بازی با کارت سوخته هما

سعید صالحی  کارشناس صنعت هوایی   

براساس شواهد متعدد، هدف دولت از تجهیز و نوسازی ناوگان هما، هرچه هست سودآوری و ایجاد ثروت برای شرکت ایران‌ایر نیست و متاسفانه به نظر می‌رسد دولت و به تبع آن بعضی از نمایندگان محترم مجلس یا بعضی افراد و ارگان‌ها که به نحوی دارای نفوذ و تاثیر‌گذاری هستند به دنبال رسیدن به مقاصد سیاسی و منافع خود از شرکت هواپیمایی هما و هواپیماهای نو هستند.

نامه‌های وزیر محترم راه وشهرسازی، جناب آخوندی به مدیرعامل محترم شرکت هما سرکار خانم شرفبافی و توصیه به ایجاد خطوط هوایی جدید برای بعضی از شهرستان‌ها یکی از این مصادیق است.

این در حالی است که ایجاد یک خط پروازی برای سودآوری یک شرکت هواپیمایی، تابع عوامل متغیری است که طراحی آن جز به دست متخصصان امکان‌پذیر نیست.

چندی پیش کلیپ کوتاهی از نماینده مردم شریف همدان در فضای مجازی پخش شد که نشان از فشار بی‌حد و اندازه ایشان به مجموعه مدیریت هما، برای برقراری پرواز به این استان داشت، در این کلیپ چند دقیقه‌یی کار به جایی رسیده بود که نماینده مذکور تهدید به استیضاح وزیر راه می‌کرد.

البته ضبط این کلیپ و سپس پخش آن در فضای مجازی برای بهره‌برداری‌های سیاسی مثلا کسب رای برای دوره‌های بعدی مجلس و مطلوب نشان دادن خود در انظار مردم شریف همدان است اما باید این موضوع در نظر گرفته شود که توجه به منافع ملی و نه استانی باید در راس توجهات نمایندگان محترم مجلس باشد.

این طرز رفتار و نوع نگاه به شرکت هواپیمایی هما که فارغ از توجه به منافع این شرکت و منافع ملی و بیشتر با دید سیاسی است، موجب انباشته شدن ضررهای فراوانی برای شرکتی همچون هماست، حتی اگر بطور اتفاقی پروازها به نقاط مختلف کشور و بنابر توصیه و سفارش یا تهدید بعضی از نمایندگان مجلس سودآور باشد.

اینکه شرکت هواپیمایی هما با استقراض 20 میلیارد تومانی از سازمان بنادر و دریانوردی قصد تامین حقوق بازنشستگان خود را دارد، جز اینکه نشان‌دهنده بحران سودآوری و از آن مهم‌تر بحران نقدینگی در شرکت باشد چه چیز دیگری می‌تواند باشد؟ این در حالی است که انتظار می‌رود با گذشت چندین ماه از ورود هواپیماهای نو به این شرکت، این مشکلات کم‌رنگ‌تر شود و افق روشنی در انتظار شرکت باشد. اما بازی دولت و نمایندگان با کارت سوخته هما مانع رسیدن به این هدف است.

این شرکت هم‌اکنون از پرداخت بدهی‌های چند صد میلیاردی خود به شرکت نفت عاجز است و چاره را در تهاتر با شرکت نفت دیده است که این به احتمال قوی یعنی پیش فروش خدمات پروازی هما به شرکت نفت.

از طرفی هما نمی‌تواند حقوق پرسنل شرکت را به موقع پرداخت کند و این کار با تاخیر انجام می‌گیرد. ضمن اینکه اگر وام کلانی که شرکت بابت خرید دو فروند هواپیمای ATR از بانک صنعت و معدن گرفته است را هم به لیست این بدهی‌ها اضافه کنیم، شرایط بغرنج شرکت واضح‌تر می‌شود.

حال چگونه است که با این همه فشار بدهی بر دوش هما، مسیرهای پروازی دستوری هم اضافه می‌شود؟ اگر یکی از مهم‌ترین منابع کسب درآمد شرکت را همین پروازها بدانیم باید اختیار عمل کافی به مدیریت شرکت داده شود و باری بر دوش‌های خسته هما گذاشته نشود.

علاوه بر این موارد، نگاه دستوری و سیاسی به هما موجب زیرسوال رفتن استقلال و قدرت مدیریت محترم هما می‌شود و دستان او را برای اصلاحات ساختاری و مالی شرکت می‌بندد. یکی دیگر از نتیجه‌های این رفتار، تحقیر مسوولان محترم هما در انظار عمومی و به وی‍ژه کارکنان و پرسنل شرکت است. اگر بپذیریم که مدیریت یک مجموعه همچون پادشاهی مقتدر باید بتواند صلابت و اقتدار خود را اثبات کند تا با تکیه بر مقبولیتی که به این وسیله در انظار عمومی و از همه مهم‌تر بین پرسنل شرکت پیدا می‌کند، برای رسیدن به اهداف بلند گام بردارد، رفتار دولت، نمایندگان مجلس و به ویژه وزیر محترم راه، همه آنها را نقش بر آب می‌کند. ضمن اینکه نحوه تعامل یکی از مسوولان هما با نماینده مردم شریف همدان در مجلس در آن کلیپ مذکور موجب رنجش خاطر بسیاری از پرسنل شد و احساس عزت و اعتبار شرکت را زیرسوال برد. هر کسی که تحقیر و تخفیف را به جان شرکت می‌خرد، قطعا در حد و اندازه شرکتی چون شرکت معظم هما نیست.

دراین میان، وزیر محترم راه، خود بهتر می‌داند که وقتی هواپیماهای نو به کشور وارد می‌شوند افرادی هستند که چشم طمع به این سرمایه دارند. ایشان باید بتوانند در برابر زیاده خواهی‌های بعضی افراد و سازمان‌ها مقاومت کند و در کنار مدیریت هما قرار گیرند و از آن دفاع کنند نه اینکه خود هیزمی باشد بر آتشی که افروخته شده است.

تلاش برای ارتباط بیشتر با متخصصان امر و استفاده از راهنمایی آنها و دخالت نکردن در امور هما و مانع دخالت دیگران شدن از اهم وظایف مسوولان در این رابطه است و اگر غیر از این راه رفته شود حاصلش چیزی جز افزایش ضرر انباشته هما نخواهد بود و به سادگی مشخص است که وقتی نخواهیم در سودآوری شرکت نقش موثری داشته باشیم، حرف از کاهش هزینه‌ها هم از محالات است.

بنابراین باید دولت وبه صورت ویژه وزیر راه تکلیف خود را با شرکت هواپیمایی هما مشخص کند. آیا می‌خواهید این شرکت ابزاری باشد برای رسیدن به منافع سیاسی یا اینکه به فکر پیشرفت و سودآوری شرکت هستید؟ و همچنین از دولت، مسوولان و نمایندگان مجلس خواهش می‌کنیم که اجازه تصمیم‌گیری به مدیران هما بدهند و به آنها اعتماد کنند تا مجددا شاهد پیشرفت این شرکت باشیم.