کاهش یارانه‌بگیران و تثبیت قیمت بنزین

گروه اقتصاد کلان|

کمیسیون تلفیق مجلس در زمینه کاهش هزینه 11هزارمیلیارد تومانی ردیف یارانه‌های نقدی و غیرنقدی خانوارها(معادل حذف 33یا 34میلیون نفر) تصمیم نهایی را گرفت و دولت باید تعدادی از یارانه ثروتمندان را حذف کند. سخنگوی کمیسیون تلفیق لایحه بودجه کل کشور سال ۹۷ از موافقت کمیسیون تلفیق با پیشنهاد دولت برای هدفمندی یارانه‌ها و تعیین سقف ۳۷هزارمیلیارد تومانی درآمدهای هدفمندی در سال آینده خبر داد.

 یارانه ها؛ از 88 تا اکنون

به گزارش «تعادل» قانون هدفمند کردن یارانه‌ها در سال 1388 با هدف افزایش کارایی در اقتصاد با واقعی کردن قیمت انرژی و کاهش شدت مصرف حامل‌های انرژی و هدفمند کردن توزیع یارانه پنهان انرژی در اقتصاد مصوب و در سال 1389 اجرایی شد. اصل ناصحیح بودن علامت‌دهی قیمت انرژی در ایران و پیامدهای آن بر ضد کارایی و عدالت از ابتدا مورد پذیرش اکثر اقتصاددانان کشور بود اما درخصوص روش اصلاح آن اختلاف نظر وجود داشت.

موضوع پرداخت یارانه نقدی ماهیانه تقریبا 99درصد جمعیت کشور آن هم با حجمی بیش از کل درآمدهای حاصله از افزایش قیمت‌ها در عمل کل اهداف قانون را تحت‌الشعاع قرار داد و از آسیب‌های جدی مرحله نخست بود که نه تنها منابع لازم برای شرکت‌های تولیدکننده انرژی را محدود کرد بلکه موجب افزایش کسری بودجه دولت شد. کسری که دولت را به سوی استقراض از بانک مرکزی و افزایش پایه پولی و در نتیجه افزایش تورم سوق داد. از سوی دیگر مجموع پرداخت یارانه از ابتدا تاکنون بالغ بر 270هزارمیلیارد تومان شده است.

بر همین اساس مجلس در قانون بودجه سال جاری دولت را مکلف کرد که 14میلیون نفر را از جمعیت یارانه‌بگیر حذف کند؛ موضوعی که دولت به دلیل انتخابات پیش رو زیر بار آن نرفت. طبق تبصره 14 قانون بودجه سال 1396 سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها مجاز شد فقط 33.5هزارمیلیارد تومان از منابع خود را صرف پرداخت نقدی به خانوارها کند. به عبارت دیگر اگر قرار بود در سال 1396 ماهیانه 45.5هزار تومان پرداخت شود دولت فقط باید به 61 میلیون نفر یارانه نقدی پرداخت می‌کرد؛ درحالی که در اسفند ماه 1395 به بیش از 75میلیون نفر یارانه نقدی پرداخت می‌شد. به عبارت دیگر اجرای قانون بودجه سال 1396 بدون هیچ‌گونه افزایش یارانه نیازمند حذف 14میلیون نفر از دریافت‌کنندگان یارانه نقدی از ابتدای سال 1396 بود. طبق گزارش‌های سازمان هدفمندی یارانه‌ها در 6 ماهه اول امسال نه تنها این جمعیت کمتر نشده بلکه به نزدیک 76میلیون نفر رسیده‌اند. براین اساس طی یک‌سال گذشته 743هزار نفر متولد شده و 10هزار نفر رأی دیوان عدالت اداری را کسب کرده‌اند همچنین 82 هزار نفر از وزارت رفاه مجوز اخذ یارانه دریافت کرده‌اند و در مقابل 159هزار و 855 نفر فوتی و انصرافی وجود داشته که در سال 96 افزوده شده است. به طور کلی در این مدت 600 هزار نفر به تعداد یارانه‌بگیران اضافه شده که معادل 95.21 درصد از جمعیت 79میلیون نفری کشور را تشکیل می‌دهند.

 کسری 8 هزار میلیاردی و دستور حذف ناگزیر

طبق محاسبات اگر دولت در سال 1396 همچنان به 75میلیون نفر یارانه پرداخت کند باید در کل سال حدود 41هزارمیلیارد تومان صرف این موضوع می‌کرد تا برسد به اینکه 600 هزار نفر هم به این تعداد اضافه شده است. آمارها نشان می‌دهد در 6 ماهه اول امسال مبلغ 20هزار و 940میلیارد تومان یارانه نقدی و غیرنقدی پرداخت شده است، این درحالی است که باید نیمی از 33.5هزارمیلیارد(16.7هزارمیلیارد تومان) به پرداخت‌های نقدی اختصاص پیدا می‌کرد. در صورت ادامه این روند تا پایان سال از سقف پیش‌بینی شده برای این موضوع(33هزار و500 میلیارد تومان) تجاوز می‌کند که در صورت ادامه این روند قطعا 8 هزار و 381میلیارد تومان کسری بودجه خواهیم داشت.

