آغاز فرآیند دفاع مشترک اروپایی
گروه جهان
فرانسه، آلمان و ۲۰ دولت دیگر اتحادیه اروپا به امید تحکیم وحدت پس از برگزیت و استقلال از امریکا در تامین امنیت خود معاهده دفاعی امضا کردند. به گزارش رویترز، در تازه‌ترین تلاش اروپا برای کاهش اتکا به ایالات متحده امریکا، ۲۲ دولت قاره سبز باشگاهی رسمی تشکیل می‌دهند که باید نقش منسجم‌تری به اتحادیه اروپا در مقابله با بحران‌های بین‌المللی بدهد.
فدریکا موگرینی مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با اعلام اینکه امروز، روز بزرگی برای اروپاست، تایید کرده که فرآیند اجرای دفاع مشترک اروپا با دریافت نامه‌های تایید کشورهای اروپایی آغاز شده است. موگرینی دوشنبه پیش از آغاز جلسه شورای امور خارجی اروپا (FAC) به خبرنگاران گفت: «امروز روزی تاریخی برای دفاع اروپایی است زیرا پس از سال‌ها در نهایت شروط پیمان لیسبون در خصوص ایجاد همکاری ساختاری دفاعی دایمی بین کشورهای اروپایی آغاز می‌شود. این به ما اجازه می‌دهد که برای نخستین‌بار دفاع اروپایی را با پروژه‌های واقعی آغاز کنیم به‌خصوص که کشورهای عضو پیش از این 50 پروژه واقعی هم در زمینه توانایی‌ها و هم در زمینه همکاری ارائه کرده‌اند.»
یک مقام ارشد اتحادیه اروپا نیز گفته است: «هیچ‌گاه تا به این حد پیشرفت نداشتیم. تلاش‌هایی در راستای ایجاد همبستگی دفاعی در اتحادیه اروپا از دهه ۵۰ میلادی با شکست مواجه شده بود. ما اکنون در شرایط جدیدی هستیم.»
دیپلمات‌ها می‌گویند: پیروزی امانوئل ماکرون اروپاگرا در انتخابات ریاست‌جمهوری فرانسه و هشدارهای دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری امریکا مبنی بر اینکه متحدان اروپایی باید برای تامین امنیت خودشان بهای بیشتری پرداخت کنند، این پروژه را به سمت جلو هدایت کرد.
به‌گفته منابع مطلع، رهبران اتحادیه اروپا دسامبر حمایت رسمی خود را از این پیمان اعلام می‌کنند تا به قانونی در اتحادیه اروپا تبدیل شود. پس از قانونی شدن این طرح سیستمی برای شناسایی ضعف‌های نیروهای مسلح در سراسر اتحادیه اروپا با هماهنگی ناتو تحت رهبری امریکا به صورت آزمایشی به مرحله اجرا در می‌آید. اتحادیه اروپا برای اجزای این طرح بودجه‌یی چندین میلیارد یورویی را در دست بررسی دارد.
به اعتقاد ناظران تاسیس اتحادیه اروپایی دفاعی با معضلات خاص حقوقی روبه‌رو می‌شود زیرا اتحادیه اروپا به عنوان دولتی که در واقع اتحاد دولت‌هاست، نمی‌تواند ارتش واحد داشته باشد، زیرا این اتحادیه فاقد وزیر دفاع و وزیر مالی است. این در حالی است که لندن بخشی از این ابتکارعمل نیست اما مقام‌های بریتانیایی گفته‌اند به دنبال مشارکت به عنوان کشور سوم هستند.
