کابوس اوپک، رنگ واقعیت به خود می‌گیرد

گروه انرژی

تلاش‌های اوپک در 14ماه گذشته منجر به افزایش نسبی قیمت نفت خام شد و این افزایش در 5 ماه گذشته باعث شد تا قیمت‌ها حتی از مرز 70دلار در هر بشکه هم عبور کنند. با این حال در نهایت آنچه اوپک از آن هراس داشت یعنی افزایش شدید تولید شیل امریکا درحال اتفاق افتادن است؛ موضوعی که قیمت‌ها را هم پایین کشیده و سهم بازار اوپک را می‌گیرد. در بدترین سقوط قیمتی در دو سال گذشته، قیمت نفت با 3.2درصد کاهش به مرز 59.20 دلار رسید.

 روند کاهشی قیمت نفت به روز ششم رسید. نفت خام امریکا در نتیجه افزایش ارزش دلار، افزایش تولید و آشفتگی بازارهای مالی 58‌ دلار قیمت‌گذاری شد. نزول قیمت که 10روز پیش آغاز شده بود هفته گذشته سرعت گرفت تا نفت وست تگزاس اینترمدییت بدترین هفته خود در دو سال اخیر را تجربه کند. تا جایی که قیمت نفت خام امریکا به پایین‌ترین میزان خود در 7هفته اخیر رسید و با قیمت 58.07 دلار معامله شد. هر چند در روز جمعه نقت خام امریکا 59.20 دلار قیمت‌گذاری شد. قیمت نفت برنت با 2.6درصد کاهش با 1.66دلار به 63.15 دلار رسید. این درحالی است که پیش از این برنت کمترین قیمت خود در 9هفته اخیر را در قیمت 59.20 دلار تجربه کرده ‌بود. به گزارش پایگاه خبری سی‌ان‌بی‌سی در هفته‌یی که گذشت، قیمت نفت خام امریکا 9.6درصد کاهش داشت حال ‌آنکه برنت 8 درصد کاهش داشت. این سقوط قیمت نفت در نتیجه اعلام خبر افزایش 26عددی دکل‌های حفاری در ایالات متحده و رسیدن شمار دکل‌ها به 791 بود که بیشترین تعداد از سال 2015 به این سو به حساب می‌آید. زیان‌ها در هفته گذشته با اعلام خبر افزایش تولید امریکا تا حد 10.25میلیون بشکه در روز شدت گرفت. به نقل از جان کیلداف از صندوق پوشش ریسک انر‍ژی اگین کپیتال، افزایش تولید در ایالات متحده، نگرانی‌ها میان اعضای اوپک و روسیه بالا ‌گرفته تا جایی که ممکن است آنها دست به کاهش تولید بزنند. به گزارش رویترز، مدیرعامل شرکت نفتی روسی گازپروم نفت روز جمعه گفت که تولیدکنندگان تا فصل آینده، تعهدات خود را تعدیل خواهند کرد. همچنین وی ابراز امیدواری کرد که تولیدکنندگان نسبت به افزایش تولید اقدام کنند چراکه بازار بعد از مدت‌ها مازاد تولید نداشته و در تعادل قرار دارد. ارزش بالای دلار از دیگر سو باعث شده تا خرید کالایی چون نفت که با دلار مبادله می‌شود برای دارندگان دیگر واحدهای پولی مشکل باشد.

