دولت و تداوم دیپلماسی عقلانی
روشی که دولت روحانی با هدف حفظ منافع ملی و تداوم مناسبات بین‌المللی ایران در تعامل با اتحادیه اروپا دنبال می‌کند نه باج دادن که بر مبنای دیپلماسی عقلانی و ضرورت‌های سیاسی در شرایط کنونی است.
به گزارش گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا، اظهارات اخیر ترامپ در جایگاه ریاست‌جمهوری امریکا، تداوم سیاست‌های ایران‌ستیزانه‌یی است که در طول 4دهه اخیر در کاخ سفید و کنگره امریکا دنبال شده است اما از وجهی دیگر بی‌توجهی یا به عبارتی ناآگاهی او از سیاست و دیپلماسی را به تصویر می‌کشد. موضع ترامپ درباره برجام به زعم او راهبردی است که با هدف ممانعت از اقدامات تحریک‌آمیز ایران علیه امنیت و ثبات منطقه و جامعه بین‌المللی صورت گرفته است؛ اقدامی که اگرچه جامعه جهانی، اتحادیه اروپا و سیاستمداران خارجی و داخلی آن را تقبیح کرده‌اند اما گویا به مذاق منتقدان داخلی برجام و مخالفان دولت شیرین آمده و بهانه‌یی شده است که آنها با اتکا به اظهارات رییس‌جمهوری امریکا به آرشیو انتقادهای خود از دولت رجوع کنند و با برابر نهادن نقدهای مخرب خود درباره برجام و اظهارات دولتمردان، تیم هسته‌یی و رسانه‌های حامی دولت، بار دیگر شمشیر را از رو بسته و زبان به تخریب و هجمه به دولت بگشایند. پس از موضع‌گیری جهانی و اتحادیه اروپا جریان مخالف و رسانه‌های منتقد دولت به زعم خود مواضع و اقدامات دولت درباره برجام را به دور از تدبیر معرفی می‌کنند و اقدامات دولت در زمینه توافق هسته‌یی را زیر سوال می‌برند اما نقدها و بهانه‌جویی‌های مخالفان داخلی برجام در روزهای اخیر به صورت مستقیم و به کنایه حمایت اتحادیه اروپا از برجام را دستاویز تداوم بدگویی و منفی‌بافی درباره دولت قرار داده‌اند. در پاسخ به موج گسترده داخلی که علیه برجام و دیپلماسی تعاملی دولت شکل گرفته است، بیان نکاتی ضرورت دارد؛
1- رییس‌جمهوری کارگزار ملت و عهده‌دار دستگاه اجرایی کشور به عنوان یکی از قوای سه‌گانه نظام جمهوری اسلامی است و با توجه به حمیت وطنی و تعهدی که به ملت و نظام دارد در راستای توسعه حداکثری منافع ملی و ارتقای جایگاه منطقه‌یی و بین‌المللی کشور قدم برمی‌دارد. با توجه به موضع‌گیری ترامپ که از یک سو آن را از سر بلاهت او و از طرفی سیاست واقعی و بدون پرده امریکا می‌دانند، حساسیت‌های سیاسی و مصلحت‌اندیشی ملی ایجاب می‌کند که ایران با تداوم زبان و روش دیپلماسی تعاملی خود با جهان برای حفظ و گسترش منافع ملی اعم از مرزهای سرزمینی، منافع استراتژیک منطقه‌یی و وجهه مثبت بین‌المللی تلاش کند. از این رو روشی که دولت روحانی برای حفظ منافع ملی و تداوم مناسبات بین‌المللی ایران در تعامل با اتحادیه اروپا دنبال می‌کند بر مبنای حساسیت‌ها و ضرورت‌های سیاسی در شرایط کنونی است زیرا نمی‌توان دستاوردها و منافعی که در نتیجه تلاش‌های دولت و نظام جمهوری اسلامی در 4سال اخیر برای کشور به بار آمده است، نادیده انگاشت.
2- حفظ تعامل و مناسبات سیاسی- اقتصادی با اتحادیه اروپا در چارچوب برجام است و دولت به عنوان قوه مجریه نظام بر حفظ حقانیت ملی در موضوع افزایش توان دفاعی و تداوم مشارکت کشور در برقراری صلح، ثبات و تعادل منطقه‌یی و به طور کلی خط قرمزهای نظام در تعاملات منطقه‌یی و بین‌المللی تاکید داشته و دارد.
