سرمایهگذاری در بورس و چالشهای پیشرو
حامد مددی
تحلیلگر و مدرس حوزه بازار سرمایه
این روزها شاهد تبدیل برخی بازارهای سرمایهیی به مصرفی هستیم. بازار مسکن نمونهیی بارز از این قبیل بازارهاست. شاید معدود افرادی باشند که در حال حاضر بازار مسکن را به عنوان بازاری برای سرمایهگذاری در نظر بگیرند. بازار ارز نیز در سالیان اخیر به سمت مصرفی بودن حرکت کرده و افراد برای تجارت یا مسافرت به خارج از کشور ریال خود را تبدیل به ارز کشورهای خارجی میکنند. فارغ از دلایل این دوران گذار. در همین حال باید روی بازارهای جانشین بررسی دقیقی داشته باشیم. بر این اساس تا زمانی که بازارهایی مثل بورس و طلا شرایط مناسبی برای سرمایهگذاران نداشته باشند، مقصد تمام سرمایهها اوراق مشارکت و سپرده بانکی خواهد بود. اگر بهطور دقیقتر به بررسی عدم اطمینانهای بازار سرمایه بپردازیم باید واکنش مردم عادی به این سوال که «چرا در بازار بورس سرمایهگذاری نمیکنید؟» را متوجه شویم.
به احتمال زیاد دو یا سه پاسخ معمول را در این زمینه خواهیم شنید:
۱- اطلاعات کافی در خصوص چگونگی سرمایهگذاری در این بازار نداریم.
۲- این بازار افراد زیادی را در سالیان اخیر ورشکست کرده است و ما حاضر به امتحان کردن آن نیستیم.
۳- بورس کاملا دستوری است و چون رانت نداریم احتمال ضرر کردنمان بسیار است.
این سه پاسخ در نگاه اول فقدان اطلاعرسانی در مورد شرایط سرمایهگذاری در بورس بین مردم را نشان میدهد. این بازار یقینا نسبت به سایر بازارها پیچیدگیهای خاص خود را دارد اما دلیل بر این نیست که برای ورود به آن نیاز به دانش تخصصی و سطح بالا باشد. بنابراین اگر نهادهای مربوطه در حوزه آموزش عمومی سرمایهگذاری کمی با جدیت بیشتر اقدام به آگاهی بخشی کرده و نقاط مثبت و منفی این بازار را بهطور کامل و قابل فهم به مردم عادی خاطرنشان کنند، بسیاری از افراد راغب خواهند شد تا فنون سرمایهگذاری در این بازار را فرا گرفته و سپس سرمایه خود را به این بازار وارد کرده و نقشی هر چند کوچک در توسعه و رشد شرکتهای پذیرفته شده در بورس داشته باشند.
در سوی دیگر افرادی که با ورود به این بازار متحمل زیان شدهاند نیز عموما بدون هیچ گونه آموزش وارد شده و با رویای یکشبه پولدار شدن انتظار داشتند که این بازار بتواند زندگی آنان را متحول کند. بدون درکی از ریسکهای بازار سرمایه، دست به تصمیماتی پرریسک زده و متاسفانه بخش اعظمی از سرمایه خود را از دست دادهاند. این افراد به جای کشف ریشه این اشتباه ماهیت بازار بورس را زیر سوال برده و در جامعه نیز از این بازار به بدی یاد میکنند.
پس همانطور که مشاهده شد، اطلاعرسانی در خصوص سرمایهگذاری در بورس و آموزش به افراد تازهوارد میتواند نه تنها باعث مشارکت همگانی مردم در نبض اقتصاد کشور شود بلکه میتواند سرمایه مردم را به بستری امن و پویا هدایت کند.
بر این اساس هرگونه سرمایهگذاری در این حوزه میتواند در بلندمدت باعث شود تا مردم با مشارکتی بیش از 30درصد در بازار سرمایه همچون کشورهای درحال توسعه و توسعهیافته مشکلات نقدینگی واحدهای صنعتی و خدماتی کشور را برطرف کند تا ایرانی آبادتر و قدرتمندتر به فرزندانمان تقدیم کنیم.