چالش‌های پیش روی پوشاک ایران
مرتضی حاجی
کارشناس ارشد وتولید‌کننده پوشاک
صنایع پوشاک ونساجی در ایران از بازاری ۱۷هزار میلیارد تومانی برخوردار است، اما ۷۰ درصد پوشاک موجود در بازار ایران خارجی است که نزدیک به ۱۰۰ درصد آن به صورت قاچاق وارد می‌شود. باید بپذیریم که طی سال‌های گذشته و با رواج آشکار قاچاق پوشاک، این صنعت دچار آسیب شده است؛ چراکه این یک صنعت مادر است و صنایع دیگری آن را پشتیبانی می‌کنند. حال که صنعت اصلی با یک ضربه جدی مواجه شده، صنایع وابسته را هم دچار چالش کرده است. نیروهای انسانی و کارشناسان این صنایع هم رفته رفته در حال تحلیل رفتن هستند و روند تربیت نیروهای فنی و کارشناس در این صنعت به کندی پیش می‌رود.
دست‌اندرکاران می‌گویند زمانی که یک صنعت تضعیف شود، توان صادراتی خود را هم از دست می‌دهد؛ به‌طوری که حجم صادرات پوشاک از حدود ۱۲۰میلیون دلار در سال ۱۳۸۹ حدود ۴۰ میلیون دلار کاهش داشته است. این در شرایطی است که ترکیه ۲۰میلیارد دلار صادرات پوشاک داشته و قصد دارد این رقم را تا سال ۲۰۲۰ به ۸۰ میلیارد دلار برساند.
ایرانی‌ها سالانه ۳ میلیون کت وشلوار مصرف می‌کنند، در حالی که سقف ظرفیت تولید شرکت‌های داخلی ۵۰۰ هزار دست در این محصول است و در نتیجه 2.5 میلیون دست دیگر از خارج تامین می‌شود؛ از این رو چنانچه دولت از تولیدکنندگان تنها در همین بخش حمایت کند، هم حجم قابل توجهی ارز از کشور خارج نمی‌شود و هم فرصت‌های شغلی جدیدی برای جوانان ایجاد می‌شود؛ در این میان ناگفته نماند که صنعت نساجی و پوشاک ایران به خصوص در یک سال اخیر دستخوش فراز و نشیب‌هایی هم شده است که هرچند همواره برخی از این مباحث مطرح بوده، اما مواردی چون حاشیه‌های نمایشگاه پوشاک، قرارداد تجارت ترجیحی میان ایران و ترکیه و … بیش از سایر موضوعات سایه بر سراتفاقات این حوزه انداخت. از جمله موضوعاتی که در سالیان گذشته صنعت نساجی وپوشاک ایران با آن دست و پنجه نرم کرده است، میزان واردات از طریق رسمی یا به صورت غیرقانونی است که متاسفانه تولیدکنندگان داخل کشور پس از گذشت این همه سال، بازهم از آمار بالای قاچاق در این محصولات نالانند.
یکی از دلایل بالا بودن میزان قاچاق در پوشاک و پارچه را می‌توان تعرفه‌های غیرمنطقی در این حوزه دانست، هرچند که تولیدکنندگان معتقدند که نباید تعرفه واردات کاهش یابد، اما خواه ناخواه بالا بودن تعرفه واردات از دیگر جهات به صنعت داخلی ضربه می‌زند. با توجه به اینکه پوشاک را می‌توان جزو نیازهای اولیه بشر دانست، دور از ذهن به نظر نمی‌رسد که با بستن حقوق ورودی بالا برای واردات آن در صورتی که موفق‌ترین کشور در این حوزه در همسایگی کشور ما قرار دارد، سبب شود تا افراد بسیاری زمینه رابرای واردات آن به‌صورت غیر رسمی برای خود فراهم کنند. با این وجود به‌نظر می‌رسد، تنها راهکار برای اصلاح وضعیت پوشاک در کشور که خودبه خود منجر به تقویت تولید پوشاک در کشور هم می‌شود، تمرکز بر جلوگیری از قاچاق در این صنعت است. یکی دیگر از اتفاقاتی که پوشاک ایران در سال جاری با آن دست و پنجه نرم کرد، برگزاری نمایشگاه پوشاک ایران و ترکیه به صورت همزمان در نمایشگاه بین‌المللی بود، که حاشیه‌هایی را به همراه داشت. نمایشگاه تخصصی پوشاک ایران در سال ۱۳۹۳ قرار بود در آذر تشکیل شود که با دو ماه تاخیر، مقرر شد در ۱۲ تا ۱۵ بهمن و همزمان با نمایشگاه پوشاک ترکیه در ایران برگزار شود که این موضوع در ابتدا با مخالفت و گلایه برخی تولیدکنندگان پوشاک همراه شد.