 افزایش تولید امریکا

افزایش تولیدات نفت خام امریکا را نمی‌توان در تحلیل قیمت‌های بلندمدت بازار نادیده گرفت. افزایش تولید نفت در ایالات متحده، این کشور را هر چه بیشتر به سمت صدر جدول تولیدکنندگان نفت هدایت می‌کند. از طرف دیگر ‌چنین به نظر می‌رسد که دست‌کم قسمتی از کابوس اوپک در 2018 که همان افزایش عرضه نفت شیل و کاهش رشد تقاضاست درحال تحقق ‌است. اطالاعاتی که هفته پیش وزارت انرژی ایالات متحده منتشر ‌کرد، خبر از تولید بالاتر از 10‌میلیون بشکه نفت در روز می‌داد؛ حجم تولیدی که از 1970 به این ‌سو بی‌سابقه بوده است. با‌ این همه باید با احتیاط در ‌مورد افزایش 332‌هزار بشکه در روز در چندین هفته متوالی قضاوت کرد؛ چراکه استخراج نفت در ایالات متحده حتی با گذر قیمت نفت وست تگزاس اینترمدییت از مرز روانی 65 دلار سیری حباب‌وار به خود نگرفت. چنانکه داده‌های هفته‌یی با پیش‌بینی‌های ماهانه که تصویر دقیق‌تری از تولید به دست می‌دهد در تطابق است. تابستان گذشته، انتقادها از پیش‌بینی غیر‌دقیق و اغراق‌آمیز از رشد تولید ایالات متحده، انتقاد‌های بسیاری را برانگیخت. امروز اما انگار عکس این قضیه صادق است. ارزیابی میزان تولید در اکتبر و نوامبر که براساس داده‌های هفتگی تنظیم شده ‌بود به اندازه 370‌هزار بشکه در روز با ارقام ماهانه اختلاف داشت. براساس گزارش بلومبرگ احتمالا اختلافی مشابه در آمارهای مربوط به دسامبر و ژانویه نیز وجود داشته است. افزایش مشهود در داده‌های ماهانه بی‌سابقه است. تولید در فاصله بین آگوست تا نوامبر به اندازه  850‌هزار بشکه در روز افزایش داشته است به طوری که رونق نفت شیل در سال‌های 2014و 2015 در مقابل پدیده حاضر کوچک به نظر‌ می‌رسد. هر‌ چند باید اذعان کرد که نرخ رشد تولید در برهه‌های سرد زمستان حفظ نشد اما نرخ متوسط رشد در ماه ژانویه به عدد 10.25میلیون بشکه در روز که در اطلاعات وزارت انرژی درج شده نزدیک‌تر است تا پیش‌بینی‌های حاصل از داده‌های هفتگی که خبر از تولید 9.86میلیون بشکه‌یی می‌دادند. این به چه معناست؟ نخست آنکه، ایالات متحده در آستانه تبدیل به بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت خام و میعانات گازی در دنیاست. تولید کنونی ایالات متحده تقریبا برابر با تولید کل عربستان سعودی(عربستان سعودی تولید بالای خود را مدیون تولید میعانات گازی می‌داند؛ این نکته‌یی است که در اخبار معمولا مغفول می‌ماند) و درحال نزدیک شدن به تولید 10.59میلیون بشکه‌یی روسیه است. طبق تحلیل سیتی‌گروپ، ایالات متحده می‌تواند تا تابستان به سطح تولید این دو رقیب برسد.

البته همه ‌چیز در مقدار تولید خلاصه نمی‌شود. صادرات عربستان و روسیه از تولیدات نفتی‌شان بسیار بیشتر از صادرات ایالات ‌متحده خواهد ‌بود. همچنین عربستان و روسیه ممکن است برای تقویت بازار عرضه خود را کاهش می‌دهند. در ‌واقع جان گرفتن تولید شیل را نیز باید مدیون افزایش قیمت‌هایی دانست که با هدف تقویت بازار محقق شده‌اند. اما نکته مهم‌تر تحقق کابوس اوپک و شرکایش است؛ افزایش نفت خام به احیای تولید نفت در ایالات متحده انجامید. ترس آنها از این بود که افزایش در عرضه نفت که عامل آن افزایش قیمت‌هاست با کاهش در تقاضای نفت همراه باشد. هنوز نفت رشد دیوانه‌وار خود را شروع نکرده است. هنوز نشانی از آن نیز در افق رویت نمی‌شود. پیش‌بینی‌های اقتصادی به قوت خود باقی می‌مانند و لذا می‌توان انتظار شدت گرفتن عطش نفت در سال جاری را کشید. با‌ این‌ همه هر نشانی از کاهش تقاضا برای نفت به زیر پیش‌بینی اوپک که 1.53میلیون بشکه نفت در روز است، می‌تواند خواب وزرای نفت را آشفته کند. در هفته پیش‌‌رو اوپک و آژانس بین‌المللی انرژی پیش‌بینی‌های جدید خود را منتشر می‌کنند. تا همین جای کار اما آژانس بین‌المللی انرژی با مشاهده افزایش قیمت‌ها و حدس واکنش مصرف‌کنندگان از کاهش تقاضا سخن می‌گوید. این درحالی است که نیمه دیگر بحران هنوز ناپیداست.