منطقه قوی به جای مرد قوی
ظریف که هفته شلوغی را با سفر به هند و آلمان پشت سر گذاشته بود، در آخرین سفر دیپلماتیک خود در بهمن ماه به روسیه رفت و در نشست والدای شرکت کرد. او و سرگی لاوروف وزیر امورخارجه روسیه دو مقام ارشدی بودند که در مراسم افتتاحیه این کنفرانس حضور داشتند. وزرای خارجه دو کشور هم‌پیمان که این روزها در سوریه در برابر سیاست‌های کشورهای غربی و حکومت‌های مرتجع عرب ایستاده‌اند، محور سخنرانی هر دو آنها در نشست والدای هم بحران در خاورمیانه بود. آنها ضمن نگرانی از حضور نظامی امریکا در خاک سوریه از افزایش تنش‌ها در منطقه ابراز نگرانی کردند.
تنش‌هایی که دلیلش بیش از همه سیاست‌های مداخله‌جویانه و مبتنی بر کسب منافع زودگذر امریکاست. در حالی که آنها اعتقاد دارند، بازگشت امنیت به خاورمیانه تنها در لوای منطقه‌یی قوی امکان‌پذیر است. این تاکید محمدجواد ظریف در افتتاحیه والدای بود. او روز قبلش همچنین پیشنهادی را در کنفرانس امنیتی مونیخ مطرح کرده بود.
محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران که سخنران مراسم افتتاحیه کنفرانس والدای بود، با بیان اینکه اشغال تحریک‌آمیز بخش‌هایی از سوریه به وسیله امریکا و از طریق نوابی که شتابزده تامین مالی شده‌اند، مانعی مهم در راه تلاش برای بهبود اوضاع سیاسی و بازسازی در آن کشور بوده و اثر منفی بر بازسازی عراق نیز می‌گذارد، گفت: انسجام ملی و تمامیت ارضی عراق و سوریه باید در صدر فهرست اولویت‌های ما باشد. ناآرامی قومی در عراق و سوریه که آلوده به تجزیه‌طلبی است، تهدیدی علیه تمام منطقه و فراتر از آن است.
او افزود: این مساله‌یی است که مسوولان ملی و محلی و تمام دولت‌های دخیل باید از طریق گفت‌وگو و بر مبنای حاکمیت ملی، تمامیت ارضی و قوانین اساسی ملی به آن پرداخته و تلاش کنند تا تنش‌های قومی را به همکاری و همگرایی تبدیل کنند.
تحولات فلسطین دیگر موضوع مورد اشاره وزیر امور خارجه کشورمان بود. به گفته ظریف مساله فلسطین که اشغال، ریشه آن است کماکان مهم‌ترین مساله‌یی است که منطقه و تمام دنیا با آن مواجه است، بی‌عدالتی و جنایاتی که در 70سال گذشته علیه مردم فلسطین رخ داده، احساس دیرینه‌یی از خشم و انزجار و ناتوانی را در جهان اسلام پدید آورده است.
او به موضوع یمن هم اشاره کرد و گفت: حملات تهاجمی و بی‌هدف علیه مردم یمن که به اشتباه تصور می‌شد در چند هفته به یک پیروزی نظامی منتهی می‌شود، اکنون وارد سال چهارم شده است. این (جنگ) منبع دیگر تنش در منