ثبات به بازار ارز باز می‌گردد
کاهش ۷۸ تومانی دلار و کاهش ۱۳ هزار تومانی قیمت سکه
گروه بانک و بیمه احسان شمشیری
نشست رییس کل بانک مرکزی با مدیران عامل بانک‌ها با موضوع عملیاتی کردن راهکارهای مدیریت بازار ارز و بازگرداندن ثبات به این بازار، صبح پنج‌شنبه ۲۶ بهمن در ساختمان بانک مرکزی برگزار شد و بانک مرکزی و اعضای نشست هماهنگی شبکه بانکی ابراز امیدواری کرده‌اند که با این اقدامات، ثبات به بازار ارز بازگردد. اما باید در روزهای آینده منتظر باشیم تا تاثیر اقدامات اخیر و تدابیر بانک مرکزی و همچنین برخورد با دلالان بازار ارز و اعلام لیست معامله‌گران ارزی به سازمان امور مالیاتی و... بر بازار ارز را شاهد باشیم.
به گزارش «تعادل»، به‌دنبال اعلام مصوبات بانک مرکزی برای کنترل بازار ارز در عصر چهارشنبه 25بهمن 96، که 3 راهکار انتشار گواهی سپرده ریالی با نرخ 20درصد، انتشار گواهی سپرده ریالی مبتنی بر ارز به نرخ میانگین سامانه سنا در خرید و بازخرید با نرخ 4.5درصد، پیش فروش یک‌ساله سکه بهار آزادی با قیمت یک میلیون و 300هزار تومان، را اعلام کرده است روز پنج‌شنبه 26 بهمن نیز جلسه هماهنگی شبکه بانکی برای مدیریت بازار ارز در نشست رییس کل بانک مرکزی با مدیران عامل و اعضای هیات‌مدیره بانک‌ها برگزار شد و تدابیر سه‌گانه مطرح شده تشریح شده است.
در این نشست سیف رییس کل بانک مرکزی با اشاره به روند اتفاقات بازار ارز در سال‌های گذشته عنوان کرد: بررسی‌ها نشان می‌دهد که باتوجه به تسویه‌حساب‌های بین‌المللی در پایان سال میلادی همواره در زمان مشابه با نواساناتی در بازار ارز مواجه بوده‌ایم اما در سال جاری علاوه بر مسائل اقتصادی تاثیرگذار در بازار ارز به‌دلیل مباحث سیاسی بین‌المللی و همچنین حضور سوداگران و سفته‌بازان در بازار ارز، دامنه نوسانات و التهابات بازار ارز بیش از پیش‌بینی‌ها بوده و این امر نگرانی‌هایی برای جامعه به وجود آورد که نهایتا بانک مرکزی با همراهی شبکه بانکی تصمیماتی برای بازگشت ثبات به بازار ارز اتخاذ کرده است. رییس کل بانک مرکزی با تشریح هماهنگی و انسجام قوا برای بازگرداندن ثبات به بازار ارز گفت: با همکاری و هماهنگی بین قوه قضاییه، نیروی انتظامی، سازمان امور مالیاتی و سایر دستگاه‌های ذی‌ربط نسبت به شناسایی سفته‌بازان و سوداگران بازار ارز اقدامات جدی انجام شد و بخش آثار التهابی از سوی سوداگران متوقف شده است و به هیچ‌وجه در آینده اجازه شکل‌گیری مجدد این‌گونه فعالیت‌ها داده نخواهد شد.
وی درباره اقدامات اقتصادی انجام شده برای کنترل التهابات بازار ارز و رفع نگرانی‌های جامعه درخصوص حفظ ارزش دارایی‌های خود نیز افزود: از تمام امکانات برای برون‌رفت از وضعیت موجود و برگرداندن آرامش به بازار و حفظ و تداوم دستاوردهای حاصله استفاده می‌کنیم و در این راستا برای ایجاد اطمینان در فعالان بازار درخصوص توانمندی مجموعه اقتصاد کشور نسبت به ایجاد آرامش و تامین ارز خارجی مورد نیاز، 3 اقدام توسط شبکه بانکی شامل انتشار اوراق گواهی سپرده با نرخ سود ۲۰درصد، انتشار اوراق گواهی سپرده مبتنی بر ارز با نرخ سود ۴ و 4.5درصد و طرح پیش‌فروش سکه بهار آزادی از طریق شعب منتخب بانک ملی انجام می‌شود. رییس شورای پول و اعتبار در تشریح اوراق گواهی سپرده با نرخ سود ۲۰درصد گفت: شبکه بانکی کشور اجازه دارد از تاریخ ۲۸بهمن ۱۳۹۶ به مدت 2 هفته نسبت به انتشار گواهی سپرده ریالی با نرخ ۲۰درصد اقدام کند. اوراق مزبور با سررسید یک سال منتشر خواهند شد و نرخ بازخرید قبل از موعد آن ۱۴درصد خواهد بود.
وی همچنین در تشریح انتشار اوراق گواهی مبتنی بر ارز عنوان کرد: در این اقدام شبکه بانکی کشور گواهی سپرده ریالی ارز بنیان با سررسیدهای یک و دو ساله منتشر می‌کند. نرخ ریال مورد محاسبه در زمان افتتاح گواهی سپرده متوسط یک ماه قبل سامانه سنا خواهد بود و نرخ سود برای سررسیدهای یاد شده به‌ترتیب ۴ و 4.5درصد خواهد بود و در سررسید، ارز یا معادل ریالی آن به نرخ متوسط یک هفته قبل سامانه سنا به دارنده اوراق پرداخت خواهد شد. در صورت بازخرید این اوراق قبل از سررسید، سود سپرده کوتاه‌مدت ریالی (۱۰درصد) به دارنده اوراق پرداخت خواهد شد.
سیف درخصوص پیش‌فروش سکه بهارآزادی تصریح کرد: بانک مرکزی نسبت به پیش‌فروش 6 ماهه سکه بهار آزادی به قیمت ۱۴میلیون ریال و پیش‌فروش یک‌ساله سکه بهار آزادی با قیمت ۱۳میلیون ریال از طریق شعب منتخب بانک ملی اقدام خواهد کرد.
رییس کل بانک مرکزی با اعلام خبر شروع به کار سامانه جدید ارزی از روز شنبه ۲۸ بهمن ۱۳۹۶ گفت: سامانه جدید ارزی از روز شنبه به‌صورت آزمایشی شروع به کار خواهد کرد. با استفاده از این سامانه خریداران و فروشندگان ارز متناسب با نیازهای خود نسبت به انجام عملیات ارزی در محیط الکترونیک اقدام می‌کنند. همچنین به‌تدریج صرافی‌ها و سایر بازیگران بازار ارز به این سامانه متصل خواهند شد. این سامانه امکان کنترل و مدیریت بازار ارز برای سیاست‌گذار و امکان فعالیت شفاف را برای متقاضیان ارز فراهم می‌کند.
بانک مرکزی پس از تصویب بسته پیشنهادی کنترل بازار ارز در هیات دولت، در اطلاعیه‌یی مجموعه اقدامات مصوب برای ساماندهی بازار ارز را اعلام کرد. به‌دنبال نوسانات شدید بازار ارز طی 3 هفته گذشته و رسیدن دلار به مرز شوک 5000 تومانی، دولت و مجلس تمهیداتی را برای کنترل این بازار اندیشیدند. دیروز هیات دولت بسته پیشنهادی بانک مرکزی را برای کنترل بازار ارز به تصویب رساند و نمایندگان مجلس هم خواهان اقدامات موثرتر این نهاد سیاست‌گذار پولی و ارزی شدند. از سوی دیگر، رییس کل بانک مرکزی هم طی 2 روز گذشته اسامی خریداران ارز را به سازمان امور مالیاتی برای اقدام آتی ارسال کرد.
افت ۷۸ تومانی دلار و کاهش قیمت سکه
از سوی دیگر، کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که به‌دنبال تدابیر جدید بانک مرکزی، به‌خصوص جذب نقدینگی از طریق اوراق گواهی سپرده یک‌ساله با نرخ 20درصد، هجوم تقاضا و نقدینگی در بازار ارز مهار خواهد شد و به‌تدریج شاهد کاهش نرخ دلار بین 300 تا 400 تومان در روزهای آینده خواهیم بود و برخی صاحب‌نظران پیش‌بینی کرده‌اند که باتوجه به احتمال تصویب مجلس برای مبنای محاسبه نرخ دلار 4هزار تا 4100 در بودجه عمومی سال آینده، نرخ دلار زیر 4500 تومان مهار خواهد شد. با انتشار خبر عرضه اوراق گواهی سپرده سرمایه‌گذاری یک‌ساله با نرخ ۲۰درصد در بانک‌های سپه، ایران‌زمین، شهر، آینده، صادرات، ملی، ملت، دی، تجارت، سینا، سامان، سرمایه و موسسه ملل و کوثر، تقاضا برای خرید ارز کاهش یافته به‌طوری‌که روز پنج‌شنبه بازار آزاد شاهد کاهش محسوس قیمت انواع سکه بهار آزادی و همچنین نرخ دلار، یورو و پوند بوده است. روز پنج‌شنبه 26 بهمن بازار در واکنش به اعلام بسته جدید بانک مرکزی برای مدیریت بازار ارز با کاهش محسوسی روبه‌رو شده بود. صرافی‌های پایتخت نیز هر دلار امریکا را با ۷۸تومان کاهش نسبت به روز چهارشنبه ۴ هزار و ۷۴۴تومان می‌فروختند. همچنین هر یورو با ۶۸ تومان افت ۶هزار و ۹۷تومان و هر پوند با ۱۴۰ تومان کاهش ۶هزار و ۸۸۰ تومان داد و ستد می‌شد.
افزایش اونس جهانی به 1356 دلار
در بازار طلا نیز به دنبال کاهش نرخ دلار و اعلام افزایش نرخ اونس جهانی به قیمت 1356 دلار، هر گرم طلای ۱۸ عیار روز پنج‌شنبه با ۹۶۰ تومان کاهش ۱۴۹هزار و ۴۰۰ تومان ارزش‌گذاری شده بود. اما پیش‌بینی می‌شود که با افزایش نرخ اونس جهانی قیمت طلا روز شنبه افزایش داشته باشد. روز پنج‌شنبه هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید یک میلیون و ۵۷۱هزار و ۳۰۰ تومان فروخته می‌شد. این قیمت ۱۳هزار و ۷۰۰تومان کمتر از روز چهارشنبه بود. همچنین هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم با ۴هزار و ۵۰۰تومان کاهش نسبت به روز چهارشنبه یک میلیون و ۵۴۲ هزار تومان داد و ستد می‌شد. نیم سکه بهار آزادی با ۶ هزار تومان افت نسبت به روز چهارشنبه ۷۷۳ هزار و ۵۰۰ تومان معامله می‌شد. هر قطعه ربع سکه بهار آزادی با ۷ هزار تومان کاهش ۴۶۷ هزار تومان و هر قطعه سکه گرمی با ۴ هزار و ۵۰۰ تومان کاهش در مدت مشابه ۳۱۰ هزار و ۵۰۰ تومان به فروش می‌رفت.
اثر پول غیرمجازها بر بازار ارز
همچنین کارشناسان معتقدند، در نوسانات نرخ ارز رد پای پول‌های کثیف به چشم می‌خورد و این موضوع نباید باعث فراموشی تخلفات موسسات مالی غیرمجاز و محاکمه موسسان این بنگاه‌های اغتشاشگر در اقتصاد کشور شود و ضرورت دارد به جای برخورد با دلالان بازار ارز و دلارفروش خرده‌پا، باید سوداگران و قاچاقچیان سپرده‌های مردمی شناسایی و محاکمه شوند که در این راستا شفافیت و حاکمیت قانون برای همگان الزامی است.
فروش‌گواهی سپرده در ۱۴ بانک
این در حالی است که بانک‌های سپه، تجارت، سینا، ایران زمین، شهر، سامان، سرمایه، آینده، صادرات، دی، ملی، ملت و موسسه ملل و کوثر تاکنون آمادگی خود را برای انتشار اوراق گواهی سپرده ریالی ۲۰ درصدی را از شنبه 28 بهمن 96 اعلام کرده‌اند.
