خیز بلند ایران برای استفاده از ظرفیت‌های دریا

بنگاه‌ها|

یکی از مهم‌ترین گزاره‌های توسعه پایدار در هر ساختار قوام‌یافته‌یی در تجارت دریایی متبلور می‌شود؛ بنابراین دریاها و اقیانوس‌ها نقشی پررنگ در توسعه اقتصاد هر کشوری که قصد دارد مرزهای پیشرفت و ترقی را درنوردد، دارند. یافته‌های تاریخی هم نشان می‌دهد که تمدن‌های بزرگ و کشورهای تاثیرگذار بدون بهره‌برداری از این ظرفیت‌های غیرقابل انکار در دریاها، هرگز امکان تمدن‌سازی و تسلط بر دیگران را نداشتند. نمونه‌های تاریخی آن مربوط به کمپانی هند شرقی بریتانیاست که با استفاده از ظرفیت‌های دریایی توانست طول و عرض مختصات جهانی را در نوردد و به یک امپراتوری بزرگ تبدیل شود. این فرآیند برای اقتصاد ایران هم یک الزام اساسی است و اقتصاد ایران بدون بهره‌برداری از این ظرفیت‌ها نخواهد توانست به اهداف از پیش تعیین شده‌اش برای رشد صادرات و افزایش دامنه‌های اشتغال‌زایی دست پیدا کند.

در دوران معاصر سازمان بین‌المللی دریانوردی (آیمو) در سال 1965 کنوانسیون تسهیل ترافیک بین‌المللی دریایی (FAL) را به تصویب رسانید. این کنوانسیون در سال 1976 لازم‌الاجرا شد و تا تاریخ 31/6/73 تعداد 71 کشور ازجمله ایران به آن ملحق شده‌اند.

هدف کنوانسیون مذکور تسهیل بخشیدن به حمل و نقل دریایی، از طریق ساده کردن و به حداقل رسانیدن تشریفات و یکنواخت نمودن الزامات اسنادی و مقررات مربوط به ورود و خروج کشتی‌هایی که به سفرهای بین‌المللی اشتغال دارند، است و در اصل این کنوانسیون برای پاسخگویی به رشد بین‌المللی کشتیرانی تجاری که باعث افزایش اسناد اداری موردنیاز بود، شکل گرفته است. اما با وجود حضور بیش از نیم قرنی ایران در سطح مناسبات بین‌المللی دریایی ایران هرگز نتوانسته سهم خود را از تجارت دریایی جهانی به دست آورد.

دولت تدبیر و امید از ابتدای زعامت بر راس هرم اجرایی کشور، اعلام کرد که یکی از سرفصل‌های اصلی برنامه‌ریزی‌هایش برای رسیدن به توسعه پایدار را در توسعه ظرفیت‌های دریایی و بندرگاهی کشور جست‌وجو می‌کند و منطقه مکران را به‌عنوان نماد این رویکرد تازه در ویترین رسانه‌ها نشاند تا این ایده در سطح رسانه‌ها پردازش شود و در افکار عمومی هم رسوب کند.

روز گذشته نیز وزیر صنعت، معدن و تجارت در آیین گرامیداشت پنجاهمین سال تاسیس کشتیرانی ایران بخشی از برنامه‌های دولت دوازدهم برای توسعه تجارت دریایی را تشریح و ابعاد و زوایای تازه‌یی از این برنامه‌ها را رونمایی کرد، ضمن اینکه در این مراسم وزیر صنعت، معدن و تجارت از تمبر پنجاهمین سالگرد تاسیس کشتیرانی ایران رونمایی کرد و روی تمبر یادبود این مراسم نوشت: پرافتخارترین را برایت آرزو می‌کنم شرکت بزرگ و ارزشمند کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران.

 توجه به ظرفیت‌های داخلی

وزیر صنعت، معدن و تجارت خواستار توجه شرکت‌های کشتیرانی به ظرفیت‌های داخلی صنایع کشتی‌سازی کشور شد و افزود: تا زمانی که این شرکت‌ها به صنایع کشتی‌سازی داخلی توجه نداشته باشند، شرکت‌های ایرانی در حوزه کشتی‌سازی توسعه پیدا نخواهند کرد. به گزارش ایرنا، محمد شریعتمداری روز یک‌شنبه در آیین پنجاهمین سالگرد تاسیس کشتیرانی ایران افزود: دولت دوازدهم از هرگونه افزایش سهم داخلی‌سازی در صنعت کشتی‌سازی کشور حمایت می‌کند. وی ادامه داد: ایران با وجود ظرفیت‌های دریایی و بندری بزرگ در شمال و جنوب در حوزه دریایی و دریانوردی در دهه‌های اخیر در این بخش دچار عقب‌ماندگی شده است.

وی اظهار داشت: با وجود شرکت‌های بزرگ کشتیرانی ایران و شرکت ملی نفتکش، ایران باید به یک کشور سازنده کشتی‌های بزرگ تبدیل شود.

شریعتمداری بیان کرد: ظرفیت‌های بی‌نظیری در بنادر شهید بهشتی چابهار، شهید رجایی، امام (ره) و بنادر شمالی در کشور وجود دارد و باید بنادر ایران به یک مرکز بزرگ توزیع کالاهای بین‌المللی تبدیل شود.

وزیر صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه تردد ناوگان ملی کشتیرانی جمهوری اسلامی با پرچم ایران در آب‌های بین‌المللی افتخار بزرگی را نصیب کشور کرده است، گفت: این شرکت هم‌اکنون سهم بسیار بزرگی در حمل و نقل دریایی کشور برعهده دارد اما هنوز هم به جایگاه واقعی خود نرسیده است.

وزیر صنعت، معدن و تجارت افزود: خوشبختانه کشتیرانی ایران با تمام توان در خدمت اقتصاد ملی است و همکاری ما با این شرکت ایرانی از 30 سال پیش آغاز شده است. وی اظهار داشت: کشتیرانی ایران طی پنج دهه سابقه خدمات ارزنده‌یی به اقتصاد ایران، منطقه و اقتصاد بین‌الملل داشته و امیدواریم این شرکت همچنان به رشد و توسعه خود ادامه دهد.

وی با اشاره به تاریخ دریانوردی ایران گفت: قدیمی‌ترین سند دریانوردی ایران به 6 هزار سال قبل برمی‌گردد که نشانه توانایی تاریخی ایرانیان در صنعت دریانوردی و کشتی‌سازی بوده است.

شریعتمداری با بیان اینکه حضور ایرانیان در آب‌های بین‌المللی سابقه تاریخی دارد، گفت: زیربنای فرهنگ دریانوردی در تمدن اسلامی را نیز ایرانیان پایه‌گذاری کردند، اما در چند دهه اخیر در این بخش عقب ماندیم و باید تلاش کنیم این مساله مهم جبران شود.

در پایان این مراسم از خدمات مدیران عامل سابق کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران قدردانی شد.

 ملتی هستیم که با دریا عجین شده‌ایم

دریادار سیاری معاون هماهنگ‌کننده ارتش با تبیین نقش و اهمیت دریا و لزوم بهره‌برداری از آن تصریح کرد که ما ملتی هستیم که با دریا عجین شده‌ایم. به گزارش ایسنا، امیر دریادار سیاری درباره اهمیت جهانی دریا عنوان کرد: ایجاد یک سیستم پیوسته تحرک که در خدمت جهانی قرار می‌گیرد، دسترسی بلاواسطه به همه خشکی‌های مجاور با دریا، تاثیرگذاری بلاواسطه جهانی از طریق دریا، فرصتی برای پیشرفت، توسعه پایدار و افزایش ثروت ملی است.

وی درخصوص تعریف اقتصاد آبی بیان کرد: اقتصاد آبی اقتصادی مبتنی بر ظرفیت‌های اقیانوس است که اهداف آن بهبود زندگی انسان و برابری اجتماعی همزمان با کاهش معنی‌دار مخاطرات محیطی و کمیابی زیستی است. سیاری گفت: استفاده از دریا ابعاد مختلفی دارد که میزان بهره‌گیری از آن به جغرافیا، سیاست دولتمردان، ویژگی مردم، گستردگی سواحل و کیفیت آنها مرتبط است. وی افزود: ایجاد مزارع دریایی، استفاده از انرژی دریا و استفاده از ظرفیت‌های حمل و نقل دریایی از اهمیت‌های اقتصاد دریا که توسعه ملی را به همراه دارد، است. معاون هماهنگ‌کننده ارتش درخصوص موقعیت ژئوپلیتیکی ایران اظهار کرد: فقط 7درصد از صادرات و واردات کشور از 63درصد مرزهای زمینی انجام می‌شود و حدود 93درصد از صادرات و 83درصد واردات کشور به‌ویژه تمام صادرات نفت از طریق مرز‌های دریایی انجام می‌شود. سیاری درخصوص منطقه خلیج‌فارس گفت: انبار انرژی جهان در منطقه خلیج‌فارس قرار دارد و روزانه 17میلیون بشکه نفت از تنگه هرمز، 10میلیون بشکه از تنگه مالاکا و حدود 3 میلیون بشکه از تنگه باب‌المندب و کانال سوئز عبور می‌کند.

وی همچنین سرمایه‌گذاری در خارج، الحاق منابع، سرمایه‌گذاری خارجی و افزایش نیروی کار را از راه‌های افزایش منابع دانست.