سکوت در مورد چالش‌های صنعت طلا وجواهر جایز نیست
توقف تداوم بیکاری 10هزار نفر در هزار واحد طلا و جواهر، نیازمند پیگیری مشکلات و ارائه راهکار است
گروه بانک و بیمه
رحیم بهمنی‌زنگنه که به عنوان کارآفرین ملی 24سال سابقه کاری در صنعت طلا و جواهر داشته و به قول خودش بیش از 3قرن و 7 نسل تجربه خانوادگی در صنعت طلا و جواهر دارد، معتقد است که چالش‌های صنف طلا و جواهر، نقره و سنگ‌های قیمتی در ایران به حدی گسترش یافته که نیازمند رسیدگی فوری است و در شرایط کنونی به دلیل مشکلات متعدد، دیگر سکوت جایز نیست و اعضای صنف باید با انتخاب افراد متخصص، جوان و صاحب فکر و دعوت از استادان و هنرمندان صاحبنام کشور برای این چالش‌ها چاره‌اندیشی کنند و شاهد حضور و فعالیت افرادی توانمند در اتحادیه برای پیگیری مسائل و مشکلات خود باشند.
زنگنه در گفت‌وگو با «تعادل» و در پاسخ به پرسش‌های خبرنگار ما نکاتی را یادآور شد که توجه به آنها برای رونق فعالان این صنف و تداوم فعالیت آنها و جلوگیری از تعطیلی واحدهای صنفی ضروری است. وی معتقد است که علاوه بر بهبود فضای کسب‌وکار، اعضای اتحادیه و هیات‌مدیره باید معضلات بیکاری، مالیات بر ارزش افزوده، قاچاق، هزینه‌ها، فناوری، تراش سنگ‌های قیمتی، بیمه و تسهیلات ارزان‌قیمت را در دوره جدید پیگیری کنند تا شاهد بهبود وضعیت صنعت در تهران و کل کشور باشیم.
شما طی 7 سال گذشته، بارها در رسانه‌های مختلف از رادیو تا خبرگزاری‌های مختلف پیش‌بینی کرده بودید که با تداوم این روند و موضوعاتی مانند ناهماهنگی مالیات بر ارزش افزوده با فعالیت صنف طلا و جواهر و هزینه‌ها و مشکلاتی که این صنف دارد، به ناچار تعدادی از واحدهای صنفی تعطیل خواهند شد. چرا با وجود تعطیلی بیش از 30 درصد واحدهای صنفی طلا وجواهر در تهران یعنی حدود 1000واحد صنفی، راهکاری برای مقابله با این چالش‌ها در دستور کار قرار نگرفته است به نظر شما مشکل کجاست؟ آیا علت این چالش‌ها و مشکلات و راهکار آنها مشخص نیست یا اینکه اعضای صنف پیگیر این مسائل نیستند؟
به نظر من اگرچه اعضای اتحادیه و هیات‌مدیره با نیت خیر و خدمت در حال فعالیت هستند، اما به دلیل عدم استفاده از تخصص و توانایی افراد صاحب دانش، نبود انتقال فناوری و دانش فنی به داخل کشور، عدم استفاده از ماشین‌آلات روز برای تراش سنگ‌های معدنی، عدم تناسب هزینه‌ها و مالیات بر ارزش افزوده با نوع فعالیت صنعت طلا و جواهر و... شاهد تداوم مشکلاتی هستیم که در عمل باعث شده بسیاری از واحدهای صنفی توانایی پرداخت مالیات و هزینه‌ها را نداشته باشند یا با رونق و کسب وکار مناسب مواجه نشوند و در نتیجه به دنبال تعطیلی واحد صنفی، باطل شدن جواز کسب و تغییر شغل و... رفته‌اند. به عبارت دیگر اعضای هیات‌مدیره، ویژگی‌های لازم برای پیگیری این مسائل را نداشته‌اند
نتیجه چنین روندی باعث شده که حدود 1000 واحد صنفی طلا و جواهر و سنگ‌های قیمتی تعطیل شود و با این اتفاق، حدود 10هزار نفر فعال در این واحدها بیکار شده‌اند یا به کار دیگری مشغول شده‌اند و طبق اعلام رییس اتحادیه، تعداد قابل توجهی از جوازهای کسب و واحدهای صنفی تعطیل شده‌اند.
