سهم 1.35 درصدی مهارت‌آموزی از بودجه آموزشی کشور
با اینکه سهم مهارت‌آموزی در ایجاد اشتغال بر کسی پوشیده نیست اما سهم آن از بودجه آموزشی سال آینده کشور فقط 1.35درصد است.
به گزارش ایرنا، سهم بودجه آموزشی در لایحه بودجه 1397 که از سوی رییس‌جمهوری به مجلس شورای اسلامی تقدیم شده است، 562 هزار و 539 میلیارد و 229میلیون ریال است که از این میزان فقط 1.35درصد یعنی 7هزار و 593 میلیارد و 642میلیون ریال سهم سازمان آموزش فنی و حرفه‌یی کشور است.
در بودجه آموزشی کشور سهم وزارت آموزش و پرورش 63.97درصد، دانشگاه جامع علمی – کاربردی 0.46درصد، دانشگاه فنی و حرفه‌یی 1.32 درصد، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بدون دانشگاه‌ها 2.43درصد و دانشگاه‌های کشور 30.48 درصد است.
این در حالی است که در بند «ز» ماده 4 قانون برنامه ششم دولت مکلف شده است برای رسیدن به رشد و توسعه اقتصادی بر پایه عدالت نسبت به اعمال سیاست‌های اشتغال‌زایی، مهارت‌افزایی و ارتقای دانش حرفه‌یی و حمایت از مشاغل کوچک خانگی و دانش بنیان مبتنی بر سند ملی کار شایسته حداکثر تا پایان سال اول اجرای قانون برنامه تهیه و اجرایی کند.
همچنین در بند «ت» ماده چهار قانون برنامه ششم آمده است: افزایش مهارت و تخصص نیروی کار به ویژه تا مقاطع کارشناسی دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی با ارائه آموزش‌های مهارتی، تخصصی و فنی و حرفه‌یی با استفاده از ظرفیت‌های خدمت زیر پرچم و کارورزی دانشجویان دولت مکلف است در سه ماهه اول هر سال گزارش اجرای این بند را به کمیسیون‌های برنامه و بودجه و محاسبات و آموزش، تحقیقات و فناوری مجلس شورای اسلامی ارائه کند.
در جزو هفت بند «الف» ماده 27 قانون یاد شده آموزش 100هزار نفر از روستاییان و عشایر به عنوان پیشرو و تسهیل‌گر در زمینه برنامه‌ریزی محلی، توسعه فعالیت‌های اقتصادی و برنامه‌های فرهنگی، بهبود خدمات رسانی، جلب مشارکت‌های مردمی و نظارت بر اثر بخشی طرح‌های دستگاه‌های اجرایی مورد تاکید قرار گرفته است.
همچنین در بند «ب» ماده 65 قانون برنامه ششم دولت موظف شده است برای افزایش سهم مهارتی در نظام آموزشی کشور با رویکرد تحقق اقتصاد مقاومتی و اقتصاد دانش بنیان در طول اجرای قانون برنامه از طریق بازنگری و اصلاح ساختار نظام اداری دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی و افزایش منابع و تجهیزات نسبت به افزایش سهم دانشگاه فنی و حرفه‌یی و دانشگاه جامع علمی-کاربردی در نظام آموزشی کشور اقدام و تجهیزات آموزشی هنرستان‌ها، آموزشکده‌ها و دانشکده‌های فنی و حرفه‌یی را به روز کند.
به نظر می‌رسد، اهداف برنامه‌های ششم توسعه حقیقت رسیدن به شرایط مطلوب به لحاظ افزایش آموزش‌های مهارتی را ترسیم کرده است اما واقعییت‌های بودجه پیشنهادی 97 نمی‌تواند این مهم را تحقق بخشد.
تردیدی نیست، که آموزش‌های مهارتی مبتنی بر فناوری است و تا زمانی که ابزاری نباشد نمی‌توان این آموزش‌ها را راهبری کرد.
سرانه آموزش‌های مهارتی در کشورها
بررسی‌های نشان می‌دهد سرانه آموزشی در کشورهای آفریقای‌جنوبی 2386 دلار، مالزی 2914 دلار، روسیه 4281 دلار، کانادا 8018 دلار، امارات 8682 دلار، آلمان 15062 دلار، ژاپن 19595 دلار و سوئد 30364 دلار است.
