خسارت 88 میلیارد دلاری داعش به «بین‌النهرین»
گروه ایران
3 روز است که حامیان دولت عراق دور هم جمع شده‌اند تا برای تامین مالی هزینه بازسازی ویرانی‌های جنگ این کشور با داعش فکری کنند. از لودریان وزیر امور خارجه فرانسه تا تیلرسون وزیر امور خارجه امریکا و آنتونیو گوتریش دبیرکل سازمان ملل متحد در این کنفرانس که در کویت در حال برگزاری است، شرکت کرده‌اند. محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان هم روز گذشته در صدر هیاتی به کویت رفت تا در نشست امروز بازسازی عراق که در سطح وزاری خارجه است، شرکت کند؛ بازسازی که ده‌ها میلیارد دلار هزینه خواهد داشت. رقم موردنیاز برای بازسازی عراق را حیدر العبادی نخست‌وزیر این کشور ١٠٠ میلیارد دلار اعلام کرده بود، اما روز دوشنبه وزیر برنامه‌ریزی دولت عراق سلمان الجمیلی، در سخنرانی افتتاحیه کنفرانس گفت که بازسازی عراق به‌ویژه پس از 3 سال جنگ با داعش نیازمند ٨٨میلیارد و ٢٠٠ میلیون دلار است. این رقم به گفته وزیر برنامه‌ریزی دولت عراق براساس بررسی‌ها و برآوردهای کارشناسان عراقی و بین‌المللی به دست آمده است. همچنین یکی از مقامات ارشد عراق گفته که این کشور 22 میلیارد دلار از این مبلغ را فورا نیاز دارد.
شهرهای با خاک یکسان شده
در مبارزه بیش از 3 ساله علیه افراط‌گرایان، صنعت و زیرساخت‌های عراق به‌شدت تحت‌تاثیر قرار گرفته است. به گفته مقامات عراق، در شهر شمالی موصل که زمانی دژ محکم گروه تروریستی داعش بود، تمام مناطق با خاک یکسان شده‌اند. همچنین درگیری در شهرهای تکریت، رمادی و فلوجه که در دست شبه‌نظامیان تروریستی قرار داشت، منجر به ویرانی کامل ۷۰ هزار خانه شده است. مصطفی الهیتی رییس صندوق بازسازی عراق هم در روز افتتاح این کنفرانس گفت که در مجموع نزدیک به ۱۴۰هزار ساختمان مسکونی آسیب دیده‌اند که به همین دلیل بسیاری از پناهجویان در حال انتظار برای بازگشت هستند؛ پناهجویانی که تعداد آنان به بیش از 3میلیون نفر می‌رسد. هانس اینشپورن رییس سازمانی به نام سازمان امدادی در عراق گفته است که این کشور هنوز آرام نیافته است؛ چراکه برخی افراد بی‌خانمان سال‌ها منتظر بازگشت به مناطق خود خواهند ماند. علاوه بر این، هنوز هم پناهجویان سوری در عراق زندگی می‌کنند. اینشپورن گزارش داده است که به‌طور خاص شمال عراق از این ناحیه متاثر است. به قول او در شمال عراق بیش از
۸۲۰ هزار آواره داخلی و ۲۴۰ هزار پناهجو سوریایی به‌دنبال مناطق امن هستند. کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل هم گفته است که کنفرانس بین‌المللی کویت باید منابع لازم بازگشت داوطلبانه میلیون‌ها پناهنده عراقی به کشورشان را تامین کند. به گفته سازمان ملل بازگشت پایدار پناهندگان عراقی به کشورشان عامل اصلی استقرار صلح و ثبات در این کشور است.
از سوی دیگر صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد خواستار کمک‌های مالی بالغ بر ۱۷میلیون دلار برای بازسازی موسسات بهداشتی و درمانی برای کودکان در عراق شده است. پیتر هاوکینس نماینده یونیسف در عراق، پس از دیدار از شهر موصل گفت که وضعیت سیستم بهداشتی در عراق هشدار‌دهنده است. او در ادامه گفته است که «برای زنان باردار، نوزادان و کودکان، بیماری‌های قابل پیشگیری و قابل درمان می‌توانند به سرعت به موضوع زندگی و مرگ تبدیل شوند.» براساس گزارش یونیسف، برای ۷۵۰هزار کودک در موصل ارائه خدمات بهداشتی بسیار دشوار است. در عین حال کمتر از 10درصد از موسسات بهداشتی در این منطقه به‌طور کامل قابل استفاده هستند.