هیات‌مدیره و اعضای اتحادیه باید دارای چه ویژگی‌هایی باشند که این چالش‌ها و مشکلات را پیگیری کنند و مانع از تعطیلی واحدهای صنفی شوند؟ هماهنگی اعضای هیات‌مدیره صنف شما چگونه است؟
اعضای هیات‌مدیره اتحادیه نباید از جایگاه و موقعیت شغلی خود بترسند بلکه باید کارها را با سرعت لازم در حداقل زمان، صرف انرژی و هزینه کم انجام دهند. باید از کارشناسان خبره استفاده کنند. وقتی وارد ستاد و اتحادیه می‌شوند، منافع شخصی را کنار گذاشته و به حفظ جایگاه خود توجه نکنند بلکه باید منافع صنف و همکاران خود را مورد توجه قرار دهند.
یکی از بزرگ‌ترین مشکلات این صنف، هم‌سو نبودن و هماهنگ نبودن 7عضو هیات‌مدیره است. انعطاف‌پذیری و جوانگرایی نداشته‌اند و از فکر و تخصص دیگران استفاده نکرده‌اند. باید علاوه بر کارشناسان خبره از استادان صاحبنام بهره ببرند.
عدم شفافیت مشکل دیگری است که در اتحادیه و زیرمجموعه‌های آن مشاهده می‌شود در حالی که باید در اعلام مواضع شفاف و هماهنگ عمل کنند تا چالش‌ها و راهکارها به خوبی بیان و پیگیری شود.
به عنوان مثال برای مقابله با کالاهای قاچاق تدبیر لازم نداشته‌ایم. در حالی که ایران بیش از 220 نمونه سنگ‌های معدنی، زینتی و ارزشمند جهان را دارد اما در استان خراسان که مهد فیروزه و عقیق است، شاهد حضور انواع سنگ‌ها و فیروزه چینی در بازار رضای مشهد هستیم و این موضوع نشانه آن است که نه تنها با واردات بی‌رویه و قاچاق مقابله نشده بلکه برای تقویت سنگ‌های معدنی و تراش سنگ‌های معدنی، واردات ماشین‌آلات، ارائه طرح‌ها و الگوها و نفوذ در بازارها برنامه‌ریزی نشده است.
اتحادیه باید فضای جدید کسب وکار ایجاد کند. با برگزاری نمایشگاه‌های داخلی و خارجی، ارتباط با کشورها، انتقال دانش فنی، علم و فناوری جدید، طرح‌ها و... باید زمینه‌ساز ارائه بهترین محصولات و هنر ایرانی در بازار ایران و منطقه باشیم.
یکی از چالش‌هایی که اعضای صنف مطرح می‌کنند، نبود سرمایه‌گذاری و تسهیلات ارزان‌قیمت در این صنعت است در این زمینه چه راهکاری می‌تواند، مورد توجه باشد؟
در حال حاضر در راستای اجرای سیاست اقتصاد مقاومتی و طرح‌های حمایتی، دولت و بانک‌ها برنامه تزریق حدود 20تریلیون تومان تسهیلات ارزان‌قیمت با نرخ 4 تا 8 درصد را جهت حمایت از تولید داخلی مطرح کرده‌اند که باید از این فرصت‌ها به نحو مطلوب استفاده شود و کارآفرینان و فعالان صنعتی تشویق شوند تا طرح‌ها و محصولات و ماشین‌آلات جدید، کاهش هزینه‌ها، نفوذ در بازار و کسب رضایت مشتریان را شاهد باشیم.
