لزوم پایش عملکرد سازمان و تاثیر آن بر فضای کسب و کار
سعید ترکمان‌دهنوی|
نایب رییس کمیسیون حاکمیت شرکتی و مسوولیت اجتماعی بنگاه‌ها|
اگر نهادها را در یک جامعه همانند قوانین بازی بدانیم، می‌توان سازمان‌ها را تیم و بازیکنان حاضر در بازی دانست؛ این تیم در پی این هستند که با ترکیبی از مهارت‌ها، تدبیر و هماهنگی و با استفاده از ابزارهای شایسته و گاهی هم ناصواب در بازی برنده شوند.
سازمان‌ها را در یک جامعه شامل بخش‌های سیاسی(احزاب، مجلس، انجمن‌های شهری و...)، بخش‌های تقسیمی(بنگاه و تعاونی‌های تجاری)، بخش‌های اجتماعی و تعاونی دانست. به وضوح مشخص است که نهاد و سازمان‌ها به‌صورت متقابل بر یکدیگر اثرگذارند و این اثرگذاری در طول زمان به تغییر، بهبود یا نابودی آنها می‌انجامد. در واقع در یک جامعه به‌تبع مجموعه فرصت‌هایی که حاصل از قیود نهادی است، سازمان‌ها شکل می‌گیرند و سازمان در پی بهره بردن از منافع ناشی از این فرصت‌ها هستند. به عنوان مثال در فرصت‌های به دست آمده برای کاهش هزینه‌های مبادله بورس‌ها شکل گرفتند تا با استفاده از شفافیت اطلاعات، سهولت در مبادله و کنترل ریسک از منافع ناشی از مبادلات افزایش دهند. یکی از مهم‌ترین مسائل در عملکرد سازمان‌های شکل‌گرفته استفاده از بازخوردها و دانش ضمنی ایجادشده، در بهبود فرآیند عملکرد سازمان است، تا بتوان بیشترین استفاده را از فرصت‌ها به دست آورد. آیا سازمان‌ها منافع ذی‌نفعان را در تصمیم‌گیری‌ها لحاظ می‌کنند؟ آیا هدف مشترک اعضای سازمان در راستای افزایش منافع ذی‌نفعان است یا نه؟ سازمان غیرقابل تغییرند و ثبات آنها در گرو تغییراتی است که در مجموع اثرات فزاینده مثبت داشته باشند. درواقع عملکرد سازمان می‌بایست بطور پیوسته مورد بازبینی قرار گیرد. اگر سازمان‌ها در راستای شفافیت انتشار اطلاعات و کاهش هزینه‌های مبادله اقدام نکنند، تجسم نقشی و تصور حیات برای سازمان مشکل خواهد بود. سازمان‌هایی که تشکیل می‌شوند(مانند بورس کالا و اوراق بهادار بانک‌ها، بورس انرژی، شرکت‌های ملی و... .) بر کسب‌وکار خیل عظیمی از فعالان اقتصادی اثرگذارند. لذا بررسی رفتار این سازمان‌ها از منظر در نظر گرفتن منافع تمام ذی‌نفعان مساله بسیار مهمی است. امروزه روش‌های متنوعی برای سنجش عملکرد این سازمان در فضای کسب وکار وجود دارد که یکی از مهم‌ترین روش‌های بررسی این موضوع، ارزیابی وضعیت حاکمیت شرکتی مسوولیت اجتماعی آن سازمان‌هاست. در ارزیابی دو فاکتور فوق عملکرد سازمان‌ها در پاسخگویی شفاف به تقاضای ذی‌نفعان، حرکت در جهت منافع جامعه و حداکثر کردن منافع ذی‌نفعان سنجیده می‌شود و راه‌حل‌های متناسب برای بهبود آن ارائه خواهد شد. در ایران در چارچوب قوانین و سیاست‌های اقتصادی ایران-نهادها-(برنامه توسعه سوم و چهارم با سیاست‌های کلی اصل 44 قانون اساسی) بورس‌های کالایی- سازمان‌ها- شکل گرفتند. از مهم‌ترین آنها که پس از قانون جدید بازار اوراق بهادار تشکیل شد شرکت بورس کالای ایران است که از مهم‌ترین اهداف و آثار آن؛
- ساماندهی بازار کالا از طریق مکانیزم اجرایی ناظر بر تعهدات و تضمین منافع طرفین معامله
- کشف و شفاف‌سازی قیمت کالاها بر اساس تعامل و تقابل عرضه و تقاضا و نیاز بازار
- برقراری امکان اعمال مدیریت ریسک بر بازار
- توسعه سرمایه‌گذاری و فراهم‌سازی تسهیلات مالی برای خرید و فروش
-کمک به اصلاح بازار سنتی و تسهیل دادوستد کالاها
- کمک به کاهش رانت اختلاف قیمت معاملاتی با بازار به خصوص در بازار محصولات صنعتی که به صورت انحصاری عرضه می‌شود. با توجه به اهمیت موارد بالا، لزوم پایش وضعیت عملکرد سازمان‌هایی(شرکت) نظیر آنچه ذکر شد به منظور بهبود عملکرد آنان وجود دارد. اتاق ایران در راستای وظایف قانونی و مسوولیت اجتماعی خود به عنوان پارلمان بخش خصوصی باید بررسی عملکرد سازمان‌هایی نظیر بورس کالا، انرژی و اوراق بهادار، سازمان توسعه‌ای، شرکت‌های ملی و... که اثرات زیادی بر کسب‌وکار بخش خصوصی دارند را از منظر حاکمیت شرکتی و مسوولیت اجتماعی بنگاه، در دستور کار قرار دهد. به عنوان نخستین گام کمیسیون حاکمیت شرکتی و مسوولیت اجتماعی بنگاه‌ها اتاق ایران در نظر دارد طی جلسات کارشناسی با حضور تمامی ذی‌نفعان شرکت بورس کالا، وضعیت حاکمیت شرکتی و مسوولیت اجتماعی شرکت مذکور را بررسی و در صورت لزوم برای بهبود آن را به راه‌حل‌هایی اجرایی ارائه دهد.