سرمایه‌گذاران مردد
با این حال علاوه بر دولت‌ها، بخش خصوصی کشورهای مختلف جهان هم در این نشست حضور دارند. براساس گزارش رسانه‌های عراقی، هفته پیش کمیسیون سرمایه‌گذاری ملی عراق فهرستی از
۱۵۷ پروژه منتشر کرد که نیاز به یافتن سرمایه‌گذار دارند. این فهرست شامل پروژه‌هایی همچون بازسازی فرودگاه موصل، توسعه زیرساخت‌های صنعتی و کشاورزی و حمل و نقل برای پیش رفتن به سوی اقتصاد غیرنفتی و نیز ساخت پالایشگاه‌های نفتی و پتروشیمی است.
پیش از این، سرمایه‌گذاری‌های خارجی در عراق پس از حمله امریکا به این کشور و سرنگونی صدام دیکتاتور پیشین، بر صنعت نفت و گاز تمرکز داشت و این کشور را به دومین صادرکننده نفت خام اوپک پس از عربستان بدل کرد. به‌علاوه بازسازی خانه‌ها، بیمارستان‌ها، مدارس، جاده‌ها و زیرساخت‌های ارتباطاتی نیز بخش دیگری از این پروژه‌ها را شکل می‌دهند. هیاتی نیز از حکومت محلی اقلیم کردستان عراق راهی این کنفرانس خواهد شد. مقامات کرد می‌گویند که کنفرانس بین‌المللی بازسازی عراق ابتدا قرار بود در اربیل برگزار شود، اما پس از مشکلات سیاسی رخ داده بر اثر همه‌پرسی این منطقه به کویت منتقل شد. اما در این بین، دولت امریکا گفته که قصد اعطای کمک مالی برای بازسازی عراق را ندارد. در عین حال وزیر امور خارجه ایالات‌متحده امریکا از کشورهای عربی همسایه خواسته که در این بازسازی مشارکت کنند و گفته که بخش خصوصی این کشور در بازسازی عراق مشارکت می‌کند. اما شرکت‌های خصوصی برای سرمایه‌گذاری در عراق تردید دارند. موسسه بین‌المللی مالی (آ اف سی)، بخش خصوصی بانک جهانی یک‌شنبه در آستانه کنفرانس از سرمایه‌گذاران خصوصی خواست بر تردیدهای‌شان جهت سرمایه‌گذاری در عراق غلبه کنند. زیاد بدر مدیر بخش عراق آ اف سی، به سرمایه‌گذاران وعده داد که در هیچ جای دیگر دنیا سرمایه‌های آنها چنین سوددهی نخواهند داشت. او برای اثبات اظهاراتش به پروژه هتل لوکسی در اربیل، پایتخت حکومت محلی اقلیم کردستان اشاره کرد که ۲۴درصد سود برای شرکت لبنانی سرمایه‌گذار در آن به همراه داشته است. او حتی برای اینکه به سرمایه‌گذاران اطمینان دهد که از سرمایه‌گذاری در عراق ضرر نخواهند کرد، گفت که آ‌اف‌سی خود نیز ۱.۲ میلیارد دلار در عراق سرمایه‌گذاری کرده است. چالش سرمایه‌گذاران خارجی فساد گسترده و دیوان‌سالاری فرسوده در عراق است؛ آنچنان که براساس گزارش سازمان شفافیت بین‌الملل، عراق در فهرست فاسدترین کشورهای جهان در رده دهم قرار دارد. اما دولت عراق گفته که این چالش تردیدآمیز برای سرمایه‌گذاران را حل خواهد کرد. سامی العرجی رییس کمیسیون سرمایه‌گذاری عراق، یک‌شنبه وعده داد که عراق برای جذب هر چه بیشتر سرمایه‌گذاری با دیوان‌سالاری دست‌و‌پاگیر و فساد که مانع سرمایه‌گذاری هستند، مبارزه کند. با همه اینها، امروز کنفرانس 3 روزه بازسازی عراق پایان می‌یابد، کنفرانسی که نتیجه‌اش باید سرمایه‌گذاری دست‌کم 88 میلیارد دلار در این کشور باشد؛ نتیجه‌یی غیر از این، آینده سیاسی و اقتصادی عراق را مبهم‌تر از گذشته خواهد کرد.
