کاهش هزینه دولت با خرید تضمینی گندم
برای ورود گندم به بازار سرمایه یکی از شرایط این است که گندم مورد حمایت دولت باید استانداردهای حداقلی را داشته باشد. از سوی دیگر نظام بازار ایجاب می‌کند، کیفیت گندم در محیط رقابتی افزایش پیدا کند. حامد سلطانی‌نژاد مدیرعامل بورس کالای ایران با بیان مطالب فوق درباره جایگزینی طرح قیمت تضمینی به جای طرح خرید تضمینی در بازار گندم و ساز و کار اجرای این پیشنهاد وزارت جهاد کشاورزی گفت: معتقدم یکی از مشکلات اقتصاد کشور این است که طرح‌های حمایتی در حوزه کشاورزی قالبی را به خود گرفته‌اند که دولت تمام هزینه محصولات کشاورزی را با هر کیفیتی ضمانت کند که ادامه اجرای این قالب هم امکان‌پذیر نیست. وی ادامه داد: وقتی دولت تمام هزینه‌های محصولات کشاورزان را می‌پردازد، رقابتی برای تولید محصول با کیفیت‌تر وجود ندارد. این اتفاق در حوزه گندم هم افتاده است.
هزینه ۱۶هزار میلیاردی دولت
به گزارش ایلنا، مدیرعامل بورس کالای ایران با بیان اینکه وقتی منابع دولتی به خرید محصولات کشاورزی اختصاص می‌یابد، هزینه‌ها در جهت منافع دولت برنامه‌ریزی نمی‌شود، افزود: برای مثال در سال گذشته دولت ۱۶هزار میلیارد تومان بابت خرید گندم هزینه کرد که این رقم معادل نیمی از بودجه عمرانی کشور است. به نظر می‌رسد که ادامه این روش حمایت از محصولات کشاورزان امکان‌پذیر نیست. باید روشی پیاده شود که ضمن حمایت از تولید گندم در کشور، هزینه‌های دولت را کاهش دهیم. طرح پیشنهاد شده این است که طرح قیمت تضمینی جایگزین طرح خرید تضمینی شود. سلطانی‌نژاد گفت: در این طرح قرار است به جای اینکه دولت محصولات کشاورزان را خریداری کند، اجازه بدهد کشاورزان محصولات خود را در یک بازار مبتنی بر عرضه و تقاضا ارائه کنند و زمانی که محصول مورد معامله قرار گرفت اگر کمتر از قیمت حمایتی به فروش رفت، مابه‌التفاوت آن را دولت بپردازد.
وی اظهار داشت: این طرح در مورد محصول جو و ذرت به اجرا رسیده و در مورد محصول جو صرفه‌جویی دولت از محل اجرای طرح قیمت تضمینی چیزی بیش از ۷۰۰میلیارد تومان بوده است. سلطانی‌نژاد با بیان اینکه موضوع خرید و فروش گندم با سایر محصولات از جمله جو و ذرت متفاوت است، گفت: دولت برای خرید محصولات جو و ذرت از کشاورز یارانه می‌پردازد به این معنا که دولت این محصولات را با قیمت تضمین شده‌یی از کشاورزان خریداری می‌کند اما در مورد گندم هم در سمت خرید و هم در فروش یارانه می‌پردازد. یعنی هم خریدار آن دولت است و هم توزیع آن را دولت انجام می‌دهد. سیاست دولت هم در این حوزه ایجاد آرامش در بازار بوده است. وی تاکید کرد: اگر بخواهیم برای گندم بازاری شکل بگیرد باید برای یارانه سمت خرید آن چاره‌یی اندیشیده شود.
