سایه ریسک سیستماتیک در بورس
گروه بورس مسعود کریمی
روز گذشته شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران با افزایش 340 واحدی همراه شد و توانست رقم 96 هزار و 270 واحدی را به خود اختصاص دهد. در جریان داد و ستد‌های دیروز 20 صنعت بورسی ازجمله صنایع استخراج زغال‌سنگ، انبوه‌سازی و املاک، خودرو و ساخت قطعات سبزپوش شدند و در نقطه مقابل 13 صنعت ازجمله صنایع استخراج نفت و گاز، سایر واسطه‌گری‌های مالی و خدمات فنی و مهندسی در انتهای جدول قرار گرفتند.
بر این اساس، در روند معاملاتی روز‌گذشته بورس تهران، شرکت فولاد مبارکه اصفهان با 219میلیارد تومان و پس از آن توسعه معادن روی ایران و کالسیمین بیشترین تاثیر مثبت را در بازار سهام داشتند. با این حال، باتوجه به اینکه ارزش معاملات بورس در رقم 351 هزار میلیارد تومانی قرار گرفته است، مشاهده می‌شود که
42 هزار میلیارد تومان نسبت به آخرین روز کاری بازار سهام ارزش معاملات افزایش پیدا کرده که این مهم در جای خود می‌تواند نشان از بازگشت رونق به معاملات بورس تهران داشته باشد.
افزون بر این، باتوجه به اینکه در نیمه دوم دی‌ماه قرار گرفته‌ایم، ناشران شرکت‌های بورسی باید تا پایان ماه جاری اقدام به انتشار گزارش‌های 9 ماهه خود در بازار کنند. در این بین برخی فعالان بازار سهام بر این باورند که گزارش‌های 3 ماهه سوم همانند گزارش‌های 6 ماهه مثبت خواهند بود و محافظه‌کارانه در بازار منتشر نمی‌شود.
از طرفی باتوجه به مثبت شدن بازارهای جهانی، صنایع کامودیتی محور داخلی و در نقطه مقابل با ادامه روند افزایشی نرخ دلار، صنایع صادرات‌محور با اقبال مواجه خواهند شد. اما در این بین، برخی معامله‌گران بورسی هم تا نهایی شدن گزارش‌های
9 ماهه و تصمیمات جاری ترامپ رییس‌جمهور امریکا درخصوص برنامه جامع اقدام مشترک همچنان دست به عصا به ادامه فرآیند معاملاتی خود در بورس می‌پردازند و در صورت حذف سایه این ریسک سیستماتیک در بورس و ادامه روند برجام، شاخص کل بورس رکورد‌های جدیدی را تا پایان سال ثبت خواهد کرد.
ارزیابی روند مثبت
در همین رابطه، فردین آقا‌بزرگی کارشناس بازار سرمایه درخصوص افزایش شاخص بازار سهام در گفت‌وگو با «تعادل» عنوان کرد: بازار در شرایط مختلف واکنشهای متفاوتی هم از خود نشان می‌دهد. سهامداران بازار سهام در برهه‌یی از زمان که اعتراضاتی در سطح کشور صورت گرفت احساس ترس داشتند. در همین حال، عده‌یی منابع خود را تبدیل به ارز کردند. وی خاطرنشان کرد: طی چند روز اخیر فعالان بازار سرمایه به این نتیجه رسیدند که جلوگیری از کاهش ارزش پول در هر شرایط نکته‌یی مهم محسوب می‌شود. این تحلیلگر بازار سرمایه تصریح کرد: بازار ارز هم تا حدودی بیانگر این موضوع بود به نوعی که جریان ورود پول نقد برای تبدیل شدن به منابع ارزی در حال روی دادن است. فردین آقا‌بزرگی ابراز داشت: افزایش نرخ ارز باتوجه به کسری بودجه سال 97 می‌تواند نقش قابل‌توجهی در حمایت از دولت داشته باشد.
