سقوط 19 درصدی بشکه‌های صادراتی ایران
گروه انرژی مهدی نیکوئی
مجموع صادرات نفت خام و میعانات گازی ایران در ماه جاری میلادی(اکتبر) احتمالا به اندازه یک‌پنجم نسبت به رقم ماه پیش کاهش خواهد داشت تا به پایین‌ترین سطح 19ماهه خود برسد. یک منبع آگاه از جدول زمانی بارگیری تانکرهای ایرانی، دلیل این موضوع را مشکلات تولیدی عنوان کرد.
رویترز در گزارشی در بررسی این موضوع نوشت: «این سکته در تولیدات سومین تولیدکننده نفت اوپک به این کارتل کمک خواهد کرد تا عرضه جهانی نفت را مهار کرده و قیمت‌هایی که در این هفته و در پی اعلام تصمیم عربستان برای پایان دادن به شرایط اشباع جهانی نفت به سقف 27ماهه رسیده بود، پشتیبانی کند.»صادرات میعانات گازی در پی یک «مشکل فنی» در میدان پارس جنوبی کاهش یافته و آنگونه که سعید خوشرو، مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی نفت اواخر ماه سپتامبر در مصاحبه با رویترز عنوان کرد، انتظار می‌رود تعمیرات و نگهداری در این تاسیسات کاهش صادرات را 2ماه دیگر هم تمدید کند.
داده‌های اولیه نشان‌دهنده آن است که صادرات نفت و میعانات گازی ایران در اکتبر 800 هزار بشکه کمتر از سقف ثبت شده در فوریه است. در ماه اکتبر صادرات نفت خام و میعانات با رسیدن به سطح 2میلیون و 900هزار بشکه در روز بالاترین میزان 6 سال پیش از خود را ثبت کرد. تهران از زمان برداشته شدن تحریم‌ها با سرعتی بیش از پیش‌بینی تحلیلگران، سهم بازار خود بازستانی کرده است.
اما براساس گفته منبع آگاه رویترز، صادرات نفت خام و میعانات به 2میلیون و 90هزار بشکه در روز خواهد رسید که پایین‌ترین میزان از مارس 2016 تاکنون است. این رقم در ماه سپتامبر 2میلیون و 570 هزار بشکه در روز بوده است. این منبع آگاه با توجه به آنکه اطلاعات محرمانه‌یی را فاش می‌کرد با ذکر شدن نامش در گزارش مخالفت کرد.
جمهوری اسلامی ایران از توافق کاهش عرضه اوپک معاف است و این موضوع به کشور اجازه داد تا پس از برداشته شدن تحریم‌های غربی روی برنامه هسته‌یی مورد مناقشه بتواند سهم خود را از بازار بازستانی کند. این تحریم‌ها از ژانویه 2016 برداشته شدند.
صادرات نفت خام و میعانات ایران به اروپا در ماه اکتبر با 39درصد سقوط نسبت به ماه پیش به روزانه 510 هزار بشکه خواهد رسید و حجم محموله‌های ارسالی به بازارهای آسیایی نیز با 9درصد کاهش 1.47میلیون بشکه در روز خواهد بود. صادرات روزانه به خاورمیانه هم در همان سطح 111هزار بشکه‌یی باقی خواهد ماند.
با این حال صادرات به ژاپن در ماه اکتبر احتمالا با جهشی 83 درصدی به 218هزار بشکه در روز بالغ خواهد شد و فروش نفت و میعانات به بزرگ‌ترین خریدار ایران یعنی چین 2درصد رشد را تجربه خواهد کرد.
براساس گفته‌های منبع آگاه با ادامه روند کنونی، هند جای کره جنوبی را به عنوان خریدار شماره 2 نفت خام و میعانات ایران خواهد گرفت. واردات هند از ایران در ماه اکتبر به 377هزار بشکه در روز خواهد بود. واردات کره جنوبی هم در ماه اکتبر هم با سقوطی 48درصدی نسبت به ماه پیش به 238هزار خواهد رسید. این کاهش صادرات به کره‌جنوبی تا حدی به دلیل فصل نگهداری و تعمیرات پالایشگاه‌ها است.
در ماه جاری، بلاروس هم نخستین بشکه‌های خود از ماه فوریه به بعد را دریافت خواهد کرد. براساس بررسی‌های رویترز، میزان تولید نفت خام ایران در ماه‌های اخیر حدود 3.8میلیون بشکه بوده است.
ایران به دنبال آن است که ظرفیت تولیدی خود را تا سال 2021 به 4.7میلیون بشکه در روز برساند. این مطلب را هفته پیش امیر زمانی‌نیا، معاون وزیر نفت ایران در امور بین‌الملل و بازرگانی عنوان کرد.
به گزارش«تعادل» در هر صورت و با وجود آنکه تعمیرات و نگهداری تاسیسات تولیدی و پالایشگاهی کشور باعث شده تا میزان صادرات نفت خام و میعانات کاهش یابد و این موضوع احتمالا در ماه بعد هم ادامه خواهد داشت احتمالا به زودی آثار و نشانه‌های بیشتری از کاهش صادرات نفت خام و میعانات گازی مشاهده کنیم؛ آثاری و نشانه‌هایی که در پی تلاش ایران برای کاهش خام‌فروشی و کسب ارزش‌افزوده به وی‍ژه از میعانات است. در این حالت، مصرف داخلی تولیدات، جایگزین صادرات و بازارهای خارجی خواهد شد. پالایشگاه ستاره خلیج فارس و مجتمع پتروشیمی بروزیه هم‌اکنون بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان داخلی میعانات گازی در کشور به شمار می‌آیند، طبق برنامه ششم توسعه قرار است همه میعانات گازی تولیدی کشور صرف مصارف داخلی شود.
هم‌اکنون روزانه حدود ۱۰۰ هزار بشکه میعانات گازی از پارس جنوبی به عنوان خوراک در اختیار پالایشگاه ستاره خلیج فارس قرار می‌گیرد که قرار است این میزان با تکمیل واحدهای این پالایشگاه بزرگ میعانات گازی افزایش یابد. مصرف 3 فاز پالایشگاه ستاره خلیج فارس روزانه ۳۶۰هزار بشکه میعانات گازی است. مصرف پتروشیمی بروزیه نیز بیش از ۱۰۰هزار بشکه میعانات گازی در روز است.
وزیر نفت در شهریور ماه امسال در برنامه «نگاه یک» درباره جلوگیری از خام فروشی اظهار کرده بود:«دو برنامه برای جلوگیری از خام فروشی در دستور کار ما قرار دارد، نخست، توسعه صنعت پتروشیمی است و دیگر افزایش ظرفیت پالایش است».
زنگنه تصریح کرده بود:«بر اساس برنامه ششم، همه میعانات گازی تولید کشور که تا ۲سال آینده به یک میلیون بشکه در روز می‌رسد در داخل کشور پالایش می‌شود و دیگر میعانات گازی برای صادرات نخواهیم داشت و میعانات تولیدی در پالایشگاه‌های کشور به نفت گاز، بنزین، نفتا و گاز مایع تبدیل می‌شود.»
