بازگشت امیدواری به اقتصاد
تعادل
اتاق تهران برای اعتباربخشی به تلاشگران عرصه اقتصاد قصد دارد برای دومین‌بار با برگزاری مراسمی به مناسبت ۱۳4سالگی تاسیس این نهاد بخش خصوصی به کارآفرینان و پیشکسوتان بخش‌خصوصی، لوح، نشان و تندیس امین‌الضرب اعطا کند. شاید در فضای کنونی اقتصاد ایران که صاحبان کسب وکارها با چالش‌های زیادی روبه‌رو هستند، اعطای این‌گونه نشان‌ها، تزریق امیدواری به فضای سرد کنونی اقتصاد و کارآفرینانی باشد که دلگیر از فضای موجود و مردد برای انجام فعالیت هستند. رییس اتاق تهران روز گذشته در جمع خبرنگاران با تشریح جزئیات این مراسم عنوان کرد که سال گذشته نشان امین‌الضرب به پیشکسوتان داده شد که امسال قصد داریم به جوانان دارای کار خلاقانه و استارت‌آپ‌ها نیز اعطا کنیم.
مسعود خوانساری در این نشست نقدی هم به رسانه ملی و برخی از منتقدان دولت وارد کرد و گفت: این‌طور احساس می‌شود که رسانه‌ها و برخی احزاب، دولت را در حوزه نظام تلقی نمی‌کنند، این در حالی است که هر سه قوه، تشکیلات نظام هستند و اینکه صدا و سیما و سایر رسانه‌ها همواره به مشکلات گرانی، نبود کار برای جوانان و... اشاره کنند، انگیزه‌یی برای فعالیت جوانان ایجاد نخواهد شد. او تاکید کرد که نباید تنها با پرداختن به نقاط ضعف، ناامیدی، نااطمینانی و یاس را در بدنه اجتماع تزریق کرد. خوانساری در محور دیگری از صحبت‌های خود نرخ ارز را نیز مورد اشاره قرار داد و تاکید کرد تا زمانی که معیار قیمت‌گذاری ارز مشخص نباشد، با هر بحرانی قیمت ارز بالا می‌رود. او در این میان، متولی بانک مرکزی را مقصر اصلی، بلاتکلیفی در تعیین نرخ ارز عنوان کرد که از سال 93 مدام وعده تک نرخی کردن ارز را داده که هنوز عملیاتی نشده است. «کاهش واردات»، «تاثیرپذیری بودجه 97 از ناامنی‌های اخیر» از دیگر محورهایی بود که در این نشست مورد واکاوی قرار گرفت.
امین‌الضرب که بود؟
سال 1263 یعنی بیش از یک قرن قبل، جامعه اقتصادی ایران در پس نظام ناکارآمد دیوان سالاری به فکر نجات اقتصاد کشور افتاد. نجات اقتصادی که گرفتار بحران‌هایی برآمده از رفتارهای سنتی و ناسالم بود.
در چنین شرایطی نهال نخستین، تخصصی‌ترین و فراگیرترین نهاد بخش‌خصوصی جوانه زد و حاج محمدحسن امین‌الضرب، تاجر دوراندیش، متدین، آگاه و دلسوز کشور با نگاهی اقتصادی و دل‌مشغولی اجتماعی در خط مقدم تاسیس این نهاد قرار گرفت و یک شاهد مثال مستند اینکه با اقدامات و رفتارهای امین‌الضرب مانند نامه او به ناصرالدین شاه در حمایت از بازرگانان، تاریخ ترقی خواهی برای طبقه تجار پیش از دیگر آحاد جامعه آغاز شد. او در این نامه نشانه‌هایی از دغدغه‌های اجتماعی و ملی خود را بروز داد و از حکومت دادخواهی کرده و در فرازی ماندگار نوشته بود: «وزارت تجارت را به کسی بسپارد که متدین، بی‌طمع، بی‌غرض، مستغنی و مقتدر باشد؛ گرسنه نباشد و تجار را مرجع مداخل خود قرار ندهد.»
چنین رفتار و دغدغه‌هایی از امین‌الضرب، چهره‌یی ملی و آگاه ساخت. مدتی قبل از این‌ها، او با پناه دادن و حمایت مادی و معنوی از سیدجمال الدین اسدآبادی اثبات کرده بود که غیر از سودآوری تجارت شخصی، به دنبال پیشرفت و توسعه و آشنایی مردمان کشورش با دنیای پیشرفته آن روز است. براساس چنین نگاهی، محمدحسن امین‌الضرب موفق به راه‌اندازی مجلس وکلای تجار شد و البته مدتی بعد فرمان مشروطیت در خانه این تاجر سرشناس و متدین قرائت شد تا نام امین‌الضرب برای تمام مردم ایران مظهر نگاه پارلمانی و توسعه‌خواه باشد. با این توصیف‌ها بخش‌خصوصی بر آن شد تا دومین مراسم اهدای نشان و تندیس امین‌الضرب به مناسبت 134 سالگی تاسیس اتاق تهران، ، 18 دی ماه با حضور فعالان بخش‌خصوصی و نمایندگانی از دولت و مجلس در تالار وحدت تهران برگزار شود.
به گفته فعالان اقتصادی در هرکشور و اقتصاد پیشرفته‌یی مراسم مشابه مراسم امین الضرب برگزار می‌شود، چرا که چنین اقداماتی که بتواند برای بخش خصوصی الگو بشود و پیشکسوتان و افرادی که در چرخش چرخ اقتصاد نقش دارند را مورد تقدیر قرار دهد، اقدامی مناسب و موفق است.
فضای مجازی را محدود نکنیم
در ابتدای این نشست، رییس اتاق تهران با اشاره به اینکه نخستین همایش امین‌الضرب در بهمن ماه سال 95 و به مناسبت 133سالگی تاسیس اتاق تهران برگزار شد، گفت: دومین همایش اهدای تندیس و نشان امین‌الضرب به کارآفرینان بخش خصوصی کشور قرار است 18 دی‌ماه با هدف ایجاد امید و کارآفرینی با کمک نسل جوان، توسط اتاق تهران برگزار شود.
مسعود خوانساری با اشاره به دلایل نامگذاری این همایش به نام امین‌الضرب توضیح داد و افزود: بیش از یک قرن پیش، یعنی حدود 134 سال قبل، تاجری به نام امین‌الضرب، انجمن وکلای تجار را برای دفاع از حقوق فعالان بخش خصوصی و مطالبه‌گری از نهاد دولت راه‌اندازی کرد. او واردکننده و پایه‌گذار برخی مهم‌ترین صنایع به ایران است و ایجاد بانک و ضرب سکه نیز از اقدامات بدیع این تاجر بود.
خوانساری سپس به فرآیند انتخاب برگزیدگان اشاره کرد. به گفته او؛ شیوه انتخاب به نحوی بوده است که هیچ‌گونه اعمال سلیقه یا سفارش انجام نشده است. همانند سال گذشته که برگزیدگان از بهترین‌ها بودند و هیچ‌گونه شکایتی از نوع انتخاب‌ها انجام نشد.
ابتدا طی فراخوانی از طریق سایت اتاق تهران و اطلاع‌رسانی به تشکل‌ها، از کارآفرینان و فعالان اقتصادی دعوت کردیم که در این رویداد رقابتی شرکت کنند. ضمن آنکه شاخص‌های انتخاب برگزیدگان را نیز برشمردیم؛ شاخص‌هایی که برگرفته از استانداردهای جهانی است و مواردی نظیر میزان کارآفرینی و میزان تجارت و صادرات را مورد توجه قرار می‌دهد. بر این اساس حدود 300 داوطلب و پیشنهاد به اتاق تهران منعکس شد.
