حرکت از پارادایم حذف به سمت پارادایم گفت‌وگو
ترامپ آن‌قدر فهم و ادراک ندارد که کل ملت‌ها را با الفاظ رکیک خطاب می‌کند
وزیر خارجه گفت: فردی قدرت را در امریکا در دست گرفته که آن‌قدر فهم و ادراک ندارد که کل ملت‌ها را با الفاظ رکیک خطاب می‌کند. به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، محمدجواد ظریف در نخستین اجلاس گفت‌وگوهای فرهنگی آسیایی که در سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی برگزار شد با بیان اینکه آسیا مهد فرهنگ‌ها و تفکرات گوناگون و مهدن تمدن در جامعه جهانی است، گفت: قاره کهن همان‌طور که آسیا را در جامعه بین‌الملل به این نام می‌شناسند خاستگاه تفکر، فلسفه، گفت‌وگو و درک بوده است. او بیان کرد: جای تاسف فراوان است که همین آسیا امروز محل بحران، درگیری و کشتارهای فراوانی است که فاصله بسیار مهم و طولانی با مبانی فرهنگی و اعتقادی و دیدگاه‌ها و بینش‌های مختلف آسیایی دارد. وزیر امور خارجه ادامه داد: هر چند آسیا دارای نگرش‌های گوناگون و متنوع است اما آنچه امروز در منطقه ما به ویژه در غرب آسیا می‌گذرد با مبانی فرهنگی که به آن اعتقاد داریم، مغایرت و تضاد اساسی دارد. رییس دستگاه دیپلماسی ادامه داد: با این دو برداشت مشترک به نظر بنده گفت‌وگوی فرهنگی یک حرکت دانشگاهی و آکادمیک نیست، گرچه دانشگاه‌ها و محیط دانشگاهی و فرهنگی میزبان این حرکت و بهترین حاملان این گفت‌وگو هستند اما گفت‌وگوی فرهنگی امروز یک ضرورت امنیتی و حیاتی برای همه ماست و ما نیازمند گفت‌وگوی فرهنگی هستیم. ظریف در تبیین مفهوم گفت‌وگو و نیاز به تفاهم فرهنگی اظهار داشت: دنیا در قرن‌های گذشته بر اساس یک پارادایم مبتنی بر قدرت حرکت کرده و این پارادایم که نتیجه آن بازی حاصل جمع صفر بوده جز ضرر و خشونت و درگیری و کشتار برای مردم جهان نتیجه‌یی به همراه نداشته است. او خاطرنشان کرد: پارادایم غالب بر روابط بین‌الملل مبتنی بر دشمن‌انگاری، حذف و ائتلاف‌سازی برای درهم کوبیدن دشمنان فرضی و اعتقاد به بازی حاصل جمع صفر است، بر اساس تمام تجربیات بشری بازی حاصل جمع صفر به نتیجه بازی حاصل جمع منفی می‌انجامد.
امنیت در کنار هم
وزیر امور خارجه یادآور شد: اگر بخواهیم به قیمت ناامنی دیگران برای خود امنیت بخریم، ناگزیر به ناامنی خود کمک کرده‌ایم و اگر بخواهیم به قیمت به وحشت انداختن دیگران برای خود آرامش ایجاد کنیم، ناگزیر همگان در وحشت خواهند زیست.
ظریف ادامه داد: آنچه امروز امنیت بین‌الملل را به اصلاح حفظ کرده است پس از کشته شدن همگانی است. اصطلاح بازدارندگی هسته‌یی، اصطلاحی است که به آن دیوانگی می‌گویند یعنی نابودی تضمینی مشترک. او افزود: ما بر این اساس امروز خیال می‌کنیم در امنیت زندگی می‌کنیم، تفکر مبتنی بر ائتلاف‌سازی، حذف دیگران و دشمن‌انگاری تفکری است که از سوی قدرت‌های سلطه‌گر بر جهان تحمیل شده و این تفکر ناگزیر جهان را به سمت خصومت، دشمنی، افراط و کش‌مکش کشانده است.