الزامات اجرای قیمت تضمینی
مدیرعامل بورس کالای ایران ادامه داد: نکته دیگری که وجود دارد، این است که دوره برداشت گندم کوتاه‌تر از یک‌سال است اما همین گندم باید در تمام سال مصرف شود. در اسفندماه تولید گندم وجود ندارد و گندم برداشت شده باید در طول ماه‌های مختلف سال توزیع شود؛ بنابراین گندم تولیدی باید در انبار بماند تا در طول ماه‌های مختلف سال در بازار توزیع شود و تاکنون هم وظیفه پرداخت هزینه انبار و توزیع کردن گندم بر عهده دولت بوده است. وی با تاکید بر اینکه بورس از ورود گندم به بازار سرمایه استقبال می‌کند، گفت: طرح تضمینی قیمت گندم در بورس قابل اجراست اما الزاماتی دارد.
سلطانی‌نژاد درباره شرایط مورد نظر بورس کالا برای پذیرش گندم در بورس گفت: برای ورود گندم به بازار سرمایه باید شرایطی به وجود بیاید و یکی از شرایط این است که گندم مورد حمایت دولت باید استانداردهای حداقلی را داشته باشد. از سوی دیگر نظام بازار ایجاب می‌کند، کیفیت گندم در محیط رقابتی افزایش پیدا کند و طبیعی است گندمی که کیفیت بهتری داشته باشد، مشتری بیشتری خواهد داشت و گندم با کیفیت پایین را هم در بازار به قیمت کمتری خریداری خواهند کرد. وی تاکید کرد: باید مطمئن شویم گندمی که از آن حمایت می‌شود، گندم تولید همان سال باشد یا گندم وارداتی نباشد. برای این موضوع هم تمهیداتی اندیشیده شده و با همکاری شرکت بازرگانی دولتی سامانه‌یی طراحی شد که اطلاعات کشاورزان برای راستی‌آزمایی در این سامانه گردآوری می‌شود. در این سامانه از اطلاعات وارد شده واقعیت‌سنجی انجام می‌شود و از دو ماه آینده این سامانه می‌تواند شروع به کار کند. سلطانی‌نژاد افزود: از سوی دیگر برای اجرای طرح قیمت تضمینی باید انبارهای استاندارد ذخیره گندم در نظر گرفته شود و برای نگهداشت این محصول باید انبار بورسی را از سایر انبارها جدا کرد. در دنیا انبارهای بورسی دارای اعتبار قابل قبولی هستند، چرا که معمولا استانداردهای بالایی را دارند. به هر حال در این طرح بورس کالا به کمک دولت آمده و قرار بر این است که دولت این‌بار با هزینه کمتری از محصولات کشاورزان حمایت کند.
ذخیره استراتژیک گندم
وی همچنین در پاسخ به این سوال که با توجه به اینکه توزیع گندم در این طرح به خریداران محول می‌شود آیا احتمال احتکار و گران‌فروشی گندم به وجود نمی‌آید، تاکید کرد: دولت چیزی حدود ۲.۵ میلیون تن ذخیره استراتژیک گندم دارد. در دوره‌یی که بازار دچار التهاب می‌شود، می‌تواند ذخایر استراتژیک خود را به بازار عرضه کند و وقتی قیمت‌ها فروکش کرد، گندم مورد نیاز خود را خریداری کند. وی ادامه داد: اتفاقا دولت در سازوکار انبار و گواهی سپرده می‌تواند مسوولیت خود را بهتر انجام دهد؛ بنابراین وقتی گندم وارد بازار سرمایه شد نباید نگران افزایش قیمت‌ها باشیم، چرا که در این شرایط دولت می‌تواند به‌طور شفاف بررسی کند که چه عاملی در بازار قیمت‌ها را افزایش یا کاهش می‌دهد و برای جلوگیری از نوسانات غیرعادی، عرضه و تقاضا را تنظیم کند. مدیرعامل بورس کالا گفت: معتقدم گندم می‌تواند وارد بازار سرمایه شود به شرطی که اطلاعات دقیق کشاورزان وارد سامانه شود و به تدریج هم می‌توانیم این سیاست‌ها را به اجرا برسانیم که گندم باکیفیت را با قیمت بالاتر از کشاورزان خریداری کنیم.
