فرصت‌ها و تهدیدهای بیت‌کوین نفتی
دیپلماسی ایرانی: هفته گذشته ونزوئلا اعلام کرد ارز دیجیتال را برای پشتیبانی از ذخایر نفتی خود توسعه خواهد داد. حالا گزارشی از روسیه به دست آمده که آنها نیز در پی همین کار هستند. ایران نیز به احتمال زیاد پا در این مسیر خواهد گذاشت.
اینها ممکن است تنها یک سری شایعه باشند اما منطقی جلوه می‌کنند. پس بیایید این شایعات را به عنوان واقعیات پذیرفته و استدلال‌هایی درباره آن ارائه دهیم. ایالات متحده به تحریم و تهدید کشورهایی ادامه می‌دهد که وضعیت کنونی جهان را به چالش می‌کشند. هیچ راهی برای انکار این قضیه وجود ندارد. بسیاری از چیزهایی که در راس مسائل ژئوپولیتیک می‌بینیم براثر وجود چنین چالش‌هایی است. از خاورمیانه تا کره شمالی و حتی تغییر قوانین در دانمارک برای لغو مجوز خط لوله نورداستریم2 تا قطع روابط عربستان سعودی با قطر، هرچه شما در سرخط خبرهای ژئوپولیتیک می‌بینید به علت وجود این چالش‌هاست.
چرا که در قلب این چالش‌ها دلار نفتی وجود دارد. برخلاف آنچه بسیاری باور دارند، دلار نفتی منبع قدرت دلار امریکا در جهان نیست بلکه تکیه گاه اصلی ایالات متحده برای حفظ رقابت در بازار است. این تاثیر ثانویه تسلط دلار در امور مالی جهانی است اما عامل اصلی نیست. بازارهای مالی به سادگی بیش از حد بزرگ شده‌اند تا تکیه اصلی آنها صرفا روی یک کالا باشد. این قضیه مربوط به گذشته است اما حالا دیگر تمام شده است. اگرچه گفته می‌شود که خروج از دلارهای نفتی به هر کشوری استقلال لازم برای ایجاد معماری مالی را می‌دهد اما نهادهای کنترلی دیگری نیز به عنوان اهرم‌های فشار ایجاد شده است.
سیاست خارجی ایالات متحده از دلارهای نفتی با سیستم‌های دیگری از جمله صندوق بین‌المللی پول، بانک جهانی، سوییف، لیبور و خود بانک‌های مرکزی محافظت کرده تا همه‌چیز را به کنترل درآورد. تولیدکنندگان عمده نفت می‌توانند از این کنترل به سادگی فرار کنند اگر بتوانند نفت خود را به ارز دیگری جدای از دلار بفروشند. اما این برای این ایجاد خلأ دلار کافی نیست بلکه همانطور که گفته شد تنها آغاز یک پروسه است. بنابراین امپراتوری دلار از هر وسیله‌یی برای دفاع از خود و هرکسی که در آن سیستم فعالیت می‌کند بهره خواهد برد. از این‌رو دلار نفتی مهم است اما تنها در بلندمدت. در کوتاه‌مدت سیاست‌های پولی، دیپلماسی و ثبات سیاسی بازیگران قدرتمندتری در برابر این سیستم هستند.
اعلام اینکه روسیه ارز دیجیتال را در نظر دارد بسیار مهم است چرا که در مبارزات و تاکتیک‌های جنگ سایبری این کشور در مقابله با ایالات متحده ریشه دارد که بخشی از آن به تحریم‌های مالی بازمی‌گردد. آنها در حال حاضر طرح خود را برای روبل دیجیتال در کنار تحقیقات پیشرو در درباره ارز دیجیتال، فعالیت‌های گسترده در بیت‌کوین و امکان استفاده از بریکس کوین، ارائه کرده‌اند. از همه‌چیز مهم‌تر ایجاد چارچوب و سازوکارهای قانونی این مساله است. بطور خلاصه، چنین چارچوبی باعث می‌شود که این اطمینان در شرکت‌هایی که در روسیه تجارت می‌کنند ایجاد شود که دولت روسیه به صورتی قابل پیش بینی عمل می‌کند. راه‌هایی که از آن نام برده شد ممکن است درحال حاضر خطرات زیادی داشته و سود کافی به همراه نداشته باشند اما از شرط اول و دوم، یعنی قابل پیش‌بینی‌‌بودن و انعطاف برخوردارند.
اضافه شدن ارز دیجیتال با وجود ذخیره نفتی که روسیه از آن برخوردار است کاملا منطقی جلوه می‌کند. چنین چیزی به شرکت‌های کوچک‌تر فعال در نفت و گاز این اجازه را می‌دهد که تحریم‌های بانکی ایالات متحده را دور بزنند. این مساله به ایجاد بازاری ثانویه برای شرکت‌ها منجر می‌شود که آنها را از سیستم‌هایی مانند سوییف و پاکسازی بین‌المللی بی‌نیاز می‌کند. این تغییر می‌تواند زنجیره تامی نفت و اقتصاد آن را از تحریم‌های بانکی ایالات متحده دور کرده و فضا را برای پیشرفت روسیه و کل منطقه اوراسیا تسهیل کند. به ویژه این پتانسیل وجود دارد که سکه‌های نفتی (درآمد روسیه از نفت) به روبل سایبری قابل تبدیل باشند. به این ترتیب هیچ مانعی برای دور زدن تحریم‌های سکه‌های نفتی وجود ندارد. علاوه بر این روبل سایبری مشمول تنها 13درصد مالیات می‌شود در حالی که نرخ فعلی فعالیت شرکت‌های نفتی در حدود 20درصد مالیات است. اگر من ولادیمیر پوتین بودم قطعا چنین اعدادی را در نظر می‌گرفتم با توجه به این حقیقت که مالیات این فعالیت‌ها در ایالات متحده در حدود 35 درصد است.
اینها مزایای چنین طرحی بودند اما آیا اشکلاتی هم وجود دارد؟ مشکل وجود ارز بدون پشتوانه فیزیکی جایگزین، نرخ نوسانات در ارزش این ذخایر است. قضیه دیگر به مانند نفت یا هر کالای جایگزین دیگر نیست. اما مانند هرچیز دیگری وقتی به سمت آینده حرکت می‌کنیم همه‌چیز به هماهنگی خواهد رسید. اما مشکل بزرگ‌تر برآورد کسانی است که بیت‌کوین را ذخیره و ارزش‌ها براساس آنها تعیین می‌شود. اول اینکه چگونه به دقت می‌خواهید واجد شرایط بودن آنها را تعیین کنید؟ آیا دارندگان نفت یا ارز نفتی می‌توانند به دولت‌های روسیه یا ونزوئلا برای فراهم کردن دقیق ذخایر اعتماد کنند؟ دوم، آیا این امکان برای هر کشوری وجود دارد به این ارز دیجیتال را وارد بازی کرده، به بازار ببرد و آن را به قیمتی منصفانه بفروشد؟ این مساله روسیه را نگران نمی‌کند چرا که آنها دومین تولیدکننده بزرگ نفت بازار هستند و دولتی بسیار پایدار دارند اما ونزوئلا در نقطه مقابل قرار دارد. ورای این مسائل یک لحظه به سازمان‌های مخوف جاسوسی و اطلاعاتی ایالات متحده فکر کنید که آماده حمله به هر چیز رمزنگاری شده‌یی هستند. ممکن است روسیه خود را ارباب مسائل سایبری بداند اما دیگرانی هم هستند که بتوانند در سطح آنها بازی کنند.