هیات‌مدیره باید از این طرح ملی استفاده کند. زیرا از آنجا که اتحادیه طلا و جواهر تهران الگوی این صنعت در کشور است، این طرح می‌تواند موجب تحول در کل صنعت شود و جایگاه ایران را از کشورهای رقیب بالاتر ببرد و حتی تایلند و ترکیه را پشت سر بگذارد.
بر این اساس باید با بانک‌ها و بیمه‌ها مذاکره کنند و مشکلات کمبود نقدینگی و سرمایه‌گذاری، بیمه اعضا و... را حل کنند.
شما برای 7 دوره کارآفرین ملی در دولت‌های هاشمی، خاتمی، احمدی‌نژاد و روحانی بوده‌اید و اخیرا به عنوان مدیر برتر، جهادگر اقتصادی و سردار اقتصادی معرفی شده‌اید. به نظر شما نحوه نگاه مدیران به صنعت و هنر ایرانی باید شامل چه نکات اساسی باشد که کارآفرین و فعال صنعتی با تشویق و حمایت مواجه شود و احساس کند که فضای کسب‌وکار بهتر می‌شود و از او حمایت خواهد شد؟
در همین صنعت طلا و جواهر باید توجه داشت که فعالان این صنف، هنر خود را به کار گرفته‌اند و از یک فلز زرد یا سفید و سنگ‌های مختلف معدنی و زینتی، هنر خلق کرده‌اند و زیباترین زینت‌ها را به مردم ایران تقدیم می‌کنند لذا باید از حمایت‌های ویژه ازجمله تسهیلات ارزان قیمت و حمایت از صنایع دستی، هنر ایرانی و... نیز برخوردار باشند.
بر این اساس باید اقداماتی مانند نظارت بر استاندارد عیار محصولات توسط اتحادیه و سایر نهادهای نظارتی به شدت تقویت شود تا از اعتبار و ارزش‌های این صنف حفاظت شود زیرا شرایط یک بازار سالم و رقابتی و شفاف از کسبه و فعالان این بازار دفاع خواهد کرد.
صنف طلا و جواهر باید تریبون، رسانه، روزنامه و تحلیل‌های خاص و کارشناسان خود را داشته باشد تا مسائل به موقع به مردم و مسوولان اطلاع‌رسانی شود. باید حرف درست و مناسب خود را به موقع بزند و اعلام کند که چه چالش‌هایی دارد و چگونه باید برطرف شود اما اگر عده‌یی سکوت کنند و روند همین گونه ادامه یابد، طبیعی است که نتیجه‌یی حاصل نمی‌شود.
مسوولان اتحادیه ازجمله آقای کشتی‌آرای بارها در تلویزیون، رادیو و رسانه‌های مختلف حاضر شده و تقریبا هر روز گزارشی از بازار ارائه می‌دهد به نظر شما چرا اعضای اتحادیه در این دوره نکاتی که مورد نظر شماست را مطرح نکرده‌اند؟ وقتی 1000واحد به دلیل هزینه‌ها، نبود درآمد و مشکلات موجود تعطیل شده‌اند، چطور به این مسائل پرداخته نشده است؟
این سوال را باید از خود ایشان و سایر اعضای هیات‌مدیره سوال کنید...
اما اعضای صنف در دوره قبلی به اعضای فعلی رای داده‌اند. علت رای فعالان صنف به این اعضا چیست و چرا انتخاب شده‌اند؟ یعنی اعضای صنف برای پیگیری مطالبات خود با نامزدهای هیات‌مدیره و اعضای هیات‌مدیره صحبت نکرده‌اند و مطالبات خود را مطرح نکرده‌اند؟
اعضای هیات‌مدیره فعلی قول‌ها و وعده‌های مختلفی را در مقطع انتخابات 4سال پیش مطرح کرده‌اند و به ایشان رای دادیم و خود من هم به آقای کشتی‌آرای و تعدادی دیگر رای دادم. اما در عمل هیچ‌گونه عملکرد مثبت و در حد مورد انتظار ما حاصل نشد. به خصوص در زمینه مالیات بر ارزش‌افزوده که تناسب با صنف ما ندارد هیچ‌گونه مذاکره و پیگیری موثر انجام نشده است.
