، انبارها، مراکز پخش و... با این تکنولوژی به رانندگان مرتبط می‌شوند البته ناگفته نماند که صاحبان کالا از پلتفرم و رانندگان از اپلیکیشن استفاده می‌کنند.
حذف واسطه‌ها و جارچی‌ها
تاج‌الدین اضافه می‌کند: رانندگان از فعالیت این اپلیکیشن حملونقل کالا رضایت دارند زیرا با بهره‌گیری از این اپلیکیشن دیگر نیازی به پرداخت هزینه اضافی به جارچی وجود ندارد. ضمن اینکه رانندگان مثل گذشته زمان زیادی را در پایانه‌ها برای دریافت بار سپری نمی‌کنند و راننده در خانه خود می‌تواند بار خود را انتخاب کرده و با صاحب کالا در ارتباط باشد، رانندگان از این طریق می‌توانند برای زمان خود برنامه‌ریزی کنند.
او تصریح می‌کند: این اپلیکیشن بیشتر در جهت منافع رانندگان است و آنها با بهره‌گیری از این آن می‌توانند تعداد مسیرهای سرخالی خود را کاهش دهند.
این فعال حوزه حملونقل با اشاره به رضایت صاحبان کالا از این اپلیکیشن می‌گوید: آنها با استفاده از این اپلیکیشن گزینه‌های جدیدی را به دست می‌آورند که در مدل سنتی اینگونه نبود به عنوان نمونه این اپلیکیشن قابلیت رصد لحظه‌یی بار را به صاحبان کالا می‌دهد در حالی که براساس مدل سنتی، صاحب کالا باید با شرکت حمل‌ونقلی ارتباط بگیرد و پس از انتخاب راننده و تحویل بار تا زمانی که کالابه مقصد نرسیده، او از شرایط کالای خود اطلاعی ندارد اما در این اپلیکیشن صاحب کالا می‌تواند مسیر جابه‌جایی کالای خود را رصد کند. تاج‌الدین اظهار می‌کند: صاحبان کالا از طریق پنل به شبکه وصل می‌شوند و از طریق پلتفرم به شبکه وصل هستند البته براساس برنامه، قرار است اپلیکیشنی هم برای صاحبان کالا ساخته شود.
او ادامه می‌دهد: در مدل قدیمی، به عنوان نمونه راننده‌یی که قصد جابه‌جایی بار به اصفهان را داشت برای حمل بار500هزار تومان دریافت می‌کرد اما صاحب کالا باید 800هزار تومان پرداخت می‌کرد زیرا مبلغی هم در حدود 10درصد دستمزد راننده باید بابت عوارض (صدور بارنامه هزینه دارد و مبلغی برای عوارض راهداری، بیمه بار و...) هم دریافت شود که رقمی حدود 550هزار تومان می‌شود، اما 250هزار تومان مابقی سود شرکت حملونقل و جارچی است که در حال حاضر سود بیشتر به جارچی‌ها تعلق می‌گیرد.
این فعال حوزه حملونقل اینترنتی با اشاره به مزایای بهره‌گیری از اپلیکیشن حملونقل بار می‌افزاید: رانندگان قربانیان اصلی مدل سنتی جابه‌جایی بار بودند و مجبور به صرف زمان بسیاری در پایانه‌های حمل بار بودند. اما در حال حاضر اپلیکیشن جدید تلاش کرده که تنها درصد کمی را از رانندگان برای ارتباط دهی میان آنها و صاحبان کالا دریافت کند که طی 6ماه گذشته تاکنون هزینه‌یی در این زمینه دریافت نشده است و شرکت در تلاش است تا در گام نخست مزایای بهره‌گیری از این اپلیکیشن را به رانندگان معرفی کند. تاج‌الدین بیان می‌کند: درحال حاضر، این اپلیکیشن در برخی مسیرها برای جذب مشتری، 30 تا 40درصد تخفیف می‌دهد، یعنی کرایه حمل بار را کاهش می‌دهد. او اظهار می‌کند: با توجه به اینکه این اپلیکیشن تلاش می‌کند تا صنعت حملونقل بار را کارآمد کند شرکت، موسسه یا فعالی که ارزش اقتصادی خلق نمی‌کند با فعالیت این اپلیکیشن مخالف است.
به گفته این فعال اقتصادی، در شیوه سنتی بسیاری از کامیون‌ها برای مسیر بازگشت باری ندارند و سرخالی بازمی گردند و این اپلیکیشن‌ها در حال حاضر بر حل مشکل بازگشت سرخالی کامیون‌ها تمرکز کرده است، زیرا دروضع موجود حدود 30درصد از کامیون‌ها سرخالی بازمی‌گردند.
تاج‌الدین تصریح می‌کند: در مدل سنتی علاوه بر اینکه متضرر اصلی راننده است اما بهره‌گیری از این روش هزینه‌های زندگی تمام مردم را هم تحت الشعاع قرار می‌دهد زیرا هزینه حملونقل تمام کالاها با این روش افزوده می‌شود و حتی جارچی فعال در پایانه‌های باربری هم که بیشترین بهره را از این روش می‌برد زمانی که قصد خرید کالایی را دارد باید هزینه استفاده از این روش را پرداخت کند.
کاهش هزینه تحمیل شده به اقتصاد
او اظهار می‌کند: سالانه 1.5میلیارد دلار هزینه- فرصت کامیون‌هایی است که بدون بار و سرخالی باز می‌گردند. در واقع هم‌اکنون و با مدل سنتی 30درصد کامیون‌ها، سرخالی هستند که 3درصد هزینه تمام شده کالا می‌شود که با بهره‌گیری از این اپلیکیشن، 3درصد در هزینه تمام شده کالا کاهش می‌یابد.