مبادلات ارز الکترونیکی می‌شود
از سوی دیگر سامانه جدید ارزی از شبنه به صورت آزمایشی آغاز به کار می‌کند و خریداران و فروشندگان ارز می‌توانند متناسب با نیازهای خود نسبت به انجام عملیات ارزی در محیط الکترونیک اقدام کنند. تداوم رشد نرخ ارز در بازار طی چند هفته گذشته دولت و بانک مرکزی را بر آن داشت تا اقدامات ویژه‌یی را برای کنترل بازار ارز انجام دهند. بر این اساس با همکاری و هماهنگی بین بانک مرکزی، قوه قضاییه، نیروی انتظامی، سازمان امور مالیاتی و سایر دستگاه‌های ذی‌ربط نسبت به شناسایی سفته‌بازان و سوداگران بازار ارز اقدامات جدی انجام و بخش آثار التهابی از سوی سوداگران متوقف شده است.
نشست مجلسی‌ها با کرباسیان و سیف
این در حالی است که نمایندگان مجلس نیز پیگیر اقدامات بانک مرکزی و وزارت اقتصاد در بازار ارز هستند و محمدرضا پورابراهیمی رییس کمیسیون اقتصادی مجلس در این زمینه گفت: پیرو دستور لاریجانی به کمیسیون اقتصادی، هفته آینده کمیسیون با حضور وزیر اقتصاد و رییس کل بانک مرکزی نوسانات بازار ارز را بررسی می‌کند. رییس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه در هفته گذشته جلساتی نیز با حضور مسوولان برای بررسی بازار ارز برگزار شد، افزود: به نظر می‌رسد بانک مرکزی نیازمند تدوین برنامه است، لذا در روز شنبه یا یک‌شنبه هفته آینده نشست مشترکی با حضور وزیر اقتصاد و رییس کل بانک مرکزی و اگر نیاز بود افراد دیگری از مجموعه دولت برای بررسی بازار ارز برگزار می‌شود.
پورابراهیمی با تاکید بر اینکه کمیسیون اقتصادی گزارشی را برای ارائه به صحن علنی تهیه می‌کند و در آن گزارش وضعیت بازار ارز تشریح می‌شود، ادامه داد: اقداماتی که بانک مرکزی انجام داده و اقداماتی که انجام نداده است، در این جلسه مورد بررسی قرار می‌گیرد و در پایان برنامه پیشنهادی کمیسیون اقتصادی برای حل مشکل نوسانات بازار به هیات رییسه ارائه می‌شود و به تشخیص رییس مجلس گزارش در صحن علنی قرائت می‌شود. معتقد هستم نرخ ارز متناسب با شرایط اقتصادی کشور نیست و بر اساس تقاضای کاذب افزایش یافته و دلیل اصلی نیز این است که بانک مرکزی در این حوزه منفعل است در حالی که بازار ارز قابل مدیریت شدن است. نماینده کرمان و راور در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه در این موضوع که امریکایی‌ها در امور اقتصادی کشور مداخله کرده و مشکل ایجاد می‌کنند شکی نیست، افزود: در این موضوع که ما باید چه کارهایی انجام دهیم که مداخله امریکایی‌ها را به پایین‌ترین حد برسانیم حتما نیاز به برنامه داریم. امریکایی‌ها از هر روزنه‌یی اعم از حوزه سیاسی، امنیتی و اقتصادی می‌خواهند برای برهم زدن نظم اجتماعی کشور ورود کنند که در حال حاضر یکی از این روزنه‌ها را بازار ارز می‌دانند و آنها فعالیت‌های اقتصادی را رصد می‌کنند و دست به کار هستند. نقش امریکایی‌ها در افزایش نرخ ارز وجود دارد اما اینکه آنها بخواهند تاثیر بگذارند و ما نتوانیم جلو آنها را بگیریم به هیچ‌وجه درست نیست، چراکه ما می‌توانیم جلو آنها را بگیریم. رییس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه اگر سستی کنیم و منفعل باشیم اثر منفی سیاست‌گذاری‌هایی که دشمن می‌خواهد اخلال کند در بازار ارز بیشتر خود را نشان می‌دهد، تصریح کرد: امریکایی‌ها به دنبال اخلال در بازار ارز هستند اما ما باید برای مدیریت آن برنامه‌ریزی می‌کنیم.