وی افزود: رشد نرخ ارز در گام نخست، نرخ فروش محصولاتی که اغلب با تسعیر ارز و مقایسه نرخ ارز تعیین می‌شود تاثیر قابل‌ملاحظه‌یی دارد. این درحالی است که این اتفاق، درآمد کلیه شرکت‌هایی که وابستگی به نوسان نرخ ارز دارند را به‌طور قطع افزایشی خواهد کرد. این کارشناس بازار سرمایه اذعان داشت: به‌عنوان مثال شرکتی که تا دیروز بودجه خود را با نرخ ارز 3600 تومانی تثبیت کرده بود، در حال حاضر باتوجه به قیمت 4 هزار و
200 تومانی مسلما تعدیل EPS را در صورت‌های مالی خود خواهد داشت. این تحلیلگر بازار سرمایه اظهار داشت: درصورتی که افزایش قیمت در حامل‌های انرژی مانند بنزین، سوخت و... نداشته باشیم، اما پتانسیل افزایش قیمت در حال حاضر به‌وجود آمده است. به عبارتی نشانه‌یی است از اینکه شرکت‌ها و صنایع در چنین شرایطی پتانسیل افزایش سودآوری دارند. آقا‌بزرگی بیان کرد: زمانی که بازار برای مدتی در یک شیب صعودی یا نزولی قرار می‌گیرد طبیعتا در یک نقطه‌یی پس از استراحت کوتاه‌مدت مجددا به ادامه روند خود خواهد پرداخت.
وی با اشاره به گزارش‌های 9 ماهه شرکت‌ها عنوان کرد: همان‌طور که در گزارش‌های 6 ماهه شرکت‌ها مشاهده شد به دلیل رکود پیاپی در بورس طی چند سال اخیر، مدیران شرکت‌ها تاحدودی مجبور به ارائه اطلاعات محافظه‌کارانه در بازار شده بودند. این کارشناس بازار سرمایه اذعان داشت: باتوجه به اینکه گشایش خاصی در وضعیت اقتصادی طی چند وقت اخیر تجربه نکرده‌ایم اما طی مرور زمان و انتظاراتی که در فضای اقتصادی به وجود آمده، باعث شد تاحدود زیادی از جانب احتیاط فاصله بگیریم و اغلب گزارش‌هایی که در 6 ماهه مشاهده شد با برآورد‌های مثبت همراه بود. این در حالی است که انتظار می‌رود چنین روندی برای 3 ماهه سوم و احتمالا برای گزارش‌های تا پایان سال هم ادامه داشته باشد. فردین آقا‌بزرگی درخصوص تاثیر حذف P/E و EPS در روند بازار سهام در گفت‌وگو با «تعادل» تاکید کرد: هر تغییری به‌طور کلی بازتابی را هم به‌دنبال دارد. در این بین ممکن است واکنشهای منفی‌ای هم در پی تغییرات در سطح بازار مشاهده شود.
وی عنوان کرد: اما تمام فعالان بازار می‌دانند که EPS اعلامی از طرف شرکت‌ها، سود محتمل برآوردی در مجمع نیست. این در حالی است که برخی شرکت‌هایی که مشاور سرمایه‌گذاری و تحلیلگر هستند در اغلب گزارش‌ها اشاره می‌کنند که شرکت با نام مشخص 100 واحد پیش‌بینی EPS در بازار منتشر کرده است اما انتظار می‌رفت که بیش از
100 واحد اعلام شود. بر این اساس، پیش‌بینی EPS از طرف مدیران فعال در شرکت قابلیت اتکای زیادی در بازار نخواهد داشت. این تحلیلگر بازار سرمایه بیان کرد: تاثیر روند مثبت بازارهای جهانی می‌تواند عاملی در رشد روز‌گذشته بازار سهام محسوب شود در عین حال روند بازار تا پایان سال با محوریت افزایش نرخ ارز و تداوم قیمت کامودیتی و نفت مثبت ارزیابی می‌شود.
اعمال جرایم سنگین
در سویی دیگر، رییس اسبق شورای عالی انجمن حسابداران خبره با بیان اینکه سازمان بورس باید جریمه‌های سنگین برای شرکت‌هایی که انحراف قابل‌توجه در تحقق EPS دارند، اعمال کند، گفت: این دو، معیارهای خوبی برای پیش‌بینی سرمایه‌گذاری هستند اما زمانی که شرکت‌ها تخلف می‌کنند، این شاخص‌ها هم آدرس غلط به سرمایه‌گذاران می‌دهند و واقعی نیستند تا بتوان به آنها اتکا کرد. غلامرضا سلامی با اشاره به اقدام بورس به حذف EPS اظهار داشت: با حذف EPS درنهایت P/E هم غیرقابل پیش‌بینی و حذف می‌شود که البته در تمام دنیا شاخص‌های مهم برای سرمایه‌گذاری در بورس هستند. وی تاکید کرد: این دو، معیارهای خوبی برای پیش‌بینی سرمایه‌گذاری هستند اما زمانی که شرکت‌ها تخلف می‌کنند، این شاخص‌ها هم آدرس غلط به سرمایه‌گذاران می‌دهند و واقعی نیستند تا بتوان به آنها اتکا کرد. این تحلیلگر ارشد مالی با بیان اینکه EPS و P/E در تمام دنیا راهنمای خوبی برای سرمایه‌گذاری هستند، گفت: باید با شرکت‌هایی که در تحقق این دو شاخص انحرافات بسیاری دارند، برخورد شود. به گزارش ایلنا، رییس اسبق شورای عالی انجمن حسابداران خبره ادامه داد: هنوز جزئیاتی از نحوه ساز و کار برای حذف EPS اعلام نشده و این پیشنهاد هم وجود دارد که این شاخص‌ها تنها برای شرکت‌های متخلف حذف شود یا اینکه شرکت‌ها در صورت عدم تحقق EPS و P/E مجبور به پرداخت جریمه‌های سنگین شوند.