حمایت اتحادیه اروپا بر حفظ برجام و تداوم روابط سیاسی و تجاری آنها با ایران آنگونه که از سوی رسانه‌های منتقد سوءبرداشت می‌شود به معنای باج‌دهی و امتیاز دادن به اروپایی‌ها نبوده و محدود به برجام است به طوری که رییس‌جمهوری در گفت‌وگوی زنده تلویزیونی خود در بیست و یکم مهر ماه اظهار کرد:«ما نسبت به برجام به عنوان یک معاهده چند جانبه و بین‌المللی به یک معنا تا زمانی که حقوق ما تامین می‌شود تا زمانی که منافع ما اقتضا می‌کند و تا زمانی که ما از منافع برجام برخوردار هستیم در چارچوب منافع و مصالح ملی به برجام احترام می‌گذاریم. با آژانس بین‌المللی اتمی همکاری کردیم و در چارچوب معاهدات بین‌المللی و برجام با آژانس همکاری خواهیم کرد اما اگر روزی منافع ما تامین نشود و طرف‌های ما بخواهند تعهدات خودشان را زیر پا بگذارند، بدانند ایران لحظه‌یی درنگ نخواهد کرد و به آنها پاسخ خواهد داد.»
3- دولت و نظام همواره بر استراتژی دفاعی مبتنی بر «بازدارندگی موثر و مقتدرانه» تاکید و از این رو تاسیسات دفاعی و نظامی را به عنوان خط قرمز معرفی کرده‌اند. آزمایش تسلیحات موشکی که امریکایی‌ها و کشورهای اروپایی روی آن مانور می‌دهند چنانکه بارها از سوی سران نظام تاکید شده نه برای مقاصد تحریک‌آمیز بلکه برای افزایش توان دفاعی و بازدارندگی کشور است در همین خصوص رییس‌جمهوری نیز در نطق تلویزیونی خود در پاسخ به اظهارات ترامپ عنوان کرد:«حفظ ثبات و تعادل منطقه‌یی سلاح و موشک ما برای دفاع ماست. همیشه برای دفاع مصمم بودیم و امروز مصمم‌تر شده‌ایم. ما همیشه برای ساخت سلاح‌هایی که مورد نیازمان بود، تلاش می‌کردیم و از این پس تلاش مضاعف‌تر انجام خواهیم داد. سلاح ما برای دفاع است و ما به دفاع و تقویت دفاعی خودمان ادامه می‌دهیم.»
متهم کردن دولت به باج‌دهی و امید بستن به اروپایی‌ها که از جمعه گذشته در خط خبری رسانه‌های منتقد و مخالفان داخلی برجام دنبال شده؛ نه تعامل و توافقی دیگر برای اعمال و پذیرش محدودیت‌های تسلیحاتی و نظامی بر جمهوری اسلامی ایران که تداوم دیپلماسی تعاملی و هوشمندانه نظام جمهوری اسلامی در راستای حفظ منافع و گسترش دستاوردهای ناشی از توافق هسته‌یی است.
4- اظهارات ترامپ به زعم بسیاری از بلاهت و نابخردی سیاسی او ناشی می‌شود اما به هر رو اظهارات وی در مقام ریاست‌جمهوری امریکا بیان شده و با وجود مخالفت‌هایی که در امریکا با آن صورت گرفته؛ این اظهارات بازتاب سیاست کنونی کاخ سفید در برابر ایران است. در مقابل این سیاست؛ پایبندی به وحدت و توجه به انسجام و همبستگی ملی مهم‌ترین راهبردی است که در عرصه داخلی ضرورت آن احساس می‌شود.
منتقدان داخلی برجام و مخالفان دولت به جای اتهام‌زنی و سناریو‌سازی در تقابل با سیاست و عملکرد دولت در حوزه داخلی و بین‌المللی باید به وحدت ملی و همدلی سیاسی توجه داشته باشند؛ موضوعی که درک حساسیت آن به ویژه از سوی برخی جریان‌های سیاسی در کشور ضروری می‌نماید. پرهیز از حاشیه‌سازی، تفرقه‌افکنی و یاس‌آفرینی در فضای سیاسی و افکار عمومی و تاکید بر تفاهم و خرد جمعی می‌تواند زمینه تدبیر عقلانی و دوراندیشانه نظام و دولت را با حفظ منافع و مصالح ملی و تداوم تعامل و دیپلماسی بین‌المللی برای جمهوری اسلامی در شرایط کنونی بیش از پیش میسر کند.