رییس اتاق تهران با اشاره به اینکه 15 داور از بخش خصوصی، امر داوری را برعهده داشتند، افزود: جلسات داوری به صورت غیرمتمرکز و برای هر داور به صورت جداگانه برگزار شده و طی دو تا سه مرحله پایش به‌طور کلی حدود 10نفر به عنوان کارآفرین برتر، شایستگان تقدیر و پیشکسوتان برگزیده شدند.
خوانساری سپس از رونمایی تمبر 134سالگی تاسیس اتاق تهران در همایش امین‌الضرب خبر داد و گفت: بخشی از دومین همایش امین‌الضرب به یادواره کسانی که سال گذشته نشان دریافت کرده و اکنون در میان ما نیستند، اختصاص خواهد داشت. ضمن آنکه اتاق تهران زندگینامه کارآفرینانی که موفق به دریافت نشان شده‌اند را نیز به شکل مکتوب درآورده است. رییس اتاق تهران با بیان اینکه در دومین مراسم سالانه جایزه امین‌الضرب، علاوه بر هیات نمایندگان فعلی و ادوار اتاق بازرگانی و مدیران بنگاه‌ها و تشکل‌های بخش خصوصی، نمایندگانی از مجلس شورای اسلامی، اعضای شورای اسلامی شهر تهران و تعدادی از وزرای دولت حضور دارند. خوانساری افزود: در فهرست منتخبان جایزه امین‌الضرب سال 96، علاوه بر پیشکسوتان و فعالانی که سال‌هاست در حوزه اقتصاد کار می‌کنند، نوآفرینان جوانی که در حوزه استارت‌آپ‌ها و کسب وکارهای نوین حضور موفقی داشته‌اند نیز حضور دارند.
رییس اتاق تهران با اشاره به اینکه از سال گذشته و به دنبال برگزاری نخستین دوره نشان امین‌الضرب، تشکیل باشگاه امین‌الضرب در دستور کار اتاق تهران قرار گرفت، افزود: اساسنامه این باشگاه اقتصادی در حال تدوین است و مراحل نهایی را سپری می‌کند و اتاق تهران به دنبال آن است تا خواسته‌های برندگان و منتخبان جایزه امین‌الضرب از طریق این باشگاه مورد رسیدگی و پیگیری قرار گیرد.
خوانساری در دومین محور سخنانش به فیلتر شدن اخیر فضای مجازی اشاره کرد. او با انتقاد از اینکه نمی‌توان به مقابله با فضای مجازی رفت، گفت: توسعه کسب‌و‌کارهای نوین در کشور را باید جزو راهبردهای آینده قلمداد کرد و مسیر ورود کارآفرینان جوان به این عرصه را باز گذاشت، از این رو از امسال و به دنبال برپایی مراسم نشان امین‌الضرب، این بخش از بنگاه‌های اقتصادی مورد توجه جدی قرار گرفته است. از این‌رو به جای محدود کردن فضای مجازی باید ضعف‌های این بخش را به حداقل رساند.
رییس اتاق تهران با پیشنهادی برای کاهش فساد در اقتصاد و جامعه اظهارکرد که چنانچه بخواهیم فساد را در جامعه به حداقل برسانیم جز شفافیت راه دیگری وجود ندارد. امروزه بحث شبکه‌های مجازی بهترین راه است برای شفافیت اگرچه اشکالاتی هم دارد، ولی با تمام اشکالات، محاسن آن بیشتر از معایب است.
تاثیرپذیری بودجه از ناآرامی‌ها
رییس اتاق تهران همچنین در مورد لایحه بودجه 97 افزود: اتاق‌های ایران و تهران کار مفصلی روی لایحه بودجه انجام داده و کمیسیون تلفیق هم برای ارائه نظرات نمایندگان اتاق دایما از ما دعوت به عمل آورده است. با توجه به مسائل و اتفاقات اخیر دولت و مجلس کمی در لاک دفاعی رفته‌اند و ممکن است بودجه مقداری تحت تاثیر قرار بگیرد.
