اقتصاد؛ نقطه اتصال ایران با ترک‌ها و آذری‌ها
گروه ایران|
وزیران امور خارجه ایران، ترکیه و آذربایجان که فروردین سال گذشته در بیانیه پایانی نشست مشترک‌شان در نخستین بند بر همکاری‌های اقتصادی در چارچوب سازمان‌هایی همچون اکو تاکید کرده بودند، در نشست خبری روز گذشته نیز از گسترش همکاری‌های اقتصادی سخن گفتند؛ اما این‌بار تاکیدشان بر گسترش همکاری بخش خصوصی این سه کشور بود. این تاکید در پنجمین نشست وزرای خارجه سه کشور ایران، آذربایجان و ترکیه
که به دعوت المار محمد یاروف در باکو انجام شده بود، صورت گرفت. نشستی که با چالش‌های بین‌المللی همچون به رسمیت شناختن بیت‌المقدس به‌عنوان پایتخت اسراییل از سوی امریکا همزمان شده بود تا این چالش نیز گفت‌وگو‌ها را تحت‌تاثیر قرار دهد. اگرچه این تاثیر مثبت بود؛ چراکه وزیران خارجه دو کشور شمالی و غربی ایران بر سر محکومیت اقدام امریکا با کشورمان هم‌عقیده بودند، ترکیه که پیش‌تر موضع شفافی در این باره گرفته بود، آذربایجان هم اگرچه ارتباط نزدیکی با امریکا دارد؛ اما موضعش نسبت به اقدام امریکا منفی بود. از طرفی، روابط این سه کشور به‌شدت در هم تنیده است، از یک‌سو ترکیه وارد‌کننده نفت و گاز از ایران و آذربایجان است. آذربایجان برای رهایی یافتن از دخالت‌های روسیه و عرض اندام در برابر ارمنستان به‌دنبال تقویت رابطه با بازیگران منطقه است، ایران نیز دست‌کم ترکیه و آذربایجان را دروازه ورود به اروپا می‌داند، حتی اگر آنها در بحران‌های بین‌المللی شرکای قابل اعتمادی برای ایران نباشند.
همکاری بخش خصوصی 3 کشور؛ محور مذاکرات بعدی
وزیران امور خارجه این سه کشور پس از یک روز مذاکره سه جانبه و دیدارهای دو نفره در نشستی خبری بر مواضع اقتصادی و سیاسی مشترک‌شان تاکید کردند. آنها از نگارش بیانیه‌یی گفتند که بندی از آن امریکا را در اعلام قدس به‌عنوان پایتخت اسراییل محکوم می‌کند. در این نشست، محمدجواد ظریف با ابراز خرسندی از اینکه برای دومین‌بار در طول
یک ماه به باکو سفر کرده و با مقامات این کشور دیدار و رایزنی داشته است، گفت که در پنجمین نشست همکاری‌های سه جانبه ایران، ترکیه و آذربایجان جلسه‌هایی مفید و کارآمد برای همکاری‌های منطقه‌یی برگزار شد. او پیوندهای تاریخی، جغرافیایی و فرهنگی ایران، آذربایجان و ترکیه را مورد اشاره قرار داد و از زمینه‌های بسیار زیاد این سه کشور برای همکاری گفت؛ همکاری‌هایی که به گفته او در جلسه مشترک بین مقامات سه کشور و در جریان مشورت‌های سیاسی مطرح و بر ادامه‌دار بودن تاکید شد.
آن‌طور که وزیر امور خارجه کشورمان گفت، یکی از دستور جلسات آنها صحبت درباره تصمیم اخیر امریکا درباره قدس بود که سه کشور بر محکوم کردن آن اتفاق‌نظر داشتند. محکومیتی که در بیانیه پایانی نشست مورد تاکید قرار گرفت. ظریف با بیان اینکه سه کشور بر گسترش همکاری‌های‌شان در حوزه‌های مختلف فرهنگی و اقتصادی ازجمله ترانزیت و توریسم تاکید کردند، خاطرنشان کرد: سه کشور تصمیم گرفتند همکاری‌های‌شان در بخش خصوصی گسترش پیدا کند و ما از این موضوع خوشحال هستیم. در این راستا تصمیمات خوبی گرفته شد و ان‌شاءالله در دور آینده مذاکرات این بخش را نیز وارد این جریان خواهیم کرد. او در پایان گفت که امیدوار است در آینده نزدیک شاهد عملی و اجرایی شدن همکاری‌ها باشیم.
همکاری در حوزه انرژی؛ مطالبه ترکیه
وزیر امور خارجه ترکیه نیز برگزاری نشست سه‌جانبه ایران، آذربایجان و ترکیه را موفقیت‌آمیز توصیف کرد و گفت که این سه کشور باید همکاری‌های خود در زمینه انرژی را تقویت کنند؛ انرژی که یکی از چالش‌های جدی ترکیه است. مولود چاووش اوغلو وزیر خارجه ترکیه که در توییتی دیدار سه‌جانبه‌اش با ظریف و المار محمد یاروف را موفقیت‌آمیز خوانده بود، اظهار کرد: در نشست سه جانبه امروز ما درباره راه‌های چگونگی تقویت روابط‌مان و اینکه چه گام‌هایی می‌توانیم به‌ویژه در حوزه انرژی و حمل و نقل برداریم، رایزنی کردیم. وزیر امور خارجه ترکیه همچنین گفت که نشست سه جانبه بعدی در ترکیه برگزار خواهد شد که در آن تجار ایران، آذربایجان و ترکیه نیز حضور خواهند داشت. چاووش اوغلو تاکید کرد: آنکارا، تهران و باکو باید روابط‌شان را نه تنها در حوزه انرژی، اقتصاد و حمل و نقل تقویت کنند، بلکه در زمینه‌های اجتماعی همچون فرهنگی و گردشگری نیز باید این روابط را تقویت کنند. او تصریح کرد: آذربایجان و ایران دو کشور مهم در زمینه منابع انرژی هستند، به‌همین دلیل ترکیه نیز گاز طبیعی و نفت از آذربایجان و ایران وارد می‌کند. ما خواستار افزایش حجم نفت و گاز طبیعی وارداتی از این دو کشور برادر هستیم. رییس دستگاه دیپلماسی ترکیه در ادامه با تاکید بر اینکه این سه کشور باید همکاری خود در زمینه انرژی را افزایش دهند، گفت که یکی از اهداف نشست سه‌جانبه ایران، ترکیه و آذربایجان، همین افزایش همکاری‌ها در حوزه انرژی است. وزیر امور خارجه ترکیه در بخش دیگری از سخنان خود به مذاکرات آستانه درباره سوریه اشاره کرد و افزود: این روند گامی مهم برای پایان درگیری‌ها در کشور سوریه بوده است. ما به‌طور قطع خواهان ادامه این روند سازنده هستیم و به‌علاوه از مذاکرات ژنو حمایت می‌کنیم. همزمان که درگیری‌ها پایان می‌یابد ما لازم است روی راه‌حل سیاسی (در سوریه) تمرکز کنیم؛ چراکه راه‌حل سیاسی، یک راه‌حل پایدار و ماندگار خواهد بود. وزیر امور خارجه ترکیه تاکید کرد که تمام گروه‌ها در ترکیه به استثنای گروه‌های تروریستی همچون داعش و پ.ک.ک باید برای
یک راه‌حل سیاسی گرد هم جمع شوند. قانون اساسی سوریه نیز باید آماده و از سوی مردم این کشور پذیرفته شود. هدف ترکیه به همراه روسیه و ایران این است که به درگیری‌ها در سوریه پایان داده، صلح در این کشور برقرار و از تمامیت ارضی سوریه محافظت شود. چاووش اوغلو همچنین گفت: ما در طول یک سال گذشته دستاوردهای مهمی را حاصل کرده‌ایم و اکنون می‌خواهیم آن را با یک راه‌حل سیاسی تکمیل کنیم.
موضع ضدامریکایی آذربایجان
وزیر امور خارجه آذربایجان نیز از موضع کشورش درباره اقدام امریکا در مورد قدس سخن گفت که به گفته او به‌رسمیت شناختن بیت‌المقدس به‌عنوان پایتخت اسراییل قابل پذیرش نیست.
المار محمد یاروف وزیر امور خارجه آذربایجان، با بیان اینکه مساله فلسطین و اسراییل در نشست سه‌جانبه تهران، آنکارا و باکو مورد بحث قرار گرفت، گفت: ما تاکید کردیم که تصمیم امریکا برای به‌رسمیت شناختن بیت‌المقدس به‌عنوان پایتخت اسراییل قابل پذیرش نیست.
او با بیان اینکه وزیران امور خارجه ایران، آذربایجان و ترکیه در این نشست درباره مساله فلسطین و اسراییل نیز گفت‌وگو کردند، اظهار کرد: همان‌طور که می‌دانیم قرار است فردا در مجمع عمومی سازمان ملل یک سند درباره این مساله تصویب شود. ما
به نفع این سند رای خواهیم داد. موضع آذربایجان درخصوص بیت‌المقدس به‌طور شفاف از سوی رییس‌جمهور الهام علی‌اف در نشست استانبول بیان شد. این موضعی است که ما همچنان روی آن پافشاری داریم. محمد یاروف همچنین گفت: رییس‌جمهور آذربایجان در این نشست از امریکا خواست تا تصمیم خود را مورد بازبینی قرار دهد. ایران، ترکیه و آذربایجان در این نشست تاکید کردند که به‌رسمیت شناختن بیت‌المقدس به‌عنوان پایتخت اسراییل قابل‌قبول نیست. او در ادامه سخنان خود
با اشاره به همکاری این کشورها در زمینه انرژی گفت: خط لوله گاز تاناپ در سال 2018 راه‌اندازی خواهد شد. همکاری ایران و آذربایجان در زمینه انرژی روز به روز در حال افزایش است. علاوه بر این تبادل برق نیز میان این سه کشور در حال گسترش است. رییس دستگاه دیپلماسی آذربایجان خاطرنشان کرد: در نشست سه‌جانبه بعدی‌مان در استانبول ما از افراد در بخش‌های خصوصی و اقتصادی دعوت می‌کنیم تا درباره راه‌های گسترش این همکاری‌ها رایزنی کنند.
