داغداران تشنه در تاریکی
گروه انرژی
زلزله فقط ماندن عده‌یی زیر آوار، تصاویر بهت زده در کنار تخت‌های بیمارستان و عددهای کشته‌شدگان که آنقدر با شتاب بالا می‌روند که مفهوم عدد را از معنا خالی می‌کنند، نیست. برای غرب‌نشینان ایران که یک‌شنبه شب کابوس‌واری را پشت سر گذاشتند، صبح آغاز کابوسی جدید بود. سراب‌های تامین‌کننده آب منطقه کدر شده و مردم آبی برای مصرف ندارند. عکس لیوان‌هایی که محتوای آنها مایعی بدرنگ است در کانال‌های تلگرامی دست به دست می‌شود. این لیوان از شیر آبی در جوانرود، شهرستانی در نزدیکی کرمانشاه پر شده است و برای کسانی که گذرشان به آن نواحی خورده باشد بیشتر به خاطر بازار مرزی‌اش و کالاهای امریکایی که از عراق وارد شده‌اند، شناخته می‌شود. دیروز پیش از ظهر فرماندار قصرشیرین در گفت‌وگوی زنده تلوزیونی اعلام کرد که به دلیل رانش لایه‌های زیر زمین، آب منطقه گل‌آلود شده و وارد مخزن نمی‌شود. در نتیجه آب مورد نیاز مردم از دو طریق آبرسانی سیار و توزیع بطری‌های معدنی تامین خواهد شد. ناگفته پیدا بود که به این ترتیب مردم در مضیقه آب قرار خواهند گرفت. او مشخص کرد که اولویت با اماکنی همچون«سرویس‌های بهداشتی عمومی» و «نانوایی‌هاست» که بتوانند خدمات خود را ارائه دهند. از سوی دیگر علاوه بر مشکلی که در منبع تامین آب ایجاد شده است، شبکه توزیع نیز اوضاع وخیمی دارد. حدود ساعت 11و 30دقیقه روز گذشته، مدیرعامل آبفای شهری کرمانشاه اعلام کرد که «شبکه توزیع و خطوط انتقال آب» مناطق زلزله زده دچار «شکستگی» شده است. در آن سوی مرزها اما زلزله مشکلی برای آبرسانی مردم ایجاد نکرده است. البته با توجه به ضربه زلزله به سد دربندیخان در رودخانه سیروان از مردم این منطقه خواسته شده است که هر چه سریع‌تر منطقه را ترک کنند.
مردم زلزله زده با چهره‌هایی که مصیبت را حتی از فیلتر دوربین به خوبی انتقال می‌دهند با بطری‌های خالی نوشابه، دبه‌های سفید رنگ و هر چیزی که دور و اطراف خودشان پیدا کرده‌اند به طرف تانکر سبز رنگی می‌آیند که برایشان آب آورده است. این وضعیت تامین آب مردم سرپل ذهاب است، شهری که هم در زمان جنگ ایران و عراق بیشترین آسیب را دید و هم در زلزله 7.2ریشتری که مناطق زیادی در خاورمیانه را تکان داد، بیشترین کشته را داد. با یکی از مردم منطقه که اتوموبیلش را پر از بطری‌های آب معدنی کرده و راهی سرپل ذهاب شده است، تماس می‌گیرم. صدایش به سختی شنیده می‌شود. می‌پرسم اوضاع چطور است؟ می‌گوید اصلا خوب نیست. صدای آه و ناله از آن سوی خط به گوش می‌رسد. از وضعیت آب مردم سوال می‌کنم، می‌گوید، تشنه‌اند و آب نیست. برای همین اتوموبیلش را پر از آب کرده و راهی سرپل ذهاب شده است.
غمگین است باید هم باشد. اما همین مساله نشان می‌دهد، نهادهای دولتی از پس تامین آب مردم منطقه برنمی‌آیند و این بار نیز مردم خود باید هوای همدیگر را داشته باشند. مکالمه‌ام با آقای خاصی به دلیل تمام شدن شارژ باتری‌اش ناتمام ماند. برق منطقه از زمان وقوع زلزله قطع شده و به همین دلیل امکان شارژ مجدد گوشی وجود ندارد.
طبق گزارش‌ها با وقوع زلزله، پست‌های توزیع برق دچار مشکل شده و در نتیجه مردم از امکانات وابسته به برق نیز محروم شده‌اند. دیروز پاون به نقل از رضا اردکانیان، وزیر نیرو گزارش داد که پس از وقوع زلزله پست 230.132کیلوولت همچنین پست 230.63کیلوولت سرپل ذهاب به همراه دو پست دیگر به علت خسارت از مدار خارج شد که گروه‌های علمیاتی از ساعت 1:30بامداد عملیات بازسازی پست‌ها را آغاز کرده‌اند. پس از این ستار محمودی، قائم مقام وزیر نیرو عنوان کرد:«تاسیسات برق‌رسانی سرپل ذهاب به دلیل نزدیکی به کانون زلزله آسیب فراوانی دیده است و از شب گذشته رسیدگی به مشکل قطع برق در این منطقه در دستورکار وزارت نیرو قرار دارد و امید می‌رود تا بعدازظهر امروز(دوشنبه) بیش از 90درصد مشکلات برق‌رسانی حل شود.»
