محاصره ولیعصر در دود
گروه انرژی نادی صبوری
درست در یکی از آلوده‌ترین روزهای تهران، ساختمان شرکت مادر تخصصی تولید نیروی برق حرارتی واقع در خیابان شهامتی در ضلع شمال شرقی میدان ولیعصر، ساختمانی که سازنده و سن آن با پلاسکو یکی است در دود غرق شد. آن طور که حاضران در صحنه به خبرنگار «تعادل» گفتند، آتش‌سوزی شرکت تولید نیروی برق حرارتی از ساعت 10صبح روز دوشنبه 16بهمن ماه آغاز شده است و در واقع در ساعت حضور من در صحنه حادثه 28ساعت از آغاز آن می‌گذشت. گزارش پیش رو در بین ساعات 14 الی 15 روز سه‌شنبه 17بهمن ماه از محل حادثه و در باقی ساعات از اطلاع‌رسانی دیگر رسانه‌ها تهیه شده است.
درست روبه‌روی نقطه‌یی که پرچم‌های جشنواره فیلم فجر به چشم خورده و شماری از علاقه‌مندان به سینما درحال وارد شدن به ساختمان سینما استقلال برای تماشای فیلم هستند یک بار دیگر حریق مردم تهران را نگران کرده است. زخم پلاسکو برای همه سر باز کرده است، همه مى‌ترسند که قلبشان یک بار دیگر با فرو ریختن این ساختمان فرو بریزد. ازدحام جمعیت از زمان آتش‌سوزی در ساختمان پلاسکو به مراتب کمتر است اما باز هم افراد زیادی موبایل به دست درحال تصویربرداری و فیلمبرداری از ساختمان شرکت تولید نیروی برق حرارتی و حومه آن هستند که دودی بر فراز آن در حرکت است.
ساعت حدود 2ظهر است و شاخص آلودگی هوای تهران روی حدود 179سیر می‌کند و به اندازه کافى پتانسیل ایجاد مشکلات تنفسی وجود دارد، دود حاصل از آتش‌سوزی در ساختمان شرکت مادرتخصصی نیروی برق حرارتی نیز مزید بر علت شده و باعث می‌شود چند دقیقه پس از توقف در محل حادثه سردرد و سختی تنفس به سراغتان بیاید.
ساختمان شرکت تولید نیروی برق حرارتی که از دوشنبه صبح به دلیل نامعلومی دچار حریق شد، درست در کنار یکی از قدیمی‌ترین ساختمان‌های منطقه قرار دارد. ساختمان‌هایی که اکنون چندین شرکت ازجمله شرکت ملی فولاد، بانک پاسارگاد و ساختمان شماره 3 وزارت صنعت، معدن و تجارت در نزدیکی آن واقع شده‌اند.
اتومبیل‌های قرمز رنگ آتش‌نشانى دور تا دور میدان ولیعصر را گرفته‌اند، اتومبیل‌های گشت امداد، شرکت گاز و شرکت آب و فاضلاب نیز در اطراف دیده می‌شوند، مردم نیز کم و بیش به سر 2 خیابان واقع در ضلع شمال شرقی میدان ولیعصر که عملا درگیر عملیات حریق هستند، دیده می‌شوند.
با وجود اینکه حریق شرکت تولید نیروی برق حرارتی از ساعت 10صبح روز دوشنبه در طبقه منفی 5 ساختمان که موتورخانه آن است آغاز شده، رسانه‌یی شدن این موضوع از ساعات نخستین روز سه‌شنبه شروع مى‌شود. در واقع در ساعاتی که رضا اردکانیان، وزیر نیرو درحال برگزاری نشستی با خبرنگاران در روز دوشنبه بود عملا آتش‌سوزی برق حرارتی آغاز شده بود.
اما چرا این حریق ساعاتی طولانی ادامه یافته و امکان مهار آن فراهم نشد؟ یکی از آتش‌نشان‌هایی که در منطقه حضور دارد، می‌گوید دلیل این مساله این است که از ساعات اولیه امکان تخلیه کردن هر طبقه از وسایل موجود وجود نداشته و حریق به دیگر مناطق سرایت کرده است. او از ترک‌های بزرگ در ساختمان می‌گوید. ترک‌هایی که باعث شده‌اند، آتش‌نشان‌ها در گروه‌هایی کوچک‌تر وارد ساختمان شوند تا مبادا تجربه دردناک پلاسکو این بار نیز تکرار شود.
صحبت‌های این آتش‌نشان درباره ترک در ساختمان البته در ساعات اولیه صبح دیروز در بازدید محمدعلی نجفی، شهردار تهران از محل حادثه نیز تایید شده بود. به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، نجفی در ساعت 8:45 دقیقه صبح گفته بود:«آتش ۱۰۰درصد کنترل نشده و بخشی از قسمت غربی ساختمان هم کمی نشست کرده است و ترک‌هایی در ورودی پارکینگ ساختمان به چشم می‌خورد.»
