وقتی فروغی برای پیمان مشترک با شوروی و انگلیس کتک خورد

پنجم بهمن 1320 محمدعلی فروغی نخست‌وزیر در آستانه بستن پیمان اتحادیه سه‌جانبه میان ایران، روسیه و انگلیس هنگام برشمردن اهداف آن در مجلس شورای ملی مورد هجوم یکی از حاضران قرار گرفت و به ‌شدت زخمی شد.

پس از استعفای رضاشاه در سال 1320و با فشارهای بریتانیا، سلطنت به فرزند رضاشاه یعنی محمدرضا پهلوی و نخست‌وزیری به محمدعلی فروغی، سیاستمدار کهنه‌کار رسید. در این دوران بود که ایران عملا از بی‌طرفی خارج شده و به جبهه متفقین پیوست. نقش فروغی در تمام این وقایع بسیار پررنگ بود. سیاستمدار اهل فرهنگ و ادبی که قضاوت شخصیتش تقریبا ناممکن می‌نماید؛ اما آنچه درباره او محرز است آن است که خدمات ادبی و سیاسی بی‌شماری به ایران داشته است؛ اگرچه نزدیکی او به انگلستان و تمایلش به جلوگیری از ایستادگی در برابر مهاجمان قابل کتمان نیست. مخالفان او این امر را خیانتش می‌دانند و موافقانش، تدبیری هوشمندانه برای جلوگیری از تجزیه ایران و کشتارهای گسترده‌تر.

به هر حال در نهایت نهم بهمن‌ ماه ۱۳۲۰ شمسی و پس از گذشت 5 ماه از اشغال کشور با همکاری دولت فروغی و نیز مجلس شورای ملی، پیمان اتحاد میان 3 دولت ایران، انگلستان و شوروی تصویب شد؛ پیمانی که در آن ایران منفعلانه متعهد به همکاری با این دو دولت شد. اعطای پروانه استفاده از راه‌ها و سیستم‌های مخابراتی کشور، تامین نیازهای نیروهای روس و انگلیس از جهت نیروی کار و ابزار مورد نیاز و نیز الزام سانسور گسترده مطبوعات ازجمله تحمیلات قرارداد به ایران بود. در مقابل انگلستان و شوروی تضمین کردند، تمامیت ارضی و استقلال ایران را به رسمیت بشناسند و نیروهای خود را پس از 6 ماه از پایان جنگ از کشور خارج کنند. مصوبه‌یی که چندان هم عملی نشد و نیروهای روس تا مدت‌ها پس از پایان جنگ خاک ایران را ترک نکردند.