نرخ خوش‌بینانه دلار

 محسن شمشیری   

دبیر گروه بانک و بیمه

  به دنبال انتشار بخشی از آمارها و اعداد بودجه عمومی سال 1397، موضوعات مختلفی پیرامون نرخ احتمالی پایه ارز در بودجه با عنوان نرخ تسعیر ارز مطرح شده و کارشناسان با برآورد نرخ دلار بین 3500 تا 3750 تومان معتقدند که آثار این افزایش نرخ ارز در سال آینده بر نرخ ارز آزاد، میزان واردات، هزینه تولید، درآمد و هزینه‌های دولت، کسری بودجه، برداشت از صندوق ذخیره ارزی و... اثرات متفاوتی خواهد گذاشت.

بر این اساس، اگرچه برخی مسوولان دولت و تعدادی از کارشناسان بودجه، اعلام کرده‌اند که نرخ پایه دلار در بودجه سال آینده معادل 3500 تومان خواهد شد و در صورت کاهش قیمت نفت به زیر 50 دلار، احتمالا نرخ تسعیر دلار تا رقم 3750 تومان افزایش خواهد یافت، اما در عین حال، نگاهی به ارقام بودجه نشان می‌دهد که حتی در سطح قیمت بالاتر از

 50 دلار تا 55 دلار نیز، امکان تحقق ارقام موردنظر دولت از محل درآمد نفتی، فروش میعانات گازی و فرآورده‌های نفتی با نرخ دلار 3500 تومان وجود ندارد و دولت در سطح قیمت نفت بالای 50 تا 55 دلار نیز احتمالا نرخ تسعیر دلار را تا 3700 تومان افزایش خواهد داد. زیرا باتوجه به متوسط صادرات روزانه 1.5 تا 2 میلیون بشکه در روز و همچنین باتوجه به سهم 32 درصدی صندوق توسعه ملی، امکان تحقق  101 هزار میلیارد تومان درآمد از محل نفت و میعانات و گاز تنها با نفت بالای 50 دلار و نرخ تسعیر حدود 3700 تومان فراهم خواهد شد.

نگاهی به ردیف درآمد عمومی و ملی با شماره 210101 با عنوان منابع حاصل از ارزش صادرات نفت، میعانات گازی و خالص صادرات گاز نشان می‌دهد که درآمدی معادل 96 هزار میلیارد تومان از محل درآمد نفت، میعانات و گاز پیش‌بینی شده است.  همچنین در ردیف شماره 160139 نشان می‌دهد که از محل مابه‌التفاوت نرخ فروش ارز حاصل از فروش نفت خام و میعانات گازی معادل 10 هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده است.

این دو ردیف درآمدی نشان می‌دهد که با افزایش نرخ تسعیر ارز به میزان 200 تومان که فاصله نرخ 3500 تومان سال 97 با 3300 تومان سال 96 است باید معادل 10 هزار میلیارد تومان درآمد بیشتر در سال 97 حاصل شود.

همچنین در سال 97 رقم 96 هزار میلیارد تومانی باید از محل درآمد نفت و میعانات گازی و گاز با نرخ تسعیر 3500 تومان حاصل شود.

باتوجه به سهم 68 درصدی دولت از درآمد نفت باید حدود 141 هزار میلیارد تومان درآمد داشته باشیم که 96 هزار میلیارد تومان آن سهم دولت شود.  همچنین حداقل 41 میلیارد دلار باید از محل صادرات نفت و میعانات حاصل شود که بر پایه صادرات

 810 میلیون بشکه‌یی کل سال 97 می‌توان برآورد کرد که قیمت هر بشکه نفت حداقل باید 51 دلار باشد تا این رقم تحقق یابد.  بنابراین از حالا مشخص است که همه این نکات گفته شده درست تحقق یابد قیمت نفت حداقل باید

51 دلار باشد اما کارشناسان خبر از احتمال کاهش قیمت نفت به زیر 50 دلار خواهند داد و لذا برای تحقق رقم 96 هزار میلیارد تومانی درآمد نفت باید قیمت ارز بالاتر از 3500 تومان پیش‌بینی شود.  نگاهی به آمارهای قبلی نشان می‌دهد که بر پایه صادرات روزانه حدود 2.2 میلیون بشکه نفت در سال 95 معادل 74 هزار میلیارد تومان درآمد حاصل شده است و نرخ دلار در بودجه 95 معادل 3000 تومان بوده است. یعنی بابت صادرات حدود 810 میلیون بشکه در سال معادل 74 هزار میلیارد تومان حاصل شده که با نرخ ارز 3 هزار تومان تحقق یافته است.  همچنین پیش‌بینی شده که چنانچه منابع دولت از محل صادرات نفت، میعانات گازی و حاصل صادرات گاز در سال 1397 کمتر از 101 هزار میلیارد تومان شود، به دولت اجازه داده می‌شود از محل پنجاه درصد (50%) مناسب حساب ذخیره ارزی برای تامین مابه‌التفاوت حاصل شده اقدام کند.  اما باتوجه به احتمال کسری بودجه از محل عوارض، مالیات و سایر درآمدها و احتمالا مذاکرات مجلس برای کاهش نرخ عوارض و... ممکن است دولت مجبور شود فشار بیشتری روی نرخ ارز حاصل از درآمد نفت و همچنین صندوق توسعه مالی اعمال کند و لذا نرخ ارز 3500 تومانی خوش‌بینانه است.