دوری از بریتانیا، استقلال امنیتی از امریکا
ناظران سیاسی بر این باورند که آغاز فرآیند دفاع مشترک اروپایی نشان‌دهنده گرایش جدید در سیاست خارجی اروپا و تمایل رهبران اتحادیه اروپا به خارج شدن از حیطه تاثیرپذیری امریکاست. به گزارش اسپوتنیک، ایگور موروزوف کارشناس سیاسی نظامی در این باره می‌گوید: «گفتمان دفاعی جدید در اروپا بیانگر آن است که سیاستمداران در بروکسل پس از روی کار آمدن ترامپ و طرح موضوع برگزیت عمیقا نگران امنیت خود هستند و دیگر نمی‌خواهند این مساله حیاتی را به ایالات متحده بسپارند به ویژه اینکه ترامپ و دولتمردانش بارها تهدید کرده‌اند که متحدان اروپایی باید هزینه بیشتری برای تامین دفاع خود بپردازند.»
جیمز ماتیس وزیر دفاع امریکا در نخستین سفر اروپایی خود در بروکسل به صراحت اعلام کرد که ایالات متحده نمی‌تواند بیشتر از اروپایی‌ها نگران آینده فرزندان آنها باشد. ماتیس گفت: «وظیفه دارم درباره واقعیت‌های سیاسی در ایالات متحده به شما اطلاعات شفاف بدهم. امریکا به مسوولیت‌هایش عمل می‌کند اما حمایت امریکایی‌ها محدودیت‌های خودش را دارد. باز هم تکرار می‌کنم متحدان اروپایی باید اعتبارات بیشتری را صرف ارتش‌های خودشان کنند. رییس پنتاگون همچنین تهدید کرد: «اگر کشورهای شما نمی‌خواهند شاهد کم شدن کمک‌های امریکا به ناتو باشند، هر یک از شما باید حمایت خودتان را از دفاع جمعی نشان دهید.»
مارک لنرد پیش‌تر در اندیشکده شورای روابط خارجی اروپا نوشته: «موضوع امنیت اروپا از بسیاری جهات از بحران اوکراین گرفته تا جنگ سوریه و از حملات سایبری گرفته تا حملات تروریستی مورد واکاوی قرار گرفته است. جمعیت 500میلیونی اتحادیه اروپا به خوبی دریافته که دیگر نمی‌تواند مسوولیت تامین و برقراری امنیت خود را به کشوری همچون امریکا بسپارد. زمان آن رسیده که رهبران قاره سبز طرح پیشنهادی فرانسه و آلمان برای تامین امنیت و دفاع از اروپا را جدی بگیرند. همچنین ضروری است تا اتحادیه اروپا شیوه‌های نهادینه‌یی را برای متعهد کردن بریتانیا در معماری امنیتی جدید این اتحادیه بیابد.»
نشریه پولیتیکو نیز با اشاره به نقش برگزیت در سوق دادن رهبران اروپایی به سوی طرح دفاع مشترک اروپایی نوشته است: «بریتانیا با زرادخانه‌های هسته‌یی خود و جایگاهش در شورای امنیت سازمان ملل نقش ویژه‌یی در امنیت اروپایی دارد. همین اهمیت ویژه است که باعث شده تا با مطرح شدن بحث برگزیت، رهبران اروپایی به‌طور جدی برای تامین امنیت خود بدون لندن چاره‌اندیشی کنند. به گفته دیپلمات‌ها، بسیاری از کشورهای اروپای مرکزی و منطقه بالتیک از بلغارستان تا لیتوانی علاقه‌مند هستند که بتوانند جای بریتانیا را گرفته و در تصمیم‌سازی‌های مربوط به عملیات‌های احتمالی نظامی دخالت داشته باشند. در اروپای غربی هم کشورهایی مانند دانمارک از احتمال عضویت کشورهای خارج از اتحادیه اروپا در این پیمان دفاعی جدید حمایت می‌کنند تا به این ترتیب بتوانند درها را برای بریتانیا به‌منظور نقش داشتن در این پیمان دفاعی جدید باز بگذارند. اما کشورهای قدرتمندتر اروپایی مشخصا فرانسه و آلمان اصرار دارند که برای تصمیم‌گیری درباره نقش بریتانیا در این فرآیند دفاعی مشترک ابتدا باید گفت‌وگوهای برگزیت به‌سرانجام برسد.»
