پشت پرده مذاکرات جذب فاینانس
مذاکرات با چین، کره جنوبی و ایتالیا 3 سال طول کشید
گروه اقتصاد کلان|
سازمان سرمایهگذاری و کمک‌های فنی و اقتصادی ایران در گزارشی اعلام کرد که در 100روز نخست فعالیت دولت دوازدهم ۲۸میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار سرمایه خارجی در سایه بازگشت به نظام اقتصادی بین‌الملل تامین شد. این میزان جذب سرمایهگذاری خارجی به گفته محمد خزاعی، رییس سازمان سرمایهگذاری و کمک‌های فنی و اقتصادی ایران در سایه بازگشت ایران به نظم اقتصادی بین‌الملل حاصل شده است. براساس این گزارش که در شبکه اخبار اقتصادی و دارایی منتشر شده، در مدت 100روز نخست فعالیت دولت دوازدهم طبق آمارها ۵۷ طرح جدید با حجم سرمایه 5 میلیارد و ۳۹۳میلیون دلار مصوب شد. همچنین ۲۲۸میلیون دلار برای افزایش سرمایهگذاری طرح‌های موجود تایید شد و مجموع این ۲مورد به 5 میلیارد و ۶۲۱ میلیون دلار رسید. در عین حال بیش از ۲۳میلیارد و ۱۰۰میلیون دلار قرارداد فاینانس برای بهره‌برداری بخش دولتی و خصوصی در مشارکت با نهادهای مالی بین‌المللی نهایی شده و آماده دریافت است. براساس اعلام سازمان سرمایهگذاری و کمک‌های فنی و اقتصادی ایران همه مبالغ به صورت خالص است و طرح‌هایی که به دلایل فنی مجوز آنها در این مدت باطل شده از حجم سرمایهگذاری جلب شده، کسر شده است.
بیم بازگشت تحریم، مذاکرات را طولانی کرد
خزاعی بر این باور است که تنش‌زدایی اقتصاد همچنین بازگشت موفق ایران به نظم اقتصادی بین‌الملل سبب شده تا این میزان فاینانس با موفقیت جذب شود. البته به گفته او، گرچه شرایط ایران نسبت به پیش از برجام بسیار بهبود پیدا کرده اما همچنان فشارهایی علیه ایران وجود دارد. در عین حال در نظر گرفتن امکان بازگشت تحریم‌ها سبب شده تا روند مذاکرات بسیار طولانی شود. به طوری که مذاکرات با کشورهایی مثل ایتالیا، چین و کره جنوبی برای امضای قرارداد نزدیک به 3سال طول کشید.
خزاعی با بیان اینکه در دولت یازدهم و پیش از برجام نرخ تورم و مبادلات ارزی کنترل شد و تنش‌های اقتصادی کاهش یافت، افزود: هر چند بعد از برجام بخش عمده‌یی از تحریم‌های مربوط به موضوع هسته‌یی کاملا رفع نشد اما شدت آن کاهش پیدا کرد. با لغو تحریم‌های شورای امنیت برخی از کشورها و بانک‌ها شروع به همکاری با ایران کردند و رفت و آمد ارزی با آنها صورت گرفت. مذاکرات و گفت‌وگوها برای تامین مالی چه به صورت خطوط اعتباری و فاینانس و چه به صورت مستقیم انجام شد. بسیاری از مشکلات همچون بدهی‌های عقب‌افتاده به موسسات بیمه‌یی همچون ساچه، هرمس و فوکاس نیاز به مذاکرات زما‌نبر داشت که نهایتا بدون پرداخت جریمه حل و فصل شد. رتبه‌بندی ایران یک درجه بهبود پیدا کرد و زمینه‌سازی برای تعاملات اقتصادی فراهم شد.
رییس سازمان سرمایهگذاری و کمک‌های فنی و اقتصادی ایران با بیان اینکه فشارها همچنان وجود دارد، اظهار کرد:«با این حال، روابط دنیا به خصوص کشورهای اروپایی با ایران بهتر شده است. در دوره بعد از برجام تا به امروز نزدیک به ۲۳میلیارد دلار طرح‌های مصوب سرمایهگذاری وجود دارد که ضمانتنامه‌های آن در وزارت امور اقتصادی و دارایی صادر شده است. در این مدت طرح‌هایی هر چند کوچک بودند که نتوانستند کار خود را شروع کنند، ضمانتنامه آنها لغو شد بنابراین، این رقمی که عنوان شد، مصوبات پایدار و موجود است. دستگاه‌های مختلف همچون وزارت نفت، وزارت نیرو و وزارت راه و شهرسازی بسیاری از این پروژه‌ها را اجرا کردند. بدیهی است که منابع مالی پروژه‌های مختلف طی سال‌های آینده آرام آرام وارد خواهند شد.»
