تجارت با مذاکرات صلح و مذاکرهکنندگان ناشناس
گروه جهان| وزارت خارجه افغانستان سهشنبه از تاخیر در برگزارى دومین نشست کابل خبر داده و گفته این نشست برای آمادگیهاى لازم و بهتر، براى سه هفته به تعویق افتاده است. قرار بود نشست کابل اوایل فوریه ٢٠١٨ برگزار شود. نشست نخست کابل ششم ژوئن برگزار شد. در بیانیه پایانی این نشست از جمله تاکید شد که تمام طرفین همه اشکال تروریسم که دورنمای صلح در افغانستان را به چالش میکشد، محکوم کنند، از برقراری ثبات در افغانستان از طریق فرایند سیاسی حمایت کنند و برای برقراری صلح در کشور همکاری صادقانهیی با دولت داشته باشند. در همین راستا دو روز پیش رسانهها از برگزاری سومین دور گفتوگوهای صلح در ترکیه خبر دادند. این خبر در آغاز امیدواریهایی را در سطح جامعه به وجود آورد که اولا؛ با برگزاری نشست صلح میان نمایندگان حکومت و طالبان در ترکیه شاید بنبست موجود در فرایند مذاکرات سیاسی صلح از میان برداشته شده و دورنمای جدیدی فراروی مردم افغانستان به وجودآید. ثانیا، محل برگزاری اجلاس این موضوع را برجسته میکرد که شاید دولت ترکیه با برگزاری این اجلاس بخواهد تمایلش را برای میانجیگری صلح در افغانستان نشان دهد. نقش ترکیه هم به عنوان یک کشور مهم اسلامی و هم به عنوان یکی از حامیان اصلی حکومت افغانستان در یک و نیم دهه گذشته، در میانجیگری صلح میان حکومت و طالبان بسیار برجسته و غیرقابل انکار است.
اما متاسفانه هنوز پایان این نشست اعلام نشده بود که سخنگوی حکومت گفت افراد شرکتکننده در نشست استانبول نمایندگی دولت افغانستان را ندارند. طالبان نیز این نشست را رد کرد و آن را جعلی و دسیسه خواند. شورای عالی صلح از متن توافقنامه جرگه ملی- مشورتی صلح، متولد شد و با امکانات و اختیارات زیادی آغاز به کار کرد اما از زمان تشکیل شورا تاکنون که هفت سال میگذرد، همواره این سوال مطرح بوده که جایگاه قانونی و حقوقی شورای عالی صلح کجاست؟ آیا این شورا یک نهاد حکومتی است که تصمیماتش بر مبنای قانون اساسی و سایر قوانین افغانستان گرفته میشود، یا یک شورا و تشکل غیر رسمی است که فقط میتواند نظریات اقشار مردم را جمعآوری کرده و به حکومت منتقل کند یا طرحها و پیشنهادهای مشخصی را در زمینه صلح و امنیت به حکومت افغانستان ارائه دهد؟
کارکرد این شورا صرف نظر از جایگاه قانونی آن، همواره مورد انتقاد بوده است. بودجه هنگفتی که از سوی دولت برای مصارف این شورا اختصاص داده میشود و خروجی ضعیف و غیر قابل دفاعی که تاکنون از این شورا دیده شده، نمیتواند افکار عمومی را توجیه کند که این شورای عملکرد موثری داشته است. کارشناسان بسیاری معتقدند که شورای عالی صلح نتیجه تصمیمهای فرا قانونی بوده که پیامد آن، رشد و توسعه جریان افراطگرایی و اعطای امتیازات فراقانونی به گروههای مسلح بوده است. یکی از مواردی که انتقادهای جدی به آن وارد است مذاکرات غیر رسمی شورا و دولت افغانستان با طالبان است. گفته شده، یک بار شهروندی ساده از کویته به عنوان نماینده طالبان صدها هزار دلار را از دولت افغانستان پول گرفته و بار دیگر یک فرد به عنوان نماینده طالبان، رییس شورای عالی صلح را ترور کرد. حالا به نظر میرسد که مذاکرات غیر رسمی به عنوان یک پروژه سودآور اقتصادی در کشورهای خارجی چون ترکیه دنبال میشود. به همین دلیل است که میبینیم بار دیگر مذاکرات بیحاصل که نه طرف مذاکرهکننده شناخته شده است و نه از سوی گروهی نمایندگی میشود در ترکیه برگزار شده است. حال این سوال به وجود میآید که اولا؛ منظور از مذاکرات غیررسمی پرهیاهو چیست؟ ثانیا؛ مذاکره با افراد گمنام و بیهویت چه ثمره و نتیجه ای را برای توسعه صلح و امنیت در افغانستان دارد؟ مردم افغانستان میکنند که شورای عالی صلح به جای پرداختن به مسائل مهمتر صلح، خود را به مسائل پیش افتاده و بیاهمیتی سرگرم کرده که جز صرف هزینههای گزاف و تقویت افراطگرایی، دستاوردی برای صلح و ثبات ندارد و این مساله نا امیدیهای بیشتری را در جامعه به وجود میآورد.