اما نخستین اطلاع‌رسانی عمومی پیرامون حریق در ساختمان شرکت مادر تخصصی نیروی برق حرارتی در ساعت 7:40دقیقه صبح دیروز و به نقل از مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی منتشر شد. به گزارش فارس او در این ساعت عنوان کرد:«طبقه منفی 4 یک ساختمان اداری در میدان ولیعصر روز گذشته دچار حریق شد که با توجه به اینکه قسمت بایگانی ساختمان بود، این حریق همچنان ادامه دارد.»
داوری در این ساعت بیان کرد:«آتش هنوز اطفا نشده و دستور تخلیه ساختمان‌های مجاور نیز داده شده است.»
پس از آن دومین اظهارنظرهای رسمی در جریان بازدید محمدعلی نجفی، شهردار تهران از محل حادثه منتشر شد. باشگاه خبرنگاران جوان در ساعت 8:20 دقیقه صبح از قول نجفی نوشت که احتمال ریزش ساختمان شرکت تولید نیروی برق حرارتی وجود دارد.
شهردار تهران در پاسخ به این سوال که آیا احتمال ریزش این ساختمان با توجه به ترک‌های ایجاد شده وجود دارد، گفت: بله. احتمال ریزش است، ممکن است قسمتی از ریزش ساختمان یا نشست جدی این ساختمان را شاهد باشیم.
در همین حضور نجفی مشخص شد که سازنده ساختمان پلاسکو و ساختمان شرکت تولید نیروی برق حرارتی یکی بوده است. به همین واسطه ظن احتمال فرو ریختن ساختن بیشتر تقویت شد.
پس از این اظهارنظرها در ساعت 8:40 صبح از قول جلال ملکی، سخنگوی آتش‌نشانی عنوان شد که 5 ساختمان اطراف محل حریق تخلیه شده است.
پس از این ساعت‌ها عملا مهم‌ترین اتفاق افزایش غلظت دود در منطقه و حضور برخی مقامات از نمایندگان مجلس شورای اسلامی یا وزارت نیرو در محل حادثه بود. مساله اساسی در این ساعات که توسط افراد مختلف عنوان می‌شد، درجه حرارت ساختمان بود. فارس در ساعت 9:30 صبح به نقل از داوری، مدیرعامل آتش‌نشانی نوشت که دمای ساختمان به 250درجه سانتی‌گراد رسیده است.
ساعاتی بعد ایسنا به نقل از رییس اورژانس کشور درباره تلفات این حادثه نوشت که در مجموع تعداد مصدومان 9نفر بوده که 5 نفر به مراکز درمانی منتقل شده و 4نفر در محل درمان شده‌اند و 4 آمبولانس در محل حادثه مستقر هستند.
در ادامه، ورود مسوولان وزارت نیرو به محل حادثه آغاز شد. در ساعت 11:56دقیقه دیروز باشگاه خبرنگاران جوان نوشت که ستار محمودی، قائم مقام وزیر نیرو در محل حادثه حاضر شده و عنوان کرده است:«در آتش‌سوزی ساختمان، برق حرارتی قسمتی از اسناد راکد دچار حریق شده و تمامی اسناد مهم روز گذشته از محل تخلیه شده است.»
پس از آن میثم جعفرزاده، مدیرکل دفتر مدیریت بحران پدافند غیرعامل وزارت نیرو در محل حادثه حاضر شد. او در پاسخ به پرسش خبرنگاران پیرامون علت حادثه عنوان کرد:«باید صبر کنیم تا آتش مهار شود و پس از آن متخصصان سازمان آتش‌نشانی درخصوص دلایل بروز حادثه بررسی و اطلاع‌رسانی کنند.»
با این حال در ادامه برخی رسانه‌ها ازجمله فارس اقدام به انتشار شایعاتی پیرامون دلیل شکل‌گیری حادثه کردند. هرچند این شایعات به صورت پی‌در‌پی توسط مسوولان تکذیب شد اما این خبرگزاری، خبر را از خروجی خود حذف نکرد.
ساعت حدود 12:17دقیقه روز گذشته محسن طرزطلب، مدیرعامل شرکت تولید نیروی برق حرارتی که شاید بیش از هر کس دیگری نگران وضعیت محل کار خود بود در خیابان شهامتی حاضر شد و به خبرنگاران گفت:«وضعیت ایمنی ساختمان و منطقه حادثه به صورت مرتب درحال بررسی و تحت نظارت ستاد مدیریت بحران شهر تهران است و برای اطمینان خاطر ساختمان‌های اطراف از همشهریان به طور کامل تخلیه شده است و کسی در آن حضور ندارد.»
