استراتژی ایران در «ال‌ان‌جی» از دید المانیتور
باشگاه خبرنگاران جوان| المانیتور در یکی از گزارش‌های خود نوشته است که ایران با توجه به دارا بودن ذخایر عظیم گازی و برخورداری از جایگاهی ژئواستراتژیک، توان تبدیل شدن به یک بازار ال‌ان‌جی را دارد. در اوایل دهه 2000 میلادی، در حالی که ایران طرح‌های بلندپروازانه‌یی را برای بهره‌برداری از پتانسیل عظیم گازی خود آماده کرده بود، اختصاص بخشی از گاز برای تولید ال‌ان‌جی در میان اولویت‌های اصلی این کشور قرار داشت.
در آن زمان سه پروژه مهم در این زمینه تعریف شده بود، «پارس ال‌ان‌جی»، یک سرمایه‌گذاری مشترک بین توتال (50 درصد)، شرکت ملی نفت ایران (40 درصد) و شرکت پتروناس (10 درصد)؛ «پرشین ال‌ان‌جی»، یک سرمایه‌گذاری مشترک میان شرکت شل (25 درصد)، شرکت رپسول (25 درصد) و شرکت ملی نفت ایران
(50 درصد) و «ایران ال‌ان‌جی»، یک شرکت تحت مالکیت شرکت ملی نفت ایران با مشارکت شرکای بین‌المللی. این سه پروژه برای هموار ساختن راه ایران برای تبدیل شدن به یک تولیدکننده و صادرکننده ال‌ان‌جی تعریف شده بود.
اما در اواخر دهه 2000 میلادی، شرکای بین‌المللی دو پروژه نخست تحت فشار تحریم‌های هسته‌یی ناگزیر به خروج از این پروژه‌ها شدند. تنها پروژه سوم، یعنی پروژه ایران ال‌ان‌جی باقی ماند و سرمایه‌گذاری عظیم ایران در بخش ال‌ان‌جی به هدر رفت. در واقع به دلیل خروج شرکت‌های بین‌المللی و تامین‌کنندگان فناوری، ایران از ایفای هرگونه نقشی در بازار ال‌ان‌جی محروم ماند.
تحولات رخ داده در تعدادی از میادین ایران استراتژیست‌های بخش نفت و گاز این کشور را واداشته تا ضمن بازنگری در سیاست‌های خود، نگاه جدی‌تری به ال‌ان‌جی داشته باشند. از جمله عوامل دخیل در این تغییر استراتژی را می‌توان اینگونه برشمرد:
- رشد تولید گاز: تولید واقعی گاز ایران و پتانسیل صادراتی آن به میزان قابل توجهی افزایش یافته و به این کشور اجازه داده تا برای صادرات برنامه‌ریزی کند.
- در دسترس بودن فناوری غربی: لغو تحریم‌ها موجب شده تا دسترسی به فناوری‌ها و تجهیزات مورد نیاز جهت ساخت مجتمع‌های ال‌ان‌جی مجددا امکان‌پذیر شود.
- چشم‌انداز تقاضا برای ال‌ان‌جی: پیش‌بینی تقاضا برای ال‌ان‌جی نشان می‌دهد که در سال 2020 تقاضای جهانی به میزان 50 درصد نسبت به سال 2014 رشد خواهد داشت.
- تغییرات واقعیت‌های ژئواستراتژیک: قطر مهم‌ترین رقیب ایران در بازار جهانی ال‌ان‌جی است و بهبود روابط بین دو کشور بعد از تحریم‌های عربستان راه را برای اتخاذ یک استراتژی فعالانه‌تر در زمینه ال‌ان‌جی در ایران هموار ساخته است.
- تعهد به توقف مصرف گاز مشتعل: تهران قصد دارد تا سال 2020 هدررفت گاز مشتعل در میدان پارس جنوبی را متوقف کند؛ فرآیندی که می‌تواند از طریق تبدیل بخشی از گاز آزاد شده به ال‌ان‌جی از طریق ایجاد ظرفیت گاز مشتعل ال‌ان‌جی (اف‌ال‌ان‌جی) تسهیل شود.
نخستین قدم‌ها برای این تغییر رویکرد برداشته شده است. تهران موافقتنامه‌یی با عمان برای صادرات گاز به عمان از طریق خط لوله و سپس استفاده از گاز مازاد در عمان برای تولید ال‌ان‌جی به امضا رسانده است. دومین گام زمانی برداشته شد که تهران موافقتنامه‌یی با شرکت نروژی هلما وینتج برای ایجاد ظرفیت اف‌ال‌ان‌جی به امضا رساند. مزیت تاسیسات اف‌ال‌ان‌جی در این است که اگر مناطق عرضه گاز به دلیل روند اجرای پروژه‌ها تغییر کند، می‌توان تغییراتی در آن ایجاد کرد. این بدان معناست که یک واحد ال‌ان‌جی مشتعل (اف‌ال‌ان‌جی) می‌تواند بسته به جایی که منابع جدید گازی در دسترس است نصب شود. در عین حال، شرکت توتال نیز قراردادی برای توسعه فاز 11 پارس جنوبی به امضا رسانده است. ایران مزیت‌های رقابتی‌ای در مسیر تبدیل شدن به یک بازیگر عمده بازار ال‌ان‌جی داراست که مهم‌ترین آن دارا بودن ذخایر عظیم گازی و برخورداری از جایگاهی ژئواستراتژیک است.