این موضوع با توجه به اینکه در این 6 ماه تنها 48درصد از منابع اجرای قانون هدفمندی‌ یارانه‌ها از محل درآمد حاصل از اصلاح قیمت‌ کالاها و خدمات تامین شده و بیش از 51 درصد ازآن از طریق ردیف‌های بودجه‌یی بوده است، می‌تواند قابل توجه باشد.

یکی از اعضای کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در این زمینه گفته است: با توجه به تامین 51.6 درصدی منابع سازمان از محل ردیف‌های یارانه‌یی مندرج در قانون بودجه و محدودیت سقف اعتبار قابل تخصیص از محل این ردیف‌ها پیش‌بینی می‌شود، سازمان در ماه‌های پایانی سال با کسری منابع مواجه شود.

این نماینده مجلس پیشنهاد کرده که باید هر چه زودتر حذف افراد با درآمد بالا از فهرست یارانه‌بگیران در دستور کار قرار گیرد.

 لایحه 97 و بازنگری مجلس

دولت در لایحه بودجه این موضوع را با فراغت از ملاحظات سیاسی انتخاباتی در دستور کار قرار داد. براساس این لایحه قرار است، سازمان هدفمندی یارانه‌ها منحل و از این رهگذر تمام یارانه‌بگیران حذف شوند و تنها براساس شرایطی تعیین شده به برخی از افراد نیازمند تعلق خواهد گرفت. مطابق مفاد این لایحه و آن طور که وزیر کار گفته بیش از 31میلیون نفر از یارانه‌بگیران حذف خواهند شد.

وی با بیان اینکه درآمد هدفمندی در سال گذشته ۴۸هزارمیلیارد تومان بوده، گفت که کاهش ۱۱هزارمیلیارد تومانی درآمدهای هدفمندی پیشنهاد دولت در لایحه بودجه بود که کمیسیون تلفیق با آن موافقت کرد. پیش از این گفته شده بود که با کاهش درآمد هدفمندی به ۳۷هزارمیلیارد تومان، یارانه ۳۳ میلیون نفر حذف خواهد شد.

 رای کمیسیون تلفیق مجلس

از آنجا که مصوبات کمیسیون تلفیق برای تصویب نهایی نیازمند رای نمایندگان در صحن علنی مجلس است، روز گذشته کمیسیون تلفیق نظر نهایی خود را درخصوص این لایحه اعلام کرد و تنها باید منتظر بمانیم که این لایحه در صحن هم به رای نهایی گذاشته شود.

براساس رای این کمیسیون منابع سازمان هدفمندی همان 37هزارمیلیارد تومان خواهد بود که بر این اساس حذف 34میلیون نفر قطعی خواهد بود. سخنگوی کمیسیون تلفیق بودجه سال 97 مجلس در این زمینه گفت: اعضای کمیسیون تلفیق بودجه بعد از بررسی تبصره 14 لایحه بودجه سال آینده، مصوب کردند درآمدهای حاصل از محل هدفمندی یارانه‌ها در سال آینده 37هزارمیلیارد تومان باشد. وی گفت: درآمد هدفمندی در سال گذشته ۴۸هزارمیلیارد تومان بوده که در صورت تصویب نهایی با کاهش ۱۱هزارمیلیارد تومانی درآمدهای هدفمندی رو به رو خواهیم بود که این مساله موجب قطع یارانه بخشی از یارانه‌بگیران در سال آینده می‌شود. سخنگوی کمیسیون تلفیق لایحه بودجه کل کشور سال 97 با اشاره به مخالفت این کمیسیون با پیشنهاد دولت برای افزایش قیمت حامل‌های انرژی در سال آینده گفت که قیمت بنزین در سال آینده گران نمی‌شود.

علاوه بر این در روز گذشته درخصوص تبصره 18 نیز تصمیم‌گیری شد. براساس این تبصره قرار بود که قیمت حامل‌های انرژی به طور متوسط تا 50 درصد افزایش یابد. یوسف‌نژاد در این خصوص اظهار کرد: دولت در لایحه بودجه سال 97 درآمد 17هزار و 400میلیارد تومانی از محل افزایش قیمت حامل‌های انرژی را پیش‌بینی کرده بود که نمایندگان عضو کمیسیون تلفیق با آن مخالفت کردند. بر این اساس این رقم باید از محل دیگری جبران شود که کمیسیون تلفیق با تامین 10هزارمیلیارد تومان آن از فروش اموال تملیکی موافقت کرد. به گفته وی با مصوبه کمیسیون تلفیق و در صورت تصویب نهایی آن در مجلس، قیمت بنزین و سایر حامل‌های انرژی در سال 97 افزایش نخواهد یافت.