ضرورت ذخایر استراتژیک گندم
مدیرعامل بورس کالای ایران با اشاره به اینکه در شرایط کنونی اجرای سیاست خرید تضمینی گندم برای دولت به‌دلیل بار مالی بسیار سنگینی امکان‌پذیر نیست، گفت: باید به سمتی پیش برویم که سیاست قیمت تضمینی گندم را در قالب بورس کالا اجرایی کنیم. حامد سلطانی‌نژاد گفت: برای ورود گندم به بازار سرمایه یکی از شرایط این است که گندم موردحمایت دولت باید استانداردهای حداقلی را داشته باشد. مدیرعامل بورس کالای ایران افزود: مطابق ماده 33 قانون افزایش بهره‌وری محصولات کشاورزی، محصولاتی که قرار است در بورس کالا عرضه شوند و شکل حمایتی آنها از قالب خرید تضمینی به قیمت تضمینی تبدیل شود هر سال باید تعیین شوند و برای سال بعد درخصوص آنها تصمیم‌گیری شود. وی اذعان داشت: در شرایط کنونی اجرای سیاست خرید تضمینی گندم برای دولت امکان‌پذیر نیست؛ چراکه بار مالی بسیار سنگینی را به دولت تحمیل می‌کند. بنابراین ما به سمتی پیش می‌رویم که سیاست قیمت تضمینی گندم را در قالب بورس کالا اجرایی کنیم. سلطانی‌نژاد اضافه کرد: بر این اساس کشاورزان محصول خود را در بورس کالا عرضه می‌کنند و مابه‌التفاوت قیمت فروش در بورس و نرخ حمایتی تعیین شده برای گندم، توسط دولت به حساب تولیدکنندگان واریز خواهد شد.
به گفته این مقام مسوول، از طرفی دیگر برای محصول گندم فقط بحث خرید مطرح نیست بلکه در بحث حمل و نقل آن تا انبارها، نگهداری در انبارها و حتی در قسمت فروش در نانوایی‌ها نیز ما شاهد حمایت دولت از آن هستیم.
در همین حال، مشاهده می‌شود که برداشت گندم از فصل بهار تا پاییز ادامه دارد و نهایتا طی 6 ماه باید تکلیف کل محصول تولیدی مشخص شود. بنابراین به‌طور قطع این حجم از تقاضا طی چنین مدت کوتاهی برای محصول گندم وجود ندارد و باید با اتخاذ سیاست‌هایی مناسب این مشکل را حل کرد. به گزارش تسنیم، مدیرعامل بورس کالای ایران ادامه داد: اگر قرار باشد در مدت کوتاهی حجم زیادی از محصول گندم وارد بازار شود، قیمت‌ها می‌شکند؛ بر این اساس وجود یک بازارساز و کسی که ذخایر استراتژیک را نگهداری می‌کند، ضروری است.
وی گفت: در همین حال، مذاکراتی با شرکت بازرگانی دولتی انجام شده که ابتدا بازارگردان‌هایی داشته باشیم، چون سیستمی را که وابسته به دولت بوده نمی‌توان طی یک سال از آن جدا کرد، بنابراین حداقل باید حمایتی که از جانب خرید انجام می‌شود ادامه داشته باشد و بخش حمل و نقل و انبارداری به بخش خصوصی واگذار شود یا اینکه دولت هم در این سازوکار حضور داشته باشد ولی نگرش بخش خصوصی را داشته باشد. سلطانی‌نژاد با اشاره به اینکه تاکنون تلاش‌های خوبی در راستای استاندارد‌سازی کیفیت گندم انجام شده است ولی این اتفاق رخ نداده که کیفیت گندم همه استان‌ها با هم برابر باشد تصریح کرد: بر این اساس بحث عدم اختلاط گندم مورد بررسی و پایش قرار گرفته است. وی همچنین با بیان اینکه در موضوع گندم باید به سمت شفافیت هر چه بیشتر حرکت کنیم، اظهار داشت: با وجود این در این راستا مقاومت‌هایی نیز دیده می‌شود که بالاخره ما باید یک‌بار در اقتصاد تکلیف خود را روشن کنیم که آیا می‌خواهیم به سمت شفافیت حرکت کنیم یا خیر؟
مدیرعامل بورس کالای ایران ادامه داد: ابهاماتی
در مورد اینکه دولت قیمت خرید تضمینی گندم را مشخص می‌کند و این موضوع با رقابتی بودن قیمت در بورس کالا منافات دارد یا خیر، وجود دارد که
بر این اساس باید اذعان داشت طبق لایحه بودجه سال 97، دولت اجازه می‌دهد این محصول وارد بورس شده و با قیمتی که آنجا تعیین می‌شود، معامله شود و سپس مابه‌التفاوت آن را به حساب تولیدکننده واریز می‌کند. در نتیجه جای هیچ‌گونه نگرانی برای کشاورزان و فعالان این حوزه از این جهت وجود نخواهد داشت. وی گفت: از طرف دیگر دو نوع گندم آزاد و یارانه‌یی در بازار وجود دارد که در قسمت گندم یارانه‌یی هدف از عرضه این نوع گندم در بورس فقط شفافیت است، اما در قسمت گندم صنف و صنعت که یارانه‌یی نیست علاوه بر شفافیت، افزایش کیفیت محصول نیز مدنظر است؛ یعنی اگر کیفیت گندمی بالاتر است قیمت آن نیز بالاتر خواهد بود.