این فعال حوزه حملونقل کالا بیان می‌کند: هزینه حملونقل کالا با بهره‌گیری از این روش حداقل 10درصد ارزان‌تر از مدل سنتی است. اما عمدتا براساس مسیر، زمان، طول مسیر، شهر مبدا، فصل سال و... دارد.
به گفته تاج‌الدین، درحال حاضر سیستم مکانیزه‌یی برای تعیین قیمت حملونقل کالا نداریم و در پایانه‌های حمل بار، قدرت چانه‌زنی جارچی‌ها با راننده‌ها دارند و گاهی در یک روز و در یک ساعت یک بار با مسیر مشخص با قیمت‌های متفاوتی جابه‌جا شده‌اند که گاهی تفاوت قیمت به 400هزار تومان هم رسیده است اما در این اپلیکیشن سیستم مکانیزه تعیین قیمت وجود دارد. او تصریح می‌کند: اساس شکل‌گیری این اپلیکیشن، کاهش 1.5میلیارد دلاری هزینه‌ها بود که به دلیل سرخالی برگشتن کامیون‌ها به اقتصاد کشور تحمیل می‌شد و با بهره‌گیری از این اپلیکیشن و کاهش هزینه تمام شده کالاها، تمام مردم از این اقدام بهره می‌برند.
رقابت با فعالیت بازارگاه‌های اینترنتی
حسین زندی، رییس اتحادیه کارفرمایان موسسات و شرکت‌های حملونقل درباره کسب و کارهای اینترنتی کالا درحمل‌ونقل کالا به «تعادل» می‌گوید: اتحادیه، حملونقل کالاهای درون شهری تهران، حدود 370 موسسه حملونقل است که از 5 دستگاه تا 150 دستگاه ماشین دارند و سیستم حملونقل کالا و اثاثیه منزل را انجام می‌دهند.
زندی ادامه می‌دهد: جابه‌جایی کالا فعالیتی تخصصی است ضمن اینکه از راننده‌های فعال در موسسات حملونقل کالا، آزمایش عدم اعتیاد و سوپیشینه گرفته می‌شود، البته بیش از 80درصد این موسسات صاحب پروانه، خودمالک هستند و اغلب این راننده‌ها، صاحب خودرو سنگین هستند.
به گفته او، در اغلب موسسات حملونقل و جابه‌جایی کالا، راننده‌ها صاحب خودرو هستند و فعالیت کمیسیونی راننده‌ها تنها حدود 15درصد است و مابقی کامیونت‌هایی که اقدام به جابه‌جایی کالای بین‌شهری و درون شهری را انجام می‌دهند صاحبان موسسات حملونقل هستند.
این فعال حوزه حملونقل جاده‌یی، رانندگان فعال در موسسات حملونقل جاده‌یی کالا، متخصص هستند.
زندی اظهار می‌کند: مالکان موسسات حملونقل، مالکان خودرو هستند و حدود 15درصدی که به صورت کمیسیونی فعالیت می‌کنند، توانایی اداره وضعیت حملونقل و جابه‌جایی کالاهای درون شهری و برون شهری را ندارند.
او بیان می‌کند: اتحادیه کارفرمایان موسسات و شرکت‌های حملونقل کالا، از فعالیت‌ها و اقداماتی که هزینه جابه‌جایی کالا را کاهش می‌دهد استقبال می‌کند اما حملونقل جاده‌یی کالا مانند حملونقل مسافر نیست و نیاز به پیش‌زمینه‌های بسیاری دارد و اگر حداقل قیمت توسط این شرکت‌های اینترنتی از صاحبان کالا دریافت شود، از این اقدام استقبال زیادی مانند اسنپ و تپسی نمی‌شود زیرا صاحبان کالا به مشکلات جابه‌جایی از این طریق آگاهی دارند. رییس اتحادیه کارفرمایان موسسات و شرکت‌های حملونقل کالا با اشاره به فعالیت منظم و دقیق شرکت‌های حملونقل کالا می‌گوید: در استان تهران، 370 موسسه تحت نظارت اتحادیه فعالیت می‌کنند و با هزینه‌های ثابت اقدام به جابه‌جایی کالاهای درون شهری و برون‌شهری می‌کنند و در این میان اگرچه تخلفاتی هم انجام می‌شود اما در 90درصد موارد، جابه‌جایی کالا بدون مشکل انجام می‌شود و اتحادیه هم جوابگوی شکایات و مشکلات مطرح شده است.
زندی درباره تاثیر فعالیت کسب وکارهای اینترنتی حملونقل کالا بر فعالیت شرکت‌ها و موسسات جابه‌جایی کالا اضافه می‌کند: به نظر نمی‌رسد، این شرکت‌ها و اپلیکیشن‌های مطرح شده جایگزین موسسات حملونقل شوند البته اتحادیه کارفرمایان موسسات و شرکت‌های حملونقل کالا، مانعی برای فعالیت این شرکت‌ها و اپلیکیشن‌ها ایجاد نمی‌کند.
او ادامه می‌دهد: در بخش جابه‌جایی کالا مانند جابه‌جایی مسافر یا سایر بخش‌ها، موسسه و شرکتی که بتواند خدمات بهتر و ارزان‌تری ارائه دهد، موفق‌تر است و می‌تواند مشتریان بیشتری را جذب کند.
این فعال حوزه حملونقل جاده‌یی کالا، در بحث جابه‌جایی کالا رقابت حرف اول را می‌زد و اگر شرکت یا موسسه‌یی بتواند با هزینه کمتر، خدمات بهتری را به مشتریان ارائه دهد می‌تواند حجم بزرگی از بازار را کسب کند.
