ضرورت تغییر عضویت در آیسکو؛ مساله این است؟
گروه بورس| مسعود کریمی|
سازمان بین‌المللی کمیسیون‌های اوراق بهادار «آیسکو» یک انجمن از سازمان‌هایی است که برای بازارهای اوراق بهادار و قراردادهای آتی (فیوچرز) ضابطه‌گذاری می‌کنند و بر آنها نظارت دارند. از همین رو به تازگی رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در آخرین اظهارنظرات خود در خصوص بین‌المللی شدن بازار سرمایه ایران سخن گفته و بر ضرورت تبدیل بازار سرمایه ایران از عضو ناظر آیسکو به عضو عادی نیز تاکید کرده است. در این میان به نظر می‌رسد برای تغییر عضویت در آیسکو و بین‌المللی شدن بازار سرمایه ایران ایجاد زیرساخت‌هایی در راستای توسعه بورس کشور ضروری خواهد بود، چرا که تا‌کنون استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی «IFRS » که در راستای ایجاد و افزایش شفافیت گزارش‌های مالی شرکت‌ها کمک شایانی خواهد کرد، به‌طور کامل در بورس کشور اجرایی نشده است. از طرفی موضوعات مربوط به حساب کاستودین در راستای تضمین و امنیت سرمایه‌گذاران هم در ابهام قرار دارد، چراکه سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی که قصد تزریق سرمایه هنگفت را به بازار سهام دارند در گام نخست به دنبال امنیت سرمایه خود هستند، به گونه‌یی که یک نهاد ناظر همانند سایر بورس‌های مطرح دنیا این امنیت را تضمین کند که متاسفانه این مهم در بورس کشور فراهم نیست. در سویی دیگر برای ایجاد اعتماد بیشتر به سرمایه‌گذاران باید نهاد ناظر با دقت بیشتری روند داد و ستد‌ها و ارائه گزارش‌های مالی شرکت‌ها را مورد بررسی قرار دهد و در صورت بروز تخلف مالی از شرکتهای پذیرفته شده در بورس، سازمان باید با استفاده از سازوکار‌های جدید و حتی در برخی موارد با همکاری قوه قضاییه با متخلفان برخورد کند. از طرفی به‌روزرسانی سیستم‌های معاملاتی که متاسفانه بار‌ها شاهد از کار افتادن یا ایجاد مشکلات عدیده‌یی از آن بودیم هم از دیگر زیرساخت‌هایی است که باید مدنظر نهاد ناظر قرار گیرد. در همین حال با برطرف کردن مشکلات مذکور و احترام به جامعه سهامداری با قاطعیت می‌توان گفت که زمان تغییر از عضویت ناظر آیسکو به عضو عادی این نهاد فرا رسیده است.
در همین رابطه، شاپور محمدی رییس سازمان بورس و اوراق بهادار از قرار گرفتن جذب سرمایه‌گذاری خارجی از طریق سبد دارایی خبر داد. وی در خصوص وضعیت سرمایه‌گذاری خارجی در بازار سرمایه کشور و بین‌المللی شدن بورس عنوان کرد: بازار سرمایه کشور برای حرکت به سمت بین‌المللی شدن باید عضو نهاد‌های بین‌المللی مانند آیسکو باشد؛ البته هم‌اکنون بورس ایران عضو ناظر این نهاد بین‌المللی است. وی از برنامه این سازمان برای تبدیل عضو ناظر آیسکو به عضو عادی خبر داد و اظهار داشت: امیدواریم این برنامه به سرعت عملیاتی شود. رییس سازمان بورس و اوراق بهادار همچنین از برنامه‌ریزی برای افزایش میزان سرمایه‌گذاری خارجی از طریق سرمایه‌گذاری در سبد دارایی خبر داد و اظهار داشت: هم‌اکنون بیش از 2هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری خارجی در بازار سهام انجام شده که بیشتر آن پس از برجام بوده است. محمدی خاطرنشان کرد: بر اساس برنامه‌ریزی‌ها قرار است سرمایه خارجی بیشتری در بازار سرمایه جذب شود و به سمت بین‌المللی شدن گام برداریم. وی ادامه