وداع شهرداری پایتخت با تصدی‌گری
گروه راه و شهرسازی
آن‌گونه که شهردار تهران گفته است، این نهاد باید از تصدی‌گری به سمت تسهیل‌گری حرکت کند. محمدعلی نجفی ابراز امیدواری کرده که این موضوع در چارچوب مواد و قوانین برنامه سوم توسعه شهرداری به نحو واقعی متجلی شود. از همین‌رو، روشن است باید بازنگری اساسی درباره روندها و فرآیند‌های فعالیت شهرداری و همچنین بازنگری در ساختار و تشکیلات انجام دهیم.
نجفی در همایش «چشم‌انداز شهر تهران در افق برنامه پنج‌ساله سوم» در تشریح مهم‌ترین نکات در تنظیم برنامه سوم توسعه شهر تهران گفت: ما درصدد نوشتن برنامه توسعه شهر تهران هستیم نه برنامه شهرداری تهران، از این‌رو برنامه‌یی که موردنظر ماست، وسیع‌تر و عمیق‌تر از آن خواهد بود که صرفا شهرداری تهران را تحت‌تاثیر قرار دهد، بلکه امیدواریم برنامه‌یی برای توسعه پایدار، همه‌جانبه و متوازن برای شهر تهران تنظیم کنیم.
وی با تاکید بر اینکه «غرض از نوشتن برنامه تنظیم یک مانیفست سیاسی یا مجموعه‌یی از آرمان‌ها و ایده‌آل‌های غیرواقعی نیست»، اظهار کرد: برنامه از آن جهت مهم است که بتواند به فعالیت‌های اجرایی و قابل‌تحقق تبدیل شود، نگاه ما به برنامه نیز نگاه زمینی است و نه آسمانی؛ گرچه هدف ما رسیدن به افق‌هایی فراتر از آن چیزی است که در آن قرار داریم.
نجفی برنامه سوم شهر تهران را یک برنامه مشارکتی خواند و گفت: در این فرآیند از یک طرف مشارکت همه کارشناسان و مدیران و استفاده از مجموعه تجربیات موجود در شهرداری و از سوی دیگر استفاده از همه کارشناسان و صاحب‌نظران دستگاه‌های مختلف، مراکز پژوهشی، مطالعاتی و بهره‌گیری از نظرات آنها برای تنظیم برنامه اهمیت دارد.
برنامه منطقه‌ای و محلی
نجفی ابراز امیدواری کرد که برای نخستین‌بار در نظام برنامه‌ریزی شهر تهران در قبل و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در تنظیم برنامه سوم شهرداری تهران یک برنامه منطقه‌یی و در صورت امکان برنامه محله‌یی به‌عنوان پیوست برنامه اصلی نیز وجود داشته باشد، چراکه این موضوع می‌تواند به واقعی‌تر شدن برنامه و در مشارکت مردم برای اجرای برنامه به شهرداری تهران کمک کند.
به گزارش مهر، شهردار تهران هدف مدیریت شهری را دسترسی به یک نظام یکپارچه مدیریت شهری عنوان کرد و گفت: این هدف ممکن است در طول یک برنامه محقق نشود، از این رو، نقطه عظمت ما مدیریت هماهنگ شهری خواهد بود، کما اینکه در این مدت نیز سعی کردیم یک هماهنگی بین شهرداری و ارگان‌های ارائه‌دهنده این خدمات ایجاد کنیم.
استفاده از ظرفیت‌های دانش‌بنیان
نجفی در ادامه از توجه جدی‌تر به فناوری‌های نو و فعالیت‌های دانش‌بنیان در برنامه سوم خبر داد و گفت: امروز یکی از اصلی‌ترین محور برنامه‌ریزی همه کلان‌شهرها، فعالیت‌های دانش‌بنیان است. در شهر تهران نیز در این زمینه ظرفیت‌های بسیار زیادی وجود دارد. به این ترتیب اگر خوب برنامه‌ریزی و اجرا کنیم، می‌توانیم تهران را به‌عنوان الگوی تحول و تحرک در فعالیت‌های دانش‌بنیان در سطح منطقه تبدیل کنیم.
شهردار تهران همچنین با اشاره به چالش نظام مالیه شهری اظهار کرد: در گذشته تکیه اصلی تامین منابع برای فعالیت‌های مدیریت شهری تهران تراکم‌فروشی غیرموزون و به یک معنی فروش آینده شهر بوده است، همین امروز نیز حداقل ۷۹درصد از درآمدهای شهرداری غیرپایدار و حداکثر ۲۱درصد درآمدهای شهرداری جزو درآمدهای پایدار محسوب می‌شود که این یک رقم نگران‌کننده است.
وی اظهار کرد: تلاش می‌کنیم درآمدهای پایدار را افزایش دهیم و در این راستا فعلا هدف ۲۵درصدی را برای درآمدهای پایدار در سال آینده پیش‌بینی کرده‌ایم، البته افزایش ۴درصدی درآمد طی یک سال کار ساده‌یی نیست اما تامین منابع از نظر فروش تراکم و تغییر کاربری‌ها به انتهای خط رسیده است. حتی اگر می‌خواستیم این سیاست را دنبال کنیم، دیگر این روند غیرقابل انجام است و نمی‌شود براساس این سیاست، منابع تهران را مدیریت کرد.
وی یکی از مهم‌ترین چالش‌های برنامه سوم شهرداری تهران را حل مساله منابع و در کنار آن ایجاد نظام کنترل هزینه به‌صورت دقیق‌تر و اقتصادی‌تر عنوان کرد و گفت: وقتی یک فرد و مجموعه‌یی می‌تواند راحت درآمد کسب کند، در هزینه کردن هم دقت کافی وجود نخواهد داشت و به این ترتیب مشکلاتی ایجاد می‌شود.
حرکت به سمت تسهیل‌گری
نجفی با بیان اینکه شهرداری باید از تصدی‌گری به سمت تسهیل‌گری حرکت کند، گفت: امیدواریم بتوانیم این موضوع را در چارچوب مواد و قوانین برنامه سوم به نحو واقعی متجلی کنیم؛ در این زمینه روشن است باید بازنگری اساسی درباره روندها و فرآیند‌های فعالیت شهرداری و همچنین بازنگری در ساختار و تشکیلات انجام دهیم.
شهردار تهران با تاکید بر مساله شفافیت در فعالیت‌های شهرداری و مبارزه با فساد در همه وجوه، شکل‌ها و جهت‌ها، تاکید کرد: عزم واقعی شورای شهر و شهرداری این است که هم در جهت شفاف کردن فعالیت‌ها و هم در جهت مبارزه با فساد که به نوعی با هم مرتبط هستند، اقدامات اساسی انجام شود. این مساله نیز تنها درباره قراردادها، هزینه‌ها و درآمدها نیست بلکه حتی درباره صدور یا انتشار آزاد داده‌ها و اطلاعات شهرداری تهران نیز خواهد بود.
وی یادآور شد: ما در شرایطی قرار داریم که بخشی از نهادها و دفاتر وابسته به شهرداری از گرفتن اطلاعات از بخش‌های دیگر این دستگاه ناتوان هستند و اطلاعات به نوعی پوشیده می‌شود و حتی مطالعات و تحقیقاتی که در شهرداری انجام می‌شود نیز بعضا
در دسترس بخش‌های دیگر شهرداری قرار نمی‌گیرد؛ این موضوع ابهامات و پیچیدگی‌هایی ایجاد کرده که به تصمیم‌سازی و اجرای درست کارها لطمه زده است بنابراین باید این برنامه شفاف‌سازی را به‌صورت جدی شروع کنیم.
نجفی تاکید کرد: ممکن است سوال‌هایی که
پیش روی ما قرار دارد، سوال‌های قدیمی باشد که در گذشته هم مطرح بوده و حتی برای این سوال‌ها در گذشته جواب‌هایی هم ارائه شده است. برخی از آن جواب‌ها درست بوده به کار گرفته شده است و نتایج مثبتی به دنبال داشته و برخی پاسخ‌ها نیز نادرست بوده که فعالیت‌های را دچار انحراف، ضعف و نابسامانی کرده است.