مشکلات فراوانی که تاسیسات آب و برق سرپل ذهاب در پی این زلزله تجربه کردند از فرسوده بودن و آسیب‌پذیر بودن این تاسیسات حکایت داشت. اسفند ماه سال گذشته، علی چهل‌امیرانی، مدیرعامل برق‌منطقه‌یی غرب گفته بود که «نقدینگی» و «اعتبارات» مهم‌ترین مشکل پیش روی این شرکت برای اجرای پروژه‌های وزارت نیرو است.
البته نباید از کنار «شدت» این زلزله که حتی یک ترانس با عظمت در پست شماره 2 سرپل‌ذهاب را از جای خود تکان داده و باعث خاموش شدن آن نیز شده است، گذشت. زلزله‌یی که بعد از زلزله 7.4 ریشتری که در سال 69 در رودبار به وقوع پیوسته و ایران را داغدار کرد، شدیدترین به حساب می‌آید. در سال 69 نیز منبع تامین آب شرب رشت- انزلی با خاک یکسان شده و منبع آب آستانه اشرفیه به کلی ویران شد تا مردمی که از لحاظ روحی آسیب فراوانی دیده بودند با بی‌آبی نیز دست و پنجه نرم کنند.
در این بین بسیاری نگران این مساله هستند که با وجود همدلی زیادی که مردم در این واقعه نشان داده‌اند، عده‌یی با سودجویی از نیاز آبی مردم سوءاستفاده کرده و برای خود بازار سیاه آب معدنی به راه بیندازند. از سوی دیگر اطمینان و اعتماد نسبت به اظهارات مسوولان دولتی نیز به دلیل تناقض با دیده‌ها و شنیده‌ها از دست رفته است. برای مثال درحالی که دیروز افراد مطلع در منطقه از قطع بودن شبکه آب سرپل ذهاب صحبت می‌کردند، پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت نیرو به نقل از مدیر دفتر مدیریت بحران و پدافند غیرعامل وزارت نیرو نوشت:«در بخش آب خوشبختانه وضعیت آب سراب سرپل به وضعیت عادی برگشته و هم‌اکنون شرایط آب شهرهای سرپل ذهاب و قصرشیرین در وضعیت نرمال و عادی به سر می‌برد.» همچنین در اواسط روز گذشته مدیرکل بحران و پدافند غیرعامل توانیر به فارس گفت: برق‌رسانی تا ورودی شهر سرپل ذهاب انجام شده اما به دلیل اینکه احتمال جرقه یا اتفاقات بعدی وجود دارد از وصل کردن برق به منازل و واحدهای مسکونی خودداری کرده‌ایم. به هر روی به دلایل مختلفی ازجمله آماده نبودن شبکه‌های توزیع انرژی، مردم زلزله زده یا حداقل بخشی از آنها شب را نیز در خاموشی به سر خواهند برد. در این بین گاز 400هزار مشترک در مناطق زلزله زده نیز طبق اظهارات سخنگوی شرکت گاز به دلیل انجام عملیات نشت‌یابی قطع شده است و مردم با این مساله نیز دست و پنجه نرم خواهند کرد.
شاید نتوان به روندی که اکنون در تامین آب و برق مناطق زلزله زده در جریان است، ایراد خاصی وارد کرد اما آن چیزی که آنقدر عیان بوده که غیرقابل انکار می‌نماید، عدم آمادگی زیرساخت‌های تامین انرژی منطقه اعم از آب، برق و سوخت در مواجهه با بحران‌های اینچنینی است.
توضیحات روابط عمومی آبنا کرمانشاه
علی‌حسین مرادی مدیر روابط‌عمومی شرکت آب و فاضلاب شهری استان کرمانشاه در گفت‌وگو با «تعادل» اعلام کرد که تنها منبع تامین آب شهرستان‌های استان کرمانشاه از جمله سرپل ذهاب، قصر شیرین، گیلانغرب، هرسین، کرند غرب و تازهآباد چشمه‌هایی است که بر اثر وقوع زلزله گل‌آلود و کدر شده و آب آن قابل آشامیدن نیست. مرادی در این زمینه توضیح داد: «آب سرپل ذهاب و قصر شیرین از سرآب گرم سرپل تامین می‌شود و منبع جایگزینی دیگری نیز وجود ندارد. به علت فعل و انفعالات زمین، آب این چشمه کدر و گل‌آلود شده است. لذا این آب قابل شرب نبوده و از شبکه خارج شده است.»
قطعی برق مشکل دیگری است که شرکت آب و فاضلاب کرمانشاه برای تامین آب منطقه با آن دست و پنجه نرم می‌کند. وی در این رابطه توضیح داد: «در برخی مناطق به دلیل قطع برق، تاسیسات برقی ما نیز از مدار خارج شده است. به عنوان مثال در شهر تازهآباد به دلیل قطعی برق ایستگاه پمپاژ و خطوط انتقال، آب از مدار خارج شده بود. البته در حوالی ساعت 12ظهر (روز دوشنبه)، دستگاه ژنراتور این منطقه نصب شد و وضعیت آب این شهر فعلا عادی است.»
وی با اشاره به نادر بودن چنین حادثه‌یی در نیم قرن اخیر اعلام کرد که با توجه به ادامه‌دار بودن پس‌لرزه‌ها، وضعیت کدر بودن آب فعلا باقی است. هرچند کدر بودن آب از سطح 300 به 190پی‌پی‌ام رسیده و کمتر شده است.
مرادی با اشاره به مشکل تامین آب و نیاز اساسی مردم اعلام کرد که تلاش می‌شود با استفاده از تانکرهای آب‌رسان از برخی شهرستان‌های کرمانشاه همچون اسلام‌آباد و نیز با آب‌های بسته‌بندی به مردم کمک شود.
