کابوس اوپک، رنگ واقعیت به خود می‌گیرد
گروه انرژی
تلاش‌های اوپک در ۱۴ماه گذشته منجر به افزایش نسبی قیمت نفت خام شد و این افزایش در ۵ ماه گذشته باعث شد تا قیمت‌ها حتی از مرز ۷۰دلار در هر بشکه هم عبور کنند. با این حال در نهایت آنچه اوپک از آن هراس داشت یعنی افزایش شدید تولید شیل امریکا درحال اتفاق افتادن است؛ موضوعی که قیمت‌ها را هم پایین کشیده و سهم بازار اوپک را می‌گیرد. در بدترین سقوط قیمتی در دو سال گذشته، قیمت نفت با ۳,۲درصد کاهش به مرز ۵۹.۲۰ دلار رسید.
روند کاهشی قیمت نفت به روز ششم رسید. نفت خام امریکا در نتیجه افزایش ارزش دلار، افزایش تولید و آشفتگی بازارهای مالی ۵۸ دلار قیمت‌گذاری شد. نزول قیمت که ۱۰روز پیش آغاز شده بود هفته گذشته سرعت گرفت تا نفت وست تگزاس اینترمدییت بدترین هفته خود در دو سال اخیر را تجربه کند. تا جایی که قیمت نفت خام امریکا به پایین‌ترین میزان خود در ۷هفته اخیر رسید و با قیمت ۵۸,۰۷ دلار معامله شد. هر چند در روز جمعه نقت خام امریکا ۵۹.۲۰ دلار قیمت‌گذاری شد. قیمت نفت برنت با ۲.۶درصد کاهش با ۱.۶۶دلار به ۶۳.۱۵ دلار رسید. این درحالی است که پیش از این برنت کمترین قیمت خود در ۹هفته اخیر را در قیمت ۵۹.۲۰ دلار تجربه کرده بود. به گزارش پایگاه خبری سی‌ان‌بی‌سی در هفته‌یی که گذشت، قیمت نفت خام امریکا ۹.۶درصد کاهش داشت حال آنکه برنت ۸ درصد کاهش داشت. این سقوط قیمت نفت در نتیجه اعلام خبر افزایش ۲۶عددی دکل‌های حفاری در ایالات متحده و رسیدن شمار دکل‌ها به ۷۹۱ بود که بیشترین تعداد از سال ۲۰۱۵ به این سو به حساب می‌آید. زیان‌ها در هفته گذشته با اعلام خبر افزایش تولید امریکا تا حد ۱۰.۲۵میلیون بشکه در روز شدت گرفت. به نقل از جان کیلداف از صندوق پوشش ریسک انرژی اگین کپیتال، افزایش تولید در ایالات متحده، نگرانی‌ها میان اعضای اوپک و روسیه بالا گرفته تا جایی که ممکن است آنها دست به کاهش تولید بزنند. به گزارش رویترز، مدیرعامل شرکت نفتی روسی گازپروم نفت روز جمعه گفت که تولیدکنندگان تا فصل آینده، تعهدات خود را تعدیل خواهند کرد. همچنین وی ابراز امیدواری کرد که تولیدکنندگان نسبت به افزایش تولید اقدام کنند چراکه بازار بعد از مدت‌ها مازاد تولید نداشته و در تعادل قرار دارد. ارزش بالای دلار از دیگر سو باعث شده تا خرید کالایی چون نفت که با دلار مبادله می‌شود برای دارندگان دیگر واحدهای پولی مشکل باشد.
افزایش تولید امریکا
افزایش تولیدات نفت خام امریکا را نمی‌توان در تحلیل قیمت‌های بلندمدت بازار نادیده گرفت. افزایش تولید نفت در ایالات متحده، این کشور را هر چه بیشتر به سمت صدر جدول تولیدکنندگان نفت هدایت می‌کند. از طرف دیگر چنین به نظر می‌رسد که دست‌کم قسمتی از کابوس اوپک در ۲۰۱۸ که همان افزایش عرضه نفت شیل و کاهش رشد تقاضاست درحال تحقق است. اطالاعاتی که هفته پیش وزارت انرژی ایالات متحده منتشر کرد، خبر از تولید بالاتر از ۱۰میلیون بشکه نفت در روز می‌داد؛ حجم تولیدی که از ۱۹۷۰ به این سو بی‌سابقه بوده است. با این همه باید با احتیاط در مورد افزایش ۳۳۲هزار بشکه در روز در چندین هفته متوالی قضاوت کرد؛ چراکه استخراج نفت در ایالات متحده حتی با گذر قیمت نفت وست تگزاس اینترمدییت از مرز روانی ۶۵ دلار سیری حباب‌وار به خود نگرفت. چنانکه داده‌های هفته‌یی با پیش‌بینی‌های ماهانه که تصویر دقیق‌تری از تولید به دست می‌دهد در تطابق است. تابستان گذشته، انتقادها از پیش‌بینی غیر‌دقیق و اغراق‌آمیز از رشد تولید ایالات متحده، انتقاد‌های بسیاری را برانگیخت. امروز اما انگار عکس این قضیه صادق است. ارزیابی میزان تولید در اکتبر و نوامبر که براساس داده‌های هفتگی تنظیم شده بود به اندازه ۳۷۰هزار بشکه در روز با ارقام ماهانه اختلاف داشت. براساس گزارش بلومبرگ احتمالا اختلافی مشابه در آمارهای مربوط به دسامبر و ژانویه نیز وجود داشته است. افزایش مشهود در داده‌های ماهانه بی‌سابقه است. تولید در فاصله بین آگوست تا نوامبر به اندازه ۸۵۰هزار بشکه در روز افزایش داشته است به طوری که رونق نفت شیل در سال‌های ۲۰۱۴و ۲۰۱۵ در مقابل پدیده حاضر کوچک به نظر می‌رسد. هر چند باید اذعان کرد که نرخ رشد تولید در برهه‌های سرد زمستان حفظ نشد اما نرخ متوسط رشد در ماه ژانویه به عدد ۱۰,۲۵میلیون بشکه در روز که در اطلاعات وزارت انرژی درج شده نزدیک‌تر است تا پیش‌بینی‌های حاصل از داده‌های هفتگی که خبر از تولید ۹.۸۶میلیون بشکه‌یی می‌دادند. این به چه معناست؟ نخست آنکه، ایالات متحده در آستانه تبدیل به بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت خام و میعانات گازی در دنیاست. تولید کنونی ایالات متحده تقریبا برابر با تولید کل عربستان سعودی(عربستان سعودی تولید بالای خود را مدیون تولید میعانات گازی می‌داند؛ این نکته‌یی است که در اخبار معمولا مغفول می‌ماند) و درحال نزدیک شدن به تولید ۱۰.۵۹میلیون بشکه‌یی روسیه است. طبق تحلیل سیتی‌گروپ، ایالات متحده می‌تواند تا تابستان به سطح تولید این دو رقیب برسد.
البته همه چیز در مقدار تولید خلاصه نمی‌شود. صادرات عربستان و روسیه از تولیدات نفتی‌شان بسیار بیشتر از صادرات ایالات متحده خواهد بود. همچنین عربستان و روسیه ممکن است برای تقویت بازار عرضه خود را کاهش می‌دهند. در واقع جان گرفتن تولید شیل را نیز باید مدیون افزایش قیمت‌هایی دانست که با هدف تقویت بازار محقق شده‌اند. اما نکته مهم‌تر تحقق کابوس اوپک و شرکایش است؛ افزایش نفت خام به احیای تولید نفت در ایالات متحده انجامید. ترس آنها از این بود که افزایش در عرضه نفت که عامل آن افزایش قیمت‌هاست با کاهش در تقاضای نفت همراه باشد. هنوز نفت رشد دیوانه‌وار خود را شروع نکرده است. هنوز نشانی از آن نیز در افق رویت نمی‌شود. پیش‌بینی‌های اقتصادی به قوت خود باقی می‌مانند و لذا می‌توان انتظار شدت گرفتن عطش نفت در سال جاری را کشید. با این همه هر نشانی از کاهش تقاضا برای نفت به زیر پیش‌بینی اوپک که ۱,۵۳میلیون بشکه نفت در روز است، می‌تواند خواب وزرای نفت را آشفته کند. در هفته پیش‌‌رو اوپک و آژانس بین‌المللی انرژی پیش‌بینی‌های جدید خود را منتشر می‌کنند. تا همین جای کار اما آژانس بین‌المللی انرژی با مشاهده افزایش قیمت‌ها و حدس واکنش مصرف‌کنندگان از کاهش تقاضا سخن می‌گوید. این درحالی است که نیمه دیگر بحران هنوز ناپیداست.