داد: سازمان بورس همچنین پیگیری‌هایی را برای ارائه اطلاعات بازار سهام در سایت‌های بین‌المللی ایران انجام داده و مرکز مالی ایران نیز در این زمینه اقدامات زیادی را انجام داده است. به گزارش ایبنا، چندی پیش قرارداد همکاری مرکز مالی ایران با شرکت یونانی اینفورکس به عنوان یکی از موسسات بزرگ و معتبر در دنیا با هدف ارائه اطلاعات استاندارد و به‌روز بازار سرمایه ایران به سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی دنیا منعقد شد. همچنین این شرکت همکاری‌هایی با بورس اوراق بهادار آتن، بورس اوراق بهادار قبرس، بورس فلزات لندن و دویچه بورس داشته است، به‌گونه‌یی که بسیاری از اطلاعات معاملاتی و مالی بورس‌های معتبر دنیا از طریق اینفورکس عرضه می‌شود. علی نقوی مدیرعامل مرکز مالی ایران نیز توسعه همکاری‌های بین‌المللی و دسترسی سرمایه‌گذاران خارجی به اطلاعات مالی شرکتهای ایرانی را از اهداف این همکاری اعلام کرد. طبق این قرارداد مرکز مالی ایران اطلاعات معاملات سهام و سایر ابزارهای مالی منتشر شده در بازار سرمایه ایران را در اختیار اینفورکس قرار خواهد داد تا این شرکت از طریق سامانه‌های متعلق به خود به سرمایه‌گذاران خارجی ارائه کند.
برخورد با مدیران مجرم
در سویی دیگر جعفر جمالی معاون حقوقی و سازمان بورس عنوان کرد: اگر شرکت قسمتی از دارایی‌اش را بعد از توقیف بفروشد و مشخص شود آن دارایی به قصد تاخیر انداختن ورشکستگی یا ارائه صورت‌های مالی مخدوش فروخته شده، سازمان بورس ممکن است مدیران آن شرکت را مجرم بشناسد. جعفر جمالی در گفت‌وگو با ایسنا در پاسخ به اینکه اگر شرکتی دارایی‌اش را که توقیف بوده بفروشد و از محل درآمد زیان انباشته خود را پوشش دهد، سازمان بورس در این مورد چه حکم حقوقی دارد؟ اظهار کرد: اگر شرکتی ورشکسته باشد و ورشکستگی‌اش را با انجام معاملات صوری به تاخیر بیندازد، مدیران آن ممکن است بر حسب اقداماتی که انجام داده‌اند، محکوم شوند. وی ادامه داد: اگر سوال این باشد که آیا فروش دارایی ثابت و شناسایی درآمد تخلف یا جرم است؛ باید بگویم خیر. نفس این کار جرم نیست ولی استانداردهای حسابداری آن را به عنوان درآمد مستمر به حساب نمی‌آورد، چرا که این درآمد یک درآمد اتفاقی است و توجه سهامداران را به خود جلب می‌کند، یعنی سود ناشی از آن یک سود باکیفیت نیست. معاون حقوقی سازمان بورس گفت: اگر مشخص شود زمانی که شرکت دارایی را فروخته، قبلش آن دارایی متوقف بوده و آن را به قصد تاخیر انداختن ورشکستگی یا به قصد فریب طلبکاران یا ارائه صورت‌های مالی مخدوش فروخته باشد، سازمان بورس آن شرکت را به عنوان شرکتی که از ارائه درست اطلاعات به نهاد ناظر خودداری کرده، ممکن است مقصر بشناسد. جمالی در پاسخ به اینکه آیا سازمان بورس در این مورد راسا عمل و آن شرکت را به مراجع قضایی معرفی می‌کند؟ گفت: اگر آن شرکت از مقررات سازمان بورس یا قانون تجارت تخطی کرده باشد آن را به هیات رسیدگی به تخلفات فرا می‌خواند و آنجا موضوع را مورد بررسی قرار می‌دهد. اگر اثبات شد که از استانداردهای حسابداری و مقررات سازمان عدول شده است و با عدم شفافیت به زیان بازار سرمایه یا ضرر سهامداران ناشی شده این موضوع اخلال در نظام مالی کشور است و علاوه بر اینکه این شرکت بابت تخلفات انضباطی محکوم می‌شود به دادگاه نیز معرفی خواهد شد.