سلامی افزود: این اقدام به نفع سهامداران است و ریسک سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه را کاهش می‌دهد اما در نهایت نمی‌تواند به نفع بازار سرمایه باشد، چرا که شاخصی برای تصمیم‌گیری محسوب می‌شود.
وی گفت: سازمان بورس می‌تواند این شاخص را برای شرکت‌هایی که سابقه خوبی ندارند، حذف کند. در این صورت می‌تواند علامتی برای سهامداران باشد که با بررسی بیشتری روی سهام این شرکت‌ها سرمایه‌گذاری کنند. رییس اسبق شورای عالی انجمن حسابداران خبره با تاکید بر اینکه هنوز جزئیاتی منتشر نشده است اما جوانب این اقدام بازار سرمایه باید مورد مطالعه و بررسی قرار بگیرد، گفت: در تمام دنیا در این خصوص مجازات‌های سنگین وجود دارد و از بورس اخراج می‌شوند و حقوق تضییع شده سهامداران را بر می‌گردانند.
تداوم پتانسیل صعودی
علاوه بر این عظیم ثابت کارشناس بازار سرمایه با تاکید بر ورود نقدینگی‌های جدید به بازار سهام گفت: در کنار کاهش نرخ سود بانکی و ورود نقدینگی‌های جدید به بازار سرمایه، افزایش قیمت جهانی نفت و فلزات اساسی و رشد نرخ ارز از دیگر اتفاق‌های خوب بازار بود. وی با اشاره به رشد پرسرعت بازار گفت: بازار سرمایه همیشه در پی رشد پرسرعت متداوم نیاز به اصلاح دارد و هفته گذشته نیز فرصتی برای استراحت متغیرهای بازار سرمایه بود. ثابت با اشاره به اینکه نوسان ذات بازار سرمایه است، اظهار داشت: افت بازار در هفته گذشته به دنبال رشد پرشتاب بازار اتفاق طبیعی بود و جای نگرانی ندارد. به گزارش سنا، این کارشناس بازار سرمایه درباره پیش‌بینی گزارش‌های مالی ناشران گفت: گزارش‌های دوره‌یی شرکت‌ها در سال جاری در همه دوره‌ها بسیار خوب و نشان‌دهنده بهبود نسبی عملکرد صنایع پیشرو بود. وی اظهار امیدواری کرد این روند در گزارش‌های 9 و 12ماهه نیز ادامه یابد و افزود: شرایط کلی بازار خوب است و پیش‌بینی می‌شود در صورتی که ریسک سیستماتیک خاصی اتفاق نیفتد تا پایان سال شاهد بازاری آرام با شیب صعودی ملایم باشیم. وی با اشاره به بازدهی بالای 24درصد بازار سرمایه در سال جاری گفت: عملکرد خوب بازار امسال آن را از سایر بازارها متمایز کرده و از بازارهای رقیب جلو زده است. وی با تاکید بر اینکه بازدهی بازار در سال جاری قابل مقایسه با چهار سال گذشته نیست، گفت: بازار سرمایه همچنان پتانسیل‌های خوبی برای تداوم روند صعودی دارد. ثابت با اشاره به اینکه صنایع وابسته به قیمت‌های جهانی همچنان در صدر بازار قرار دارند، گفت: گروه‌های پالایشی، پتروشیمی، معدنی و فلزی به دلیل افزایش قیمت نفت و کامودیتی‌ها یکی از بهترین گزینه‌های سرمایه‌گذاری هستند.
وی با اشاره به شرایط خوب صنایع مذکور گفت: این گروه‌ها در گزارش‌های دوره‌یی نیز حاوی خبرهای خوبی برای سهامدارانشان بودند و پیش‌بینی می‌شود حتی سال آینده نیز روند مساعدی را تجربه کنند. این کارشناس بازار سرمایه به افزایش نرخ برابری دلار با ریال و نوسان سایر ارزها نیز اشاره کرد و افزود: با توجه به وزن قابل توجه صنایع صادرات محور در بازار سرمایه، این گروه نیز در فهرست صنایع پرپتانسیل و پربازده قرار دارند، چراکه از افزایش نرخ ارز منتفع شده و سودآوری آنها از این محل رشد می‌کند.
تحولات سیاسی و اقتصادی پیشرو
همچنین منصور کریمی کارشناس بازار سرمایه گفت: یکی از عوامل تاثیرگذار بر روند حرکتی شاخص بورس و قیمت سهام تحولات سیاسی و اقتصادی پیشرو است. به گزارش ایبنا، منصور کریمی در خصوص وضعیت بازار سرمایه تا پایان سال گفت: به‌طور معمول در زمستان هر سال معامله‌گران منتظر هستند تا بر اساس گزارش‌های ۹ماهه منتشر شده، مسیر سرمایه‌گذاری آینده خود را تعیین کنند. این کارشناس بازار سرمایه افزود: بر این اساس رفته‌رفته در تالار شیشه‌یی شاهد انتشار این گزارش‌ها خواهیم بود که بر این اساس پیش‌بینی می‌شود، امسال نسبت به سال گذشته شاهد اطلاعات مثبت و بهتری در گزارش شرکت‌ها نسبت به سال گذشته باشیم. وی در خصوص دلایل مثبت بودن گزارش‌های امسال شرکت‌ها نسبت به سال‌های گذشته اذعان داشت: در ماه‌های گذشته شاهد بهبود مولفه‌های اثرگذار بر اقتصاد و صنایع کشور از جمله افزایش قیمت جهانی نفت، بهبود وضعیت جهانی کالاها به ویژه فلزات پایه همچنین افزایش نسبی نرخ دلار بوده‌ایم که مجموعه این عوامل نمود خود را در بازار سرمایه با افزایش شاخص بورس و نیز رشد قیمت سهام برخی شرکت‌ها نشان داده است.
مروری بر آمار معاملات دیروز
بازار سهام روز گذشته در حالی شاهد اقبال معامله‌گران به گروه پالایشی‌ها و فلزات اساسی به ویژه در تک‌سهم‌های گروه سرب و روی بود که لزوم اصلاح شاخص‌ها باعث شد تا معامله‌گران دست به عصا گام بردارند. بر این اساس شاخص کل قیمت و بازده نقدی بورس و اوراق بهادار تهران در پایان معاملات با افزایش 341واحدی به رقم 96هزار و 270 واحد رسید.
همچنین شاخص کل هم‌وزن نیز با افزایش 121 واحدی روی رقم 17هزار و 165واحد ایستاد. شاخص سهام آزاد شناور نیز با افزایش 446واحدی به عدد 103هزار و 443واحد رضایت داد. شاخص بازار اول اما در حالی با افزایش 216واحدی روی رقم 68هزار و 286واحد ایستاد که شاخص بازار دوم با 861واحد افزایش به عدد 205هزار و 515واحد دست یافت. شاخص کل فرابورس نیز با افزایش 8 واحدی به عدد یک‌هزار و 63واحد رسید. به گزارش فارس، معاملات سهام در نماد معاملاتی شرکت‌های پالایش نفت اصفهان با 40واحد، ملی صنایع مس ایران با 31 واحد و گروه پتروشیمی سرمایه‌گذاری ایرانیان با 26 واحد افزایش بیشترین تاثیر مثبت را بر محاسبه شاخص کل بورس به نام خود ثبت کردند.
در مقابل معاملات سهام در نماد معاملاتی سه شرکت فولاد خوزستان با 19واحد، گروه مپنا با 12واحد و کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران با 9واحد کاهش، بالاترین تاثیر منفی را در برآورد این نماگر به دوش کشیدند. بنا بر این گزارش امروز بیش از یک‌میلیارد و 317میلیون سهم و اوراق مالی قابل معامله طی 51 هزار و 286 نوبت در بورس تهران دادوستد شد که ارزشی بالغ بر 351میلیارد و 561میلیون تومان را در برداشت.
