مرثیه‌ای برای رویای مسکن مهر
اکبر رحمتی
کارشناس مسکن
با وجود اینکه متولیان طرح مسکن مهر از شروع اجرای این طرح تاکنون معتقد بودند که ساخت و سازهای مسکن مهر در برابر شدیدترین زلزله‌ها نیز مقاوم هست، اکنون با وقوع زلزله در غرب کشور شاهد نامهربانی مسکن مهر دولت مهربان هستیم.
در واقع زلزله اخیر ثابت کرد که طرح مسکن مهر نه تنها به لحاظ استانداردهای سکونتی نتوانسته است انتظارات متقاضیان آن را برآورده کند، بلکه به مرثیه‌یی برای رویای همیشگی خانه‌دار شدن هموطنان درمانده از بی‌مهری طبیعت و دولت تبدیل شده است.
دولتی که با وجود تمام انتقادات وارده به طرح مسکن مهر، رهاورد اجرای این طرح را توانمندسازی پیمانکاران، ورود فناوری‌های جدید ساخت و ساز به کشور و مهم‌تر از همه ارتقای کیفیت ساخت و ساز می‌دانست و مقاوم‌سازی را امتیازی برای تمایز این ساختمان‌ها از سایر ساخت‌وسازها برمی‌شمرد.
در واقع دولت وقت مدعی این بود که ساخت‌وسازهای مسکن مهر بر اساس آیین‌نامه 2800 انجام شده است و با توجه به نظارت‌های مداوم، به‌کارگیری مصالح با کیفیت و همچنین رعایت قانون و مقررات ساخت و ساز، واحدهای مسکن مهر در برابر شدیدترین زلزله‌ها نیز مقاوم هستند. حتی برخی مسوولان مانند رییس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان قزوین هم در گذشته مدعی شدند که مسکن مهر در برابر ۸ ریشتر زلزله نیز مقاوم است.
در واقع طرح مسکن مهر در راستای سیاست زمین صفر پا به عرصه ظهور گذاشت. سیاستی که دولت معتقد بود با صفر کردن هزینه تامین زمین می‌توان هزینه تمام شده ساخت مسکن را به صورت محسوسی کاهش داد. تا به اینجا مشکلی وجود ندارد، ولی مشکل از آنجا شکل گرفت که دولت وقت با سیاست زمین مفت، گنجشک مفت و مسکن مفت، بدترین نقاط ممکن را برای مکان‌یابی مسکن مهر انتخاب کرد. نمونه بارز آن مسکن مهر آسیب‌دیده کرمانشاه که بنا به گفته شریفی، مدیرکل راه و شهرسازی استان کرمانشاه روی گسل ساخته شده است. از طرف دیگر اجرای سیاست زمین صفر نه تنها موجب کاهش قیمت تمام شده مسکن نشد، بلکه هزینه‌های بالای زیربنایی و محوطه‌سازی مسکن مهر به علت مکان‌یابی‌های نادرست، بیشتر از هزینه زمین شد. از این‌رو سیاست زمین صفر که تقریبا مدلی موفق در دنیاست، با شکست مواجه شد و تاثیر آنچنانی در کاهش قیمت تمام شده مسکن نداشت. واقعا اندوهناک است، متقاضیان مسکن مهر که بعد از مدت‌های مدید انتظار خانه‌دار شدن را کشیده بودند، سرپناهی را تحویل گرفتند که حتی نتوانست جان پناه آنها باشد. چه بسا که تحمل آوار خشت و گل و چوب بی‌منت خودشان، قابل تحمل‌تر از بتن و آجر و آهن با منت دولت بود. سخن آخر اینکه مطمئنا زلزله‌های طبیعی پس از اندک زمانی خاتمه می‌یابند، حال آنکه ما شاهد زلزله‌های انسانی هستیم که در نتیجه سیاست‌های اشتباه دولت نهم و دهم شکل گرفته و هنوز هم با گذشت نزدیک به نیم دهه پایانی ندارند.
