چالش‌های امنیتی جهان پیش روی سیاستمداران
تعادل|
27 بهمن ماه سال 2016 پنجاه و دومین کنفرانس امنیتی مونیخ در حالی کار خود را آغاز کرد که یکی از مهم‌ترین اهدافش، یافتن راه‌حل برای پایان دادن به حیات داعش در سوریه و عراق بود. به نظر می‌رسد در کنفرانس پنجاه و چهارم نیز همچنان یکی از اصلی‌ترین موضوعات این نشست امنیتی، سوریه و این‌بار یافتن راه‌حلی برای پایان دادن به بحران سیاسی در این کشور باشد، در عین حال که افزایش تقابل روسیه و امریکا و تهدیدات هسته‌یی کره‌شمالی موضوعات مهم دیگری هستند که در مونیخ درباره آنها بحث و گفت‌وگو می‌شود. اما داستان سوریه کمی متفاوت‌تر است؛ به‌خصوص آنکه دو جبهه مقابل یکدیگر در تلاش هستند تا در حل بحران سیاسی این کشور، ایفاگر نقش اصلی باشند. از یک سو ایران و روسیه و به‌تازگی ترکیه و از سوی دیگر امریکا به‌همراه عربستان‌سعودی و اسراییل به‌همراه اروپایی‌ها تلاش دارند نبض تغییرات در سوریه را به دست گیرند. تقابل پیشین این دو محور با پیروزی ترکیب ایران و روسیه همراه بود؛ آنجا که محور مقابل عزم آن داشت با حذف ایران و شرکایش، دولت بشار اسد را سرنگون کرده و ضمن تجزیه آن، حکومت دست نشانده‌یی را در سوریه بگمارد. اما تلاش آنها بی‌فایده بود و دست آخر این خط ایران بود که در سوریه نبض تغییرات را به دست گرفت؛ چراکه توانست در مقابله دولت قانونی سوریه با گروه‌های تروریستی، مانع از فروپاشی دولت توسط تروریست‌ها شود و تلاش غربی‌ها را برای حذف اسد بی‌اثر کند.
حال با نابودی داعش، سوریه در حال گذار به سوی ثبات است که بدون همراهی جامعه بین‌الملل امکان آن وجود ندارد. اتحادیه اروپا، امریکا و شرکایش در خاورمیانه و روسیه به همراه ایران و ترکیه طرف‌های اصلی در حل این بحران هستند؛ اما تقابل منافع کار را سخت کرده است. آنچنان که رییس کنفرانس امنیتی مونیخ یک روز پیش از آغاز این کنفرانس با انتقاد از سیاست از هم گسیخته کشورهای عضو اتحادیه اروپا در قبال بحران سوریه تاکید کرد که «سران کشورهای اروپایی و وزرای امور خارجه این کشورها به جای اینکه با یکدیگر مذاکره کنند به‌طور جداگانه و هر کدام با برنامه‌های شخصی خود به کشورهای بحران‌زده که یکی از آنان سوریه است، سفر کرده‌اند.»
اما بحران سوریه تنها مساله نگران‌کننده امنیتی جهان نیست. روز به روز بر حجم تقابل روسیه و امریکا افزوده می‌شود و همین موضوع منجر به نگرانی‌های عمیق جهانی از افزایش تنش‌ها میان این دو کشور شده است. آنچنان که به گفته ایشینگر خطر این بی‌اعتمادی‌ها باتوجه به بحران سوریه، وقایع در کره‌شمالی، خطر محاسبات غلط و مانورهای تحریک‌کننده بیش از آن چیزی است که در 30 سال گذشته تجربه شده است.
ظاهرا جو منفی نسبت به دولت جدید امریکا در دومین حضورش در کنفرانس امنیتی مونیخ وجود دارد. به اعتقاد رییس کنفرانس امنیتی مونیخ، از زمانی که دونالد ترامپ، مسوولیت ریاست‌جمهوری امریکا را برعهده گرفته است، دورانی که در آن امریکا یک قدرت نظم‌دهنده بزرگ و یک پلیس جهانی بود تمام شده است. وزیر دفاع آلمان هم در سخنرانی خود در نخستین روز این کنفرانس، انتقادهای تندی را روانه امریکا و سیاست‌هایش کرد. «اورزولا فون در لاین»، این انتقاد را به رییس‌جمهور امریکا وارد کرد که یک رویکرد نظامی یکجانبه را در پیش می‌گیرد. او ضمن ابراز نگرانی در این باره گفت: «این مساله ما را نگران می‌کند وقتی در برخی شرکای ما ابزار دیپلماسی و همکاری‌های توسعه‌یی یا سازمان ملل کمرنگ می‌شود.» درلاین از رییس‌جمهور امریکا اقدامات قدرتمندانه‌تر در زمینه کمک‌های توسعه‌یی را درخواست کرد. به گفته او، نباید این تقسیم کار وجود داشته باشد که براساس آن امریکا تنها از نظر نظامی فعال باشد و اتحادیه اروپا هم پیگیر مسائل انسانی باشد. ینز استولنبرگ دبیرکل ناتو هم درباره ارتقای تسلیحات هسته‌یی در سراسر جهان و خطر آن برای امنیت جهانی هشدار داد و گفت که خطر هسته‌یی دوباره برمی‌گردد. او از تهدید کره‌شمالی سخن گفت و تاکید کرد که موشک‌های این رژیم به همه اروپا دسترسی دارد. دبیرکل ناتو همچنین به عملیات نظامی ترکیه در عفرین پرداخت و ضمن انتقاد از ترک‌ها اعلام کرد که ما به یک راه‌حل سیاسی نیاز داریم. ما از ترکیه می‌خواهیم که واکنش مناسبی به این مساله نشان دهد.
چه کسانی به مونیخ آمدند؟
امسال نیز مانند گذشته مقامات ارشد بسیاری از کشورها در نشست امنیتی مونیخ که از روز جمعه آغاز شده، حاضر شده‌اند. از محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان گرفته که به مونیخ سفر کرد تا جیم متیس وزیر دفاع امریکا. براساس گزارش رسانه‌ها، ترزا می نخست‌وزیر بریتانیا، هلگا اشمیت معاون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه از مقام‌های ارشد خارجی دخیل در توافق وین در کنفرانس شرکت دارند. هیات نمایندگی دولت امریکا شامل جیم متیس وزیر دفاع، هربرت مک‌مستر مشاور امنیت ملی کاخ سفید و مایک پمپئو مدیر آژانس اطلاعات مرکزی ایالات‌متحده (سی‌آی‌ای)، است که در قالب هیاتی به سرپرستی جیم متیس عازم آلمان شده‌اند.
جان کری وزیر خارجه پیشین، وندی شرمن معاون پیشین وزیر خارجه در امور سیاسی، ارنست مونیز وزیر پیشین انرژی دولت باراک اوباما رییس‌جمهوری پیشین امریکا نیز که در مذاکرات اتمی با تهران نقش عمده داشتند، در مونیخ هستند. از دیگر مقام‌های دولتی که برای حضور در کنفرانس مونیخ به آلمان سفر کرده‌اند، می‌توان از بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسراییل و عادل الجبیر وزیر خارجه سعودی نام برد. آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل متحد، استفان دی میستورا نماینده ویژه آن سازمان در امور سوریه و ینس استولتنبرگ دبیرکل سازمان پیمان آتلانتیک شمالی، ناتو، ازجمله سرشناس‌ترین مقام‌های ارشد نهادهای بین‌المللی در نشست هستند.