قله تاریخی
افزون بر این رضا کیانی مدیر تحقیق و توسعه بورس تهران با بیان اینکه تغییرات ارزش بازار در 4 سال اخیر در صورتی که با سود تقسیمی نیز تعدیل شوند، عددی کمتر از 2.7- درصد را نشان می‌دهند، گفت: در این بازه زمانی شاخص کل رشدی حدود یک درصد داشته است. بر این اساس، شاخص کل بورس تهران در 4 آذرماه امسال پس از چند سال وقفه از رکورد تاریخی خود عبور کرد. شاخص کل در این روز به بیش از 90هزار و 469واحد رسید در حالی که بیشترین مقدار آن پیش از این در تاریخ 15 دی‌ماه 1392 به میزان 89هزار و 500 واحد به ثبت رسیده بود. در همین بازه زمانی شاخص قیمت از 44هزار و 924 واحد با بیش از 35درصد افت به 29هزار و 4 واحد تنزل یافته است. به بیان دیگر با وجود افت 35 درصدی سطح عمومی قیمت‌ها، شاخص کل مرز تاریخی خود را پشت سرگذاشته است. وی با بیان اینکه سود تقسیمی کلید حل معمای تفاوت میان محاسبات شاخص قیمت و شاخص کل است، گفت: در این بازه زمانی شرکتهای پذیرفته شده در بورس تهران نزدیک به 1435هزار میلیارد ریال سود نقدی تقسیم کرده‌اند. به گزارش فارس، وی ادامه داد: بازدهی سهام از دو منبع رشد قیمت و سود نقدی به دست می‌آید و تغییرات شاخص قیمت تنها نشان‌دهنده بازدهی ناشی از تغییرات قیمت است در حالی که تغییرات شاخص کل بیانگر بازدهی ناشی از نوسانات قیمت و سود نقدی است. به گفته این مقام مسوول در محاسبات شاخص، تغییرات ارزش بازاری به عنوان پارامتر اصلی مورد توجه قرار می‌گیرد. تغییرات ارزش بازار می‌تواند به دلایلی جز تغییر سطح عمومی قیمت‌ها افزایش یا کاهش یابد. افزایش سرمایه، ورود و خروج شرکت به بورس و سود تقسیمی نیز بر میزان ارزش بازار اثر می‌گذارند اما اثر آنها در محاسبات شاخص تعدیل می‌شود. کیانی با اشاره به روند نوسان ارزش بورس تهران در 4 سال اخیر افزود: در 15 دی ماه 1392 ارزش بورس تهران به بیش از 4 هزار و 383 هزار میلیارد ریال رسید در حالی که طی تاریخ 4 آذرماه 1396 به نزدیک 3 هزار و 610 هزار میلیارد ریال تنزل پیدا کرد. در این بازه زمانی شرکتهای بورسی با افزایش سرمایه از محل آورده نقدی بیش از 423هزار میلیارد ریال به ارزش خود افزوده‌اند، همچنین شرکتهای جدیدی با ارزش نزدیک به 373 هزار میلیارد ریال در بورس تهران پذیرفته شده و شرکت‌هایی با ارزشی نزدیک به 16 هزار میلیارد ریال از بورس تهران اخراج شده‌اند. به باور وی، با حساب سرانگشتی تغییرات ارزش بازار و در نظر گرفتن پارامترهای ورود و خروجی یادشده نیز بیانگر افت 35 درصدی است که بسیار نزدیک به تغییرات شاخص قیمت است.
مدیر تحقیق و توسعه بورس تهران با بیان اینکه تغییرات ارزش بازار در بازه زمانی مورد بررسی در صورتی که با سود تقسیمی نیز تعدیل شوند، عددی کمتر از 2.7- درصد را نشان می‌دهند، تصریح کرد: در این بازه زمانی شاخص کل رشدی حدود یک درصد داشته است. این اختلاف از سرمایه‌گذاری مجدد سودهای تقسیمی شرکت‌ها که از ارزشی نزدیک به 40درصد ارزش بازار برخوردار بوده‌اند، ناشی می‌شود. این مقام مسوول با تاکید بر اینکه مطابق استانداردهای بین‌المللی محاسبه شاخص کل، سودهای تقسیمی شرکت‌ها مجدد در بازار سرمایه‌گذاری می‌شوند، یادآور شد: با توجه به آنکه روند حرکتی بازار در این دوره ابتدا نزولی و سپس صعودی بوده و در پایان دوره نیز مقداری بیش از ابتدای خود داشته، تمام سودهای تقسیمی پس از سرمایه‌گذاری مجدد به رشد شاخص کمک کرده‌اند.