پس از آن نوبت به ورود رضا اردکانیان، وزیر نیرو در ساعت 13 به محل حادثه بود. به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت نیرو، اردکانیان در جریان این بازدید عنوان کرد:«روند کاهش درجه حرارت روند بسیار خوبی است که از دمای بیش از 300درجه هم‌اکنون به حدود 100درجه رسیده است و این نوید را می‌دهد که در ساعات پیش رو آتش خاموش شود.»
حفاری خیابان مولایی
اما درست پس از آنکه رضا اردکانیان، وزیر نیرو محل حادثه را ترک کرد، ماشین حفاری که قصد عملیات حفاری در خیابان مولایی در قسمت پشت ساختمان شرکت تولید نیروی برق حرارتی را داشت، وارد محل شد. ورود این ماشین عملا باعث شده بود که ازدحام جمعیت نه در جلو در شرکت تولید نیروی برق حرارتی بلکه در نزدیکی خیابان مولایی صورت گیرد که زمین آن درحال خاک‌برداری بود. همین مساله باعث شد، برخی تصور کنند که آتش‌سوزی در ساختمان سوم وزارت صنعت، معدن و تجارت که در نزدیکی خیابان مولایی است درحال رخ دادن است. در همین حال یکی از حاضران در سانحه علت خاک‌برداری و حفاری زمین را ایجاد انشعابی عنوان کرد که بتواند به طبقات زیرین شرکت تولید نیروی برق حرارتی آب رسانده و حریق را مهار کند.
در همین حال حاضران در محل حادثه درحال پچ پچ و صحبت درباره این اقدام بودند که به نظرشان چندان منطقی نمی‌‌آمد. برخی از افرادی که عملا چند ساعت ابتدایی دیروز را با دنبال کردن تمام جزئیات حادثه گذرانده و با ماجرا ارتباطی نزدیک پیدا کرده بودند در گوش یکدیگر اظهار نگرانی می‌کردند که تزریق آب به این طبقات باعث سست شدن شالوده ساختمان و فرو ریختن آن شود. در نهایت اما حدود ساعت 15روز گذشته انشعاب مورد نیاز آتش‌نشانان برای آبرسانی به محل حادثه در خیابان مولایی وصل شد. پس از آن بود که جلال ملکی، سخنگوی آتش‌نشانی عنوان کرد:«درحال حاضر وضعیت بهتر شده و میزان درجه حرارت کمتر شده است. درحال حاضر آتش‌نشانان به طبقات پایین رسیده‌اند.» قبل از این اظهارنظر، یکی از آتش‌نشانان حاضر در محل حادثه به خبرنگار «تعادل» گفته بود که به دلیل بالا بودن شدید حرارت در ساختمان هر کدام از تیم‌های آتش‌نشانی که به داخل ساختمان ارسال می‌شوند بیش از چند دقیقه امکان حضور نداشته و سریعا از ساختمان خارج می‌شوند.
خبرنگار روزنامه تعادل در حوالی ساعت 19 روزگذشته برای بار دوم در محل حادثه حاضر شد تا اطلاعاتی از آخرین وضعیت حریق کسب کند. جو محل حادثه در قیاس با صبح و ظهر به مراتب امنیتی شده و نیروهای امنیتی حضور پررنگی در منطقه داشتند. یکی از پرسنل اورژانس که در محل حادثه حضور داشت درباره آخرین وضعیت به «تعادل» گفت که به‌دنبال ایجاد یک تونل و تخلیه دود ساختمان به‌وسیله پمپ، درجه حرارت ساختمان کاهش پیدا کرده است.
در این ساعت 2 ماشین آتش‌نشانی جدید وارد محل سانحه شدند و حاضران در محل عنوان کردند که هنوز به طبقه اصلی که حریق در آن رخ داده دسترسی ایجاد نشده و آتش‌نشانان در طبقه منفی 3 مستقر هستند. گزارش‌های تکمیلی در شماره‌های بعدی روزنامه تعادل منتشر خواهد شد. در پی حضور خبرنگار تعادل در محل حادثه در این ساعت مشاهده شد که دود از ساختمان به سمت انتهای خیابان مولایی در حال هدایت شدن است. در این ساعات که آفتاب غروب کرده و محل حادثه تاریک شده بود، عملیات اطفا زیر نورپردازی در حال ادامه یافتن بود.
آخرین تماس‌های تلفنی «تعادل» با جلال ملکی سخنگوی آتش‌نشانی، درمورد ارائه آخرین جزئیات از نظر او نیز بی‌پاسخ ماند.