مذاکرات 3 ساله با ایتالیا، چین و کره
رییس سازمان سرمایهگذاری و کمک‌های فنی و اقتصادی ایران درخصوص توجه به مساله بازگشت تحریم‌ها در طول مذاکرات هم توضیح داد:«مذاکرات با کشورهایی مثل ایتالیا، چین و کره جنوبی برای امضای قرارداد نزدیک به 3سال طول کشید تا مساله احتمال بازگشت تحریم‌ها هم رعایت شود. مذاکرات در مورد نرخ بهره، کارمزد بیمه و مواردی از این دست طی چند جلسه حل و فصل می‌شوند اما گیر اساسی این بود که به دلیل دغدغه همکاران ما در سازمان سرمایهگذاری خارجی، شخص رییس‌جمهور و معاونان ایشان به خاطر چند پاراگراف، مذاکرات طولانی صورت می‌گرفت.»
خزاعی با بیان اینکه بحث‌های مربوط به پولشویی، حمایت مالی از تروریسم مقررات ویژه‌یی را حاکم کرده که کار را پیچیده می‌کند، تصریح کرد:«البته ما روشن کردیم که ایران در صف نخست مبارزه با تروریسم است اما موضوع بازگشت تحریم بسیار وقت‌گیر است. درحال حاضر با ایتالیا مشغول مذاکره هستیم که امیدوارم ظرف هفته‌های آینده نهایی شود. در این مدت دو سه بار ترکیب تیم مذکره‌کننده ایتالیا تغییر کرد. مذاکرات ما با اگزیم بانک چین بسیار طول کشید اما نهایتا توافق 1.7میلیارد دلار برای برقی کردن راه آهن تهران- مشهد امضا شد. مذاکرات با بانک سیتیک کراس چین همچنین مذاکره با اوبربانک اتریش و دانسکه بانک هم بسیار طول کشید تا به توافق رسید.
وی درخصوص بازگشت ایران به نظم بین‌المللی و اقتصادی و اهمیت آن از بعد سیاسی و امنیتی هم توضیح داد:«بازگشت به مجامع اقتصادی و بازار سرمایه از دیدگاه مراودات دوجانبه اقتصادی و تامین منابع مورد نیاز می‌تواند مورد بحث قرار بگیرد. در این حوزه می‌توان مدعی شد که به مقدار زیادی حرکت رو به جلو داشته‌ایم. نمی‌توان ادعا داشت که شرایط روابط دو جانبه اقتصادی ما با بانک‌های دنیا کاملا عادی شده است. فشارها همچنان علیه ایران ادامه دارد و برخی بانک‌های بزرگ با ملاحظات محسوسی حرکت می‌کنند. با این حال می‌توان مدعی شد که شرایط تغییر کرده است.
خزاعی افزود:«از بعد دیگر ممکن است بازگشت به نظام بین‌المللی را به حضور ایران به عنوان یک کشور دارای منابع و توان اقتصادی تعریف کنیم که متاسفانه این اتفاق در حد رضایت‌بخشی نیفتاده است. ما عضو مجامع اقتصادی هستیم، رفت و آمد بین‌المللی هم داریم که نمونه شاخص آن این است که در این 3سال ایران توانست به عنوان عضو موسس بانک سرمایهگذاری زیرساخت‌های آسیا معرفی شود و گروه ایران از منظر قدرت رأی بعد از چین قرار دارد. این اتفاق کمی نیست که عضو موسس بانکی شویم که قرار است به رقیبی برای بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول تبدیل شود. اما در مقایسه با قدرت نظامی و فرهنگی ایران موفقیت اندکی داشته‌ایم. امروز بدون یک حضور فعال با مکانیسم اقتصاد بین‌الملل نمی‌توان نفوذ اقتصادی خود را گسترش داد. تنها تبادلات تجاری کفایت نمی‌کند.»
به گفته رییس سازمان سرمایهگذاری و کمک‌های فنی و اقتصادی ایران در 100روزه نخست دولت دوازهم و طی جلسات هیات‌های سرمایهگذاری که داشتیم، ضمانتنامه ۵۷ پروژه صادر شده است که مجموع منابع مالی آن بالغ بر ۵ میلیاد و ۶۰۰ میلیون دلار است. طی این 3سال، قراردادهای خطوط اعتباری امضا شده نزدیک به ۲۷میلیارد دلار است اما یادداشت‌های تفاهم امضا شده بیش از این‌هاست که بیش از ۵۰ میلیارد دلار است. به عنوان مثال قرارداد با اگزیم بانک کره جنوبی یا اوبربانک اتریش موجود است؛ اما تا زمانی که پروژه‌یی از آنها استفاده نکند، بدهی بر عهده بخش خصوصی یا دولتی وجود نخواهد داشت. البته در ماده ۴ برنامه ششم توسعه رقم ۶۰ میلیارد دلار برای فاینانس و سرمایهگذاری خارجی تعیین شده که تا رسیدن به این سطح هنوز فاصله داریم. در 100روزه دولت دوازدهم موافقت‌نامه نزدیک به ۲۳میلیارد دلار نیز امضا شد.