همچنین سرانه آموزشی در کشور ترکیه 3600 دلار و در کشورهای اروپایی 10هزار دلار است.
با این حال سرانه آموزش در ایران شامل کارآموزان سازمان آموزش فنی و حرفه‌یی کشور 15 میلیون ریال، آموزش‌های شاخه نظری آموزش و پرورش 20 میلیون ریال، دانش‌آموزان هنرستان‌های فنی و حرفه‌یی آموزش و پرورش 40میلیون ریال، دانشجویان وزارت علوم، تحقیقات و فناوری 65میلیون ریال است.
مقایسه رقم‌های یاد شده بین ایران و دیگر کشورها نشان می‌دهد که چقدر تفاوت معناداری میان سرانه آموزش در ایران با دیگر کشورها داریم.
در خوشبینانه‌ترین حالت سرانه آموزش‌های مهارتی در ایران 350دلار و در آموزش عالی حدود 1600 دلار است.
مقایسه ارقام یاد شده با سرانه ارقام آموزش در دیگر کشورها نشان می‌دهد متاسفانه موضوع آموزش در ایران نه تنها ضعیف بلکه مورد غفلت واقعی قرار گرفته است و آموزش‌های مهارتی نیز در سطحی به مراتب ضعیف‌تر قرار دارند و چگونه می‌توان با چنین سرانه‌یی به مهارت آموزی نیروی کار پرداخت و امید داشت که از این وادی نیز اشتغال سامان یابد.
تردیدی نیست، هیچ جامعه‌یی نمی‌تواند به توسعه بیاندیشد وقتی که موضوع آموزش را در اولویت‌های آخر خود قرار دهد.
نگاه به موضوع آموزش در کشور به ویژه آموزش‌های مهارتی ضعیف است در حالی که مهارت آموزی می‌تواند بخشی از ضعف‌های آموزشی که سال‌ها آن را در حوزه‌های آموزشی دیگر گذرانده‌ایم، جبران کند.
اکنون بیش از 50درصد از جویندگان مهارت را دانشجویانی به خود اختصاص می‌دهند که طی چهار سال با وجود آموزش در دانشگاه‌های کشور هنوز برای ورود به بازار کار آماده نیستند.
پیش‌بینی منابع مورد نیاز جهت تحقق نیازهای آموزشی در طول برنامه ششم برای تحقق رشد اقتصادی و بهره وری نشان می‌دهد در صورتی که بخواهیم برای 22 میلیون شاغل آموزش‌های مهارتی را انجام دهیم به ازای هر نفر 50 ساعت به 110هزار میلیارد ریال منابع نیاز است.
این آموزش برای 4میلیون شاغل به ازای هر نفر 25 میلیون ریال می‌شود 100هزار میلیارد ریال و آموزش خانواده‌ها (20میلیون خانوار) هر خانوار 10ساعت حدود یکهزار میلیارد ریال خواهد شد.
همچنین آموزش‌های مهارتی برای سکونتگاه‌های غیر رسمی برای 200 هزار نفر مبلغی معادل یکهزار میلیارد ریال نیاز دارد.
تا زمانی که به لحاظ تامین هزینه آموزش‌های مهارتی در کشور پی نبرده باشیم سخن از مهارت آموزی و اهمیت آموزش مهارت در ایجاد شغل معنایی ندارد.
آموزش مهارت نیاز به ابزارهای لازم دارد و تردیدی تیست بسیاری از رشته‌های پرهزینه که نیاز به فناوری‌های نوین دارد، از عهده بخش خصوصی خارج است و هزینه آن باید از سوی بخش دولتی تامین شود.
سرمایه‌گذاری نیروی انسانی بازگشت سرمایه را به دنبال دارد؛ اگر می‌خواهیم آینده‌یی بهتر داشته باشیم، با مهارت‌آموزی زمینه اشتغال جوانان را فراهم کنیم و اگر می‌خواهیم زمینه‌های بروز آسیب‌های اجتماعی را کاهش دهیم، از امروز باید نگرش خود را به موضوع آموزش تغییر دهیم.
با تخصیص سهم 1.35درصدی بودجه آموزشی به آموزش‌های مهارتی در سال آتی در حقیقت این سرمایه انسانی است که نادیده انگاشته می‌شود.