توجه داشته باشید که در صنف طلا و جواهر، طلا ماده اولیه است و ارزش افزوده صنف ما همان کارمزد یا کاری است که روی طلا انجام می‌شود. بر این اساس اگر قرار است که مالیات ارزش‌افزوده دریافت شود باید از نرخ کارمزد و سود کار طلاساز و طلافروش باید دریافت شود نه از خود قیمت طلا...
به عبارت دیگر، وقتی کارمزد این صنف زیر 3درصد است یعنی باید مالیات بر ارزش‌افزوده باید مشمول کارمزد و سود شود نه قیمت طلا... درحالی که الان از هر گرم طلا که مثلا 125هزار تومان قیمت دارد معادل 9درصد یعنی 12هزار تومان مالیات بر ارزش افزوده گرفته می‌شود و همین موضوع باعث شده که رونق کافی در بازار نداشته باشیم و مشتری و تقاضا کمتر شده و مشتری و فروشنده و طلاساز رضایت ندارند.
در مقطع اجرای مالیات بر ارزش افزوده، بسیاری از صنوف مراجعه کردند، وضعیت خود و پایه مالیاتی را تغییر دادند. زیرا اجرای این طرح اساسا آزمایشی بوده و با هدف اصلاح نرخ‌ها آزمایشی اجرا شده است. اما صنف طلا از ابتدا با پایه مالیاتی بالا و کارشناسی نامناسب مواجه بوده و اتحادیه برای اصلاح آن کاری نکرده است. اتحادیه باید کارشناسی می‌کرد تا این طرح درست اجرا شود.
طلا سرمایه است نه کالای نهایی و مالیات بر ارزش افزوده تنها از کالا و خدمات نهایی باید دریافت شود و از اجرت محصول طلا باید دریافت شود.
در بحث تراش سنگ‌های قیمتی نیز اقدامات لازم انجام نشده است. با وجود اینکه بیش از 17درصد معادن دنیا در ایران است و تنها 2 در هزار معادن ایران فعال است که با 15درصد ظرفیت خود کار می‌کنند اما خبری از واردات فناوری، دانش فنی، ماشین‌آلات و حمایت از کارآفرینان و طرح‌های بزرگ ایجاد شغل برای جوانان و تراش سنگ‌های قیمتی نداریم.
شما اعلام کردید که معضلات صنف باید با شجاعت مطرح شود و نباید ترسید و باید معضلات را در این شرایط مطرح کرد و سکوت جایز نیست. اما آیا تغییر نگاه اتحادیه و مدیران و اعضای هیات‌مدیره کافی است یا اینکه تغییر فضای کسب وکار هم برای رفع این مشکلات لازم است؟
اولا افراد باید از خدا بترسند دوما نیت من و افراد دیگر خدمت به صنف و همکاران است تا در مجموع مشکلات هنر و صنعت ایران مورد توجه باشد. البته فضای کسب وکار نیز مهم است اما اعضای اتحادیه و هیات‌مدیره باید مسائل را مطرح کنند، برخی از این نکات که گفته می‌شود بخش قابل توجهی را می‌توانست حل کند. در کنار آن باید توجه داشته باشیم که مسوولان کشور ازجمله مقام معظم رهبری نیز اعلام کرده‌اند که دوران نفت فروشی و خام فروشی باید به دوران فناوری و ارزش افزوده و بهره‌وری تغییر کند باید از معادن کشور استفاده بیشتری کنیم و با تراش سنگ‌ها، صنایع معدنی و... صنایع دیگر را جایگزین نفت کنیم. متاسفانه متولی خوبی در این زمینه نداریم و اتحادیه طلا و جواهر در این زمینه‌ها فعالیت نکرده است.
