تنظیم بازارها با استفاده از ساختار بورس‌کالا

کشاورزی یکی از پایه‌های اصلی اقتصاد و تامین‌کننده امنیت غذایی کشور به شمار می‌رود. وجود بازارهای سازمان‌یافته جهت دادوستد قانونمند و استاندارد کالاهای کشاورزی، می‌تواند نقش بسزایی در توسعه بخش کشاورزی به‌عنوان یکی از محوری‎ترین مولفه‌های توسعه اقتصادی کشور داشته باشد. بسیاری از کارشناسان اقتصادی، عرضه محصولات کشاورزی در بورس کالای ایران را به سبب شفافیت، عامل کاهش نوسانات قیمت دانسته و معتقدند که با توسعه ابزارهای نوین مالی در بورس کالا، به‌ویژه در بخش کشاورزی، امکان کاهش ریسک خرید کالاها فراهم می‌شود تا تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان بتوانند بسته به نیاز خود، برنامه تولید و مصرف خود را با به‌کارگیری ابزارهای مختلف اجرایی کنند و از نوسانات قیمتی در آینده مصون بمانند.

به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، داشتن یک بازار متشکل و منسجم برای مبادلات کالایی در کشور، سنگ بنای توسعه است، بر همین اساس عواملی همچون مساله حذف ریسک تحویل کالا و تسویه وجه، داشتن یک مرجع قیمت‌گذاری، حذف عدم تقارن اطلاعات عرضه‌کننده‌ها و متقاضیان و درنهایت، وجود یک مکانیسم شفاف برای مبادله کالاها در بورس منجر به توسعه این بازار مالی شده است. به گزارش بورس کالا، معاون وزیر جهاد کشاورزی درخصوص امکان استفاده از ابزارهای نوین مالی در بورس کالا برای به کارگیری در بخش کشاورزی گفت: اجرای سیاست قیمت تضمینی جو و ذرت از سال ۹۴ به‌صورت آزمایشی و پیامدهای مثبت اجرای این طرح باعث شد تا هم‌اکنون سه محصول اساسی جو، ذرت و گندم را در قالب طرح سیاست قیمت تضمینی در بورس کالا داشته باشیم که توسعه این شیوه در دستور کار قرار دارد. در این سیاست، کشاورز می‌تواند با فروش محصولش در بورس کالا، پول خود را به سرعت دریافت کند، به‌طوری که با معامله محصول در بورس کالا، پول کشاورز بلافاصله و در زمان کوتاهی پرداخت می‌شود و مابه‌التفاوت قیمت کشف شده روی تابلوی بورس با نرخ خرید تضمینی اعلامی از سوی دولت نیز، به محض تامین منابع از سوی دولت پرداخت می‌شود.

علی‌اکبر مهرفرد با بیان اینکه امکان عرضه آرد نیز در بورس کالای ایران وجود دارد، گفت: حتما لازم نیست محصولات کشاورزی به صورت خرید تضمینی در بورس کالا عرضه شود، بلکه می‌توان عرضه این محصولات را در بورس کالا انجام داد تا فعالان بازارهای مختلف از مزایای بورس استفاده کنند. وی تاکید کرد: باید با گذر از بازارهای سنتی به سمت بازارهای مدرن که امروز در دنیا از آن استفاده می‌شود، حرکت کنیم و از مزایای این بازارها بهره‌مند شویم؛ یکی از مهم‌ترین بازارهای مدرن، بورس کالاست. معاون توسعه بازرگانی و صنایع کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی با تاکید بر اینکه سیاست کلی دولت و وزارت جهاد کشاورزی، گسترش عرضه محصولات کشاورزی در بورس کالای ایران است، افزود: برای گسترش این موضوع باید فرهنگ‌سازی لازم برای تولیدکنندگان و خریداران صورت گیرد تا آنها با نحوه خرید و فروش، مکانیسم و مقررات بورس کالا آشنا شوند. با عرضه محصولات کشاورزی در بورس کالا، تولیدکننده و مصرف‌کننده به یکدیگر وصل شده و عوامل واسطه به‌شدت کاهش پیدا می‌کنند و هزینه مبادلات نیز کاهش می‌یابد. همچنین، محصول در یک فضای رقابتی و شفاف خرید و فروش شده و قیمت‌ها براساس مکانیسم عرضه و تقاضا و بدون تاثیر واسطه‌ها کشف می‌شود.

مهرفرد به محصولات کشاورزی عرضه شده در بورس کالای ایران اشاره و اظهار کرد: با عرضه محصولات کشاورزی در بورس کالا، تولیدکننده و مصرف‌کننده به‌طور مستقیم و بدون حضور مخرب واسطه‌ها در مقابل هم قرار می‌گیرند و با روشی کارآمد (کشف قیمت‌ها در تقابل عرضه و تقاضا) به معامله می‌پردازند. وی ادامه داد: بند الف ماده ۳۲ قانون برنامه ششم توسعه دقیقا با هدف تحقق یافتن اولویت مدنظر رییس‌جمهوری، مجوز استفاده از ابزارهای بورس کالای ایران را به شرکت‌های زیرمجموعه وزارت جهاد کشاورزی اعطا کرده است. علاوه بر آن، سیاست قیمت تضمینی که در قالب آن، دولت به جای خرید محصول کشاورز و فروش آن، معاملات را به مکانیسم بازار سپرده و خود یارانه نقدی به کشاورز پرداخت می‌کند، ابزار مناسبی برای کاهش آثار بودجه‌یی ایفای نقش دولت در تضمین خرید محصولات کشاورزی است.