ظریف در بخش دیگری از سخنان خود اظهار داشت: برای خروج از این پارادایم که در قرن‌های گذشته حاصلی جز ناامنی و کشتار نداشته است، ناگزیریم پارادایم دیگری را جایگزین «پارادایم حذف و ائتلاف‌سازی مبتنی بر حذف» کنیم و آن پارادایمی است که شاید «گفت‌وگو به معنای اعم آن» بهترین عنوان برای معرفی باشد. او ادامه داد: این پارادایم مبتنی بر فراگیری، شاملیت و حضور همگان در یک روند یادگیری و گفت‌وگو است. وزیر امور خارجه خاطرنشان کرد: ما قبل از آنکه در گفت‌وگو به دنبال تحمیل عقاید یا حتی اقناع طرف مقابل باشیم به دنبال درک خاستگاه فکری و نگرانی‌های طرف مقابل هستیم. در چنین گفت‌‌وگویی است که ما قبل از هر چیز دریافت می‌کنیم که طرف مقابل جز خود ما نیست و او هم نگرانی‌ها، آرزوها، خواست‌ها و امیدهای مشابهی با ما دارد. ظریف افزود: در گفت‌وگو نخستین چیزی که به آن دست می‌یابیم، انسانیت مشترک همه ماست و نخستین چیزی که به آن دست می‌یابیم، خطرات و فرصت‌های مشترک است که همه ما با آن روبه‌رو هستیم. او ادامه داد: لذا حرکت از پارادایم حذف به سمت پارادایم فراگیری و گفت‌وگو مهم‌ترین اقدام ضروری در این حرکت جمعی است.
گفت‌وگوی فرهنگی
ظریف در ادامه گفت: نکته دوم که در گفت‌وگوی فرهنگی باید مورد توجه قرار بگیرد، نقش فرهنگ به عنوان یک عامل امنیت‌زاست. ما امروز در منطقه خود مواجه با یک حرکت خطرناک مبتنی بر نفرت، تکفیر و حذف هستیم. او افزود: درست است که افراط امروزی که تمام آسیا و به ویژه غرب آسیا را تهدید می‌کند، نیاز به مقابله نظامی ندارد اما مهم‌تر از مقابله نظامی و پایدارتر و اصیل‌تر از چنین رویکردی، مقابله با فرهنگی است که بر مبنای نفرت و ایجاد وحشت از دیگران تلاش می‌کند به باطل خود ر ا حفظ کند. وزیر امور خارجه ادامه داد: ناکارآمدی برخی دولت‌ها در برآوردن نخستین خواست‌های مردم که مهم‌ترین آن در غرب آسیا موضوع فلسطین است و ناکارآمدی بسیاری از دولت‌ها از اینکه بتوانند حقوق مردم فلسطین را بازپس گیرند یا لااقل در مقابل کسانی که به این حقوق تعدی کرده‌اند، مقاومت کنند، این ناکارآمدی باعث ایجاد نگرانی‌ها و گسل‌های اجتماعی شده است. رییس دستگاه دیپلماسی گفت: اما این حکومت‌های ناکارآمد به جای آنکه با ریشه گسل‌های اجتماعی مقابله کنند، تلاش کرده‌اند با فرافکنی، ایجاد نفرت از دیگری، ایران‌هراسی یا ایجاد هراس‌های گوناگون این وحشت و نفرت را جایگزین کنند. ظریف یادآور شد: نیاز امروز ما به مقابله فرهنگی با تفکر افراط است لذا در بعد سلبی گفت‌وگوی فرهنگی می‌تواند مبانی تفکر افراطی را به چالش بکشد و جهان ما را از این بلیه که از استرالیا تا لس‌آنجلس و از جهان اسلام تا جهان مسیحیت در کام گرفته است، نجات دهد. او گفت: در بعد ایجابی برای اینکه بتوانیم از پارادایم حذف و رقابت ناسالم و ائتلاف‌سازی خطرناک به پارادایم گفت‌وگو حرکت کنیم نیاز به اقدامات اطمینان ساز برای ایجاد امنیت شبکه‌یی داریم. وی گفت: در اقدامات اطمینان‌ساز گفت‌وگوی فرهنگی، تعاملات فرهنگی، رفت و آمدهای مردم و نخبگان و تماس‌های اهل علم و فکر و گفت‌وگوی مشترک و تلاش جهت پیدا کردن راه‌های مشترک برای رفع مشکلات مشترک یک حرکت ضروری است.