به گفته خوانساری در طول سال‌های گذشته هزینه‌های دولت مرتب افزایش و درآمدها پاسخگوی هزینه‌ها نیست و دولت یا باید مانند سال‌های قبل با افزایش پایه پولی باید هزینه‌ها را جبران کند یا اینکه با کسب درآمد از جامعه هزینه‌های خود را جبران کند.
رییس اتاق تهران با اشاره به ناآرامی‌های اخیر تهران گفت: دولت به دلیل اینکه خواهان افزایش تورم نیست، دست‌اندازی به بانک مرکزی را شدیدا محدود کرده و دولت امسال قصد داشت از طریق افزایش قیمت حامل‌های انرژی درآمدی کسب کند و یارانه‌ها را قطع کند که با اتفاقات و ناآرامی‌های که در جامعه پیش آمد معلوم نیست چه تصمیمی در مجلس اتخاذ خواهد شد.
افزایش نرخ ارز طی روز‌های اخیر نیز از دیگر محورهای این نشست به شمار می‌رفت. خوانساری با اشاره به نرخ ارز اظهار کرد: چنانچه مساله ارز را در کشور حل کنیم بحث قاچاق، واردات کالاهای خارجی و... در داخل قابل حل است.
رییس اتاق تهران همچنین درباره کاهش صادرات گفت: در دولت دهم سالانه 60میلیارد دلار واردات کالا انجام می‌شد که الان به 40میلیارد دلار کاهش یافته است و این بدان معنی است که درحال حاضر از تولیدات داخل مصرف می‌شود.
او با طرح این پرسش که در شرایط فعلی در چه کالایی نسبت به 6 سال گذشته در کشور کمبود وجود دارد، افزود: در حال حاضر هیچ کمبودی وجود ندارد و اکثر کالاهایی که در آن زمان وارد می‌شد، هم‌اکنون در داخل تولید می‌شود. خوانساری گفت: می‌گویید چرا دلار گران شده تراز تجاری ما منفی است؟ قرار نبود که در کشوری که مشکلات زیادی دارد، صادرات بیشتر از واردات باشد. اما بحث این بود که اگر قیمت دلار افزایش پیدا نکند، باز هم می‌توانیم همین میزان صادرات کنونی را ادامه دهیم؟ یا این هم به واردات تبدیل می‌شود.
رییس اتاق تهران با اشاره به صحبت‌های کرباسیان که گفته بود با وجود افزایش ارز صادرات افزایش نیافته است، بیان کرد: این یک کفه ترازو است. چه واردات کم شود و چه صادرات افزایش یابد هر یک مزیت است. وقتی قیمت ارز افزایش می‌یابد 20 میلیارد دلار کاهش واردات اتفاق می‌افتد و یعنی همان حدود هم تولید داخل افزایش می‌یابد. خوانساری اظهار کرد: از اول انقلاب تاکنون گفته می‌شود که یک نفر یا چیزی مقصر افزایش قیمت ارز است. یک دفعه می‌گویند جمشید بسم‌الله قیمت ارز را افزایش می‌دهد و بار دیگر مساله‌یی دیگر برای افزایش قیمت ارز عنوان می‌شود. او افزود: وقتی معیار قیمت‌گذاری ارز مشخص نیست، با هر بحرانی قیمت ارز بالا می‌رود. اما واقعیت این است که افزایش قیمت ارز به تورم داخلی برمی‌گردد. خوانساری گفت: از سال 93 رییس بانک مرکزی وعده تک نرخی کردن ارز داده شده، اما هنوز عملیاتی نشده است. در حالی که چنانچه قیمت ارز تک نرخی و واقعی شود بسیاری از مشکلات را نخواهیم داشت و جهش در قیمت ارز را نمی‌بینیم.