شهردار تهران با بیان اینکه «امروز باید برای حل مسائل شهرداری و شهر تهران و پاسخگویی به سوالات حتی قدیمی، دنبال راه‌حل‌ها و جواب‌های جدیدی باشیم»، اظهار کرد: باید طرح نو در بیفکنیم و با نوآوری، خلاقیت و اندیشه‌های تازه سراغ مسائل کهنه و مزمن شهرداری برویم تا راه‌حل‌های جدیدی برای آنها پیدا کنیم؛ البته این کار سختی است که تلاش‌های زیادی را می‌طلبد. در این مسیر امیدواریم بتوانیم دست به دست یکدیگر دهیم و با مجموعه بسیار بزرگ‌تری در درون و بیرون شهرداری، این کار بزرگ را به انجام برسانیم.
احصای 40 مساله در برنامه سوم
همچنین محسن هاشمی رییس شورای اسلامی شهر تهران نیز در این همایش اظهار کرد: در تدوین برنامه سوم توسعه، شهرداری تهران حدود 40مساله در شهر تهران را به عنوان اولویت احصا کرده که از میان آنها موضوعاتی همچون آلودگی هوا، ترافیک تا مسائل فرهنگی با اولویت بیشتری دیده شده است.
هاشمی با اشاره به لزوم تامین منابع مالی از محل درآمدهای پایدار برای شهرداری تهران گفت: با بررسی‌های انجام شده این امید وجود دارد که در تهران راهکارهای زیادی برای تامین هزینه‌های شهرداری به صورت پایدار وجود داشته باشد، از این رو در مورد این موضوع نگرانی برای شهروندان وجود ندارد. می‌توان از طریق هماهنگی و تعامل میان دولت و شهرداری به شکل‌های مختلف تامین منابع مالی از محل درآمدهای پایدار را ایجاد کرد.
توجه به ضلع سوم
به گفته هاشمی بسیاری از مسائل شهر باید از بعد حاکمیتی و دولت نیز مورد بررسی قرار گیرد. متاسفانه در برنامه‌های قبلی شهر تهران به ضلع سوم یعنی دولت توجه نشده بود و فقط شهر و شهرداری را مدنظر قرار داده بود. بی‌تردید ضلع سوم از مواردی است که توسط حاکمیت ایجاد می‌شود و باید علاوه بر در نظر گرفتن آنها در تعامل با دولت آنها را مورد بررسی قرار داد.
هاشمی با تاکید بر اینکه باید موضوعات شهر را در ابعاد مختلف مورد بررسی قرار داد، اظهار کرد: براساس گزارش‌های اعلام شده امروز صحبت از این است که 700مدرسه در تهران با توفان شدید تخریب می‌شوند، چه برسد زلزله که جای خود دارد. در مسیر فرودگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) تا شهر تهران که از منظر مردم مشکلاتی همچون بوی نامطبوع وجود دارد و موجب نارضایتی شهروندان از مدیریت شهری شده است، در حالی اتفاق می‌افتد که مجموعه فرودگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) یا آموزش و پرورش در اختیار مدیریت شهری نیست، از این رو، همین موارد لزوم توجه به ضلع سوم یعنی حاکمیت را به روشنی نشان می‌دهد.
وی افزود: در موضوع وقوع بلایای طبیعی همچون زلزله و ایجاد بحران و برنامه‌ریزی در این خصوص 86 ارگان در شهر تهران دخیل هستند. در مورد برق اضطراری، بهداشت و درمان، ایستایی بیمارستان‌ها در بحران‌ها باید اقدامات جدی صورت بگیرد، ولی آیا شهرداری تهران نسبت به این پدیده‌ها جز تذکر و نامه‌نگاری کار دیگری می‌تواند، انجام دهد؟ باید در برنامه 5ساله سوم برای مسائل شهری در قالب هماهنگی دولت مشکلات تهران را حل کنیم.