راه‌اندازی معاملات آتی
معاملات غیررسمی در بازار ارز در حالی به شیوه‌های مختلف از جمله معاملات فردایی گسترش یافته که هیچ تضمین و مقرراتی بر آن حاکم نبوده و نبود نظارت درست و مکانیسم قانونی در بازار آزاد ارز، موجب بالا رفتن ریسک این معاملات و بعضا بروز برخی کلاهبرداری‌ها می‌شود. البته نکته حایز اهمیت اینجاست که انجام معاملات فردایی و سایر معاملات مربوط به آینده در بستری غیرشفاف بیانگر این واقعیت است که فعالان بازار ارز نیز مستعد راه‌اندازی معاملات آتی هستند و می‌توان گفت با راه‌اندازی بازار مشتقه ارزی در بستری شفاف و قانونی با استقبال مواجه خواهد شد. ضمن اینکه در دنیا نیز معاملات ارز در قالب بازار مشتقه و در ساختاری نظام‌مند و منسجم انجام می‌شود و فعالان اقتصادی در بازارهایی متشکل از امکان پوشش ریسک نرخ ارز بهره‌مند می‌شوند؛ امکانی که هم‌اکنون زیرساخت‌های آن در کشور ما نیز وجود دارد.
مدیرعامل یک شرکت کارگزاری درخصوص مزایای راه‌اندازی بازار مشتقه ارزی گفت: راه‌اندازی بازار مشتقه ارزی و معاملات آتی ارز در بازار سرمایه راهکاری مفید برای پوشش ریسک تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگانی است که فعالیت‌شان وابسته به نرخ ارز است. بر این اساس با راه‌اندازی بازار ارز و امکان انجام معاملات آتی می‌توان برای آینده برنامه‌ریزی و پیش‌بینی روند آینده را امکان‌پذیر کرد.
حسنعلی بشارت احسانی افزود: ایجاد و توسعه بازار مشتقه ارزی برای هجینگ و کنترل ریسک‌های مترتب با بازار ارز کاربردهای فراوانی دارد. ضمن اینکه ایجاد چنین بازاری قابلیت نقدشوندگی را برای بازار نقدی ارز نیز در پی دارد و معاملات آن را روان می‌کند. به گزارش ایرنا، وی ادامه داد: البته ممکن است پذیرش این بازار بین فعالان بازار ارز زمانبر باشد؛ اما نکته مهم و اساسی و مزیت اصلی چنین بازاری نسبت به انجام معاملات فردایی در بازار سنتی ارز این است که بازه زمانی معاملات فردایی تنها
۲۴ ساعت است؛ این درحالی است که در بازار مشتقه و به کمک سازوکار معاملات آتی ارز می‌توان برای سررسیدهای بلندمدت نیز قراردادهای متنوعی ایجاد کرد و طبعا کاربردهای بیشتری نسبت به معاملات فردایی یا هرگونه قراردادهایی که امروز در بازار ارز برای آینده و بدون تضمین انجام می‌شود، دارد. وی در بیان پیش‌نیازهای راه‌اندازی این بازار اظهار کرد: مساله اصلی راه‌اندازی این بازار است، چراکه به نظر می‌رسد زیرساخت‌های آن فراهم است و اگر کاستی و نواقصی هم وجود داشته باشد، به‌تدریج برطرف می‌شود. تجربه راه‌اندازی بازار آتی سکه و مدیریت نوسانات در بازار سکه نقدی از طریق استفاده از ابزارهای مشتقه بورس کالا نشان داده که می‌توان از این امکان در حوزه تلاطمات ارزی نیز بهره برد.
این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه راه‌اندازی بازار ارز برای بخش‌های مختلف اقتصادی مفید و پرکاربرد است، گفت: با راه‌اندازی بازار مشتقه ارزی می‌توان از مزایای متعدد آن استفاده کرد، به شرط اینکه بازار معاملات نقدی منسجمی برای ارز وجود داشته باشد و برای ایجاد چنین بازاری باید بازار ارز تک‌نرخی داشته باشیم تا بتوان رابطه منطقی و مطلوبی بین بازار نقدی و ابزارهای مشتقه را برقرار کرد.
بشارت احسانی در پاسخ به اینکه آیا در کشور کمبود نقدینگی در حوزه ارز وجود دارد یا خیر؟ عنوان کرد: کمبود ارز در بازار به‌دلیل عدم تعادل قیمت‌ها و واقعی نبودن آن است که تعادل عرضه و تقاضا را بر هم می‌زند؛ این در حالی است که وقتی بازار مشتقه ارز ایجاد شود تعادل هر چه بیشتر در حوزه ارز برقرار خواهد شد. وی راه‌اندازی بازار مشتقه ارز را در ایجاد شفافیت قیمتی موثر دانست و بر آغاز هر چه سریع‌تر معاملات آتی ارز در کشور تاکید کرد.
