محاکمه اعضای حزب ملل اسلامی

شانزدهم بهمن 1344 محاکمه 55 نفر از اعضای مخفی حزب ملل اسلامی در دادگاه ارتش آغاز شد.

حزب ملل اسلامی از نخستین گروه‌های مبارز اسلامی با مشی مسلحانه در ایران بود که اوایل دهه 40 فعالیت زیرزمینی خود را آغاز کرد. هدف نهایی این گروه تاسیس حکومت اسلامی بود. این گروه با رهبری و محوریت سیدمحمدکاظم موسوی‌بجنوردی شکل گرفت.

این حزب، برنامه‌های خود را در 3 مرحله میان‌مدت برنامه‌ریزی کرده بود که به خاطر کشف زودهنگام حزب قبل از اینکه مبادرت به اقدامی بیرونی کند با دستگیری رهبران و اعضای آن از هم پاشیده شد. تعدادی از اعضای این حزب ازجمله عباس آقازمانی(ابوشریف)، احمد احمد و جواد منصوری بعدها گروهی به نام سازمان حزب‌الله را در سال ۱۳۴۶ سازماندهی کردند. ماهنامه«خلق» ارگان این حزب بود. نشان آن پرچمی سرخ با ستاره‌یی هشت پر در دایره‌یی سفید در مرکز آن بود. جذب نیرو در آن به ‌صورت کاملا گزینشی و مخفیانه انجام می‌شد. سلسله مراتب تشکیلات به این ترتیب بود: رهبر حزب، کمیته مرکزی، چند شبکه، هر شبکه دو گروه، هر گروه یک دسته، هر دسته دو شاخه، هر شاخه دو واحد و هر واحد دو مدرسه.

در مهر ۱۳۴۴ پس از دستگیری محمدباقر صنوبری که حامل مقادیر زیادی مدارک از حزب بود و در پی آن دستگیری ۵۵ نفر از اعضا، حزب در عمل انحلال یافت. بجنوردی به اعدام سپس حبس ابد محکوم شد. دیگر اعضای اصلی مانند ابوالقاسم سرحدی‌زاده و محمدجواد حجتی‌کرمانی به حبس‌هایی سنگین محکوم شدند.

محمدعلی جمالیان، محمدتقی شالچی، سیداحمد تقوی، عباس دوزدوزانی، ابوالقاسم سرحدی‌زاده، مرتضی حاجی، محمدکاظم سیفیان، احمد احمد، محمد میرمحمدصادقی و علی نورصادقی ازجمله شناخته شده‌ترین اعضای حزب ملل بودند. محمدکاظم موسوی‌بجنوردی که به همراه اعضای حزب مورد عفو و تخفیف در مجازات قرار گرفتند پس از انقلاب اسلامی نماینده دور اول مجلس شورای اسلامی شد. او سال 62 مرکز دایره‌المعارف اسلامی را تاسیس کرد و هم‌اکنون رییس این مرکز است. موسوی‌بجنوردی در دولت اصلاحات، رییس کتابخانه ملی و مشاور فرهنگی رییس‌جمهور بود.