تعیین دلار 4 هزار تا ۴۱۰۰ تومانی در بودجه
در این شرایط از مجلس خبر رسیده که طبق مصوبه تلفیق نرخ دلار برای سال ۹۷ بین ۴هزار تا ۴۱۰۰ تومان تعیین شده است. محمد حسینی عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس درباره روند صعودی نرخ دلار گفت: در افزایش نرخ ارز مولفه‌های خاصی دخیل بوده است. بعضی در اختیار دولت و برخی دیگر از اختیار دولت خارج است. زمانی که تقاضا افزایش می‌یابد و همزمان با مشکلات ارزی روبه‌رو هستیم و همچنین میزان عرضه اندک است، افزایش قیمت ایجاد خواهد شد.
وی ادامه داد: در این راستا اقدامات خوبی را بانک مرکزی در دستور کار دارد تا این افزایش قیمت حبابی را که طی یک ماه اخیر ایجاد شده است، کاهش دهد. نمایندگان مجلس در این زمینه تذکراتی را به نمایندگان مجلس و رییس‌جمهور داده‌اند و در حال پیگیری هستیم. عضو کمیسیون برنامه و بودجه بیان کرد: بانک مرکزی با آن دسته از افرادی که درآمدهایی را از خرید و فروش ارز کسب کردند، برخورد کرده است. علاوه بر آن از دیگر برنامه‌های بانک مرکزی این است که از افرادی که از مسیر خرید و فروش دلار درآمد کسب کرده‌اند، مالیات اخذ کند. باید با مدیریت بازار و عرضه بازار بتوانیم کنترل‌های لازم را انجام دهیم.
حسینی در واکنش به اظهارات نوبخت، سخنگوی دولت مبنی بر اینکه با محاسبات ما قیمت دلار زیر ۴هزار تومان است و در حال حاضر قیمت دلار حباب است و باید بترکد، گفت: بر اساس مصوباتی که در کمیسیون تلفیق ایجاد شد، قیمت ارز را بین ۴هزار تا ۴۱۰۰ تومان برای سال آینده (۹۷) تعیین کردیم و این موضوع یکی از عوامل افزایش نرخ ارز در بازار موجود بوده است. اما اینکه ارز کمتر از ۴هزار تومان شود را بعید می‌دانم. در حال حاضر با اقدامات پلیس و بانک مرکزی پیش‌بینی می‌کنیم قیمت ارز نسبت به شرایط فعلی کاهش ۳۰۰ تا ۴۰۰ تومانی داشته باشد.
کشف ۲۰۰هزار یورو از جانشین بسم‌الله
همچنین بعد از خبر برخورد با دلالان ارزی و دستگیری 755 دلال ارزی و بلوکه شدن حساب‌های آنها در حدود گردش مالی 20 هزار میلیارد تومان، معاون حقوقی و رییس گشت‌های مشترک تعزیرات حکومتی استان تهران از دستگیری فردی در عملیات برخورد پلیس با سوداگران ارز خبر داد که بیش از ۲۰۰ هزار یورو همراه خود داشته است.
بهمن حسن‌بیگی با اشاره به عملیات پلیس آگاهی در برخورد با سوداگران ارز در بازار غیررسمی و غیرقانونی تهران اظهار داشت: با توجه به افزایش غیرقانونی ارز در بازار تهران تا مرز ۵۰۰۰ تومان و با توجه به خواست هیات دولت برای برخورد با اخلالگران در چارچوب قانون، پلیس آگاهی طرح دستگیری و برخورد با این سوداگران را در دستور کار خود قرار داد. معاون حقوقی و رییس گشت‌های مشترک تعزیرات حکومتی استان تهران گفت: قضات تعزیرات حکومتی استان تهران برای تسریع در رسیدگی به پرونده سوداگران دستگیر شده ارز توسط پلیس، در محل پلیس آگاهی تهران بزرگ مستقر شدند و با توجه به گزارش دستگاه کاشف و اعلام نظر بانک مرکزی در خصوص مابه‌التفاوت قیمت ارز در بازار غیرقانونی و قیمت دولتی و رسمی آن، احکام قانونی را صادر کردند.
وی تاکید کرد: با توجه به بند «خ» ماده ۲ و بند «ت» ماده ۱۸ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز مبنی بر مجازات خرید و فروش غیرقانونی ارز، پس از تشکیل پرونده و در صورت محرز شدن خرید و فروش غیرقانونی ارز، مجرمان علاوه بر ضبط ارز کشف شده از آنها به نفع دولت، به پرداخت دو برابر ارز کشف شده نیز محکوم خواهند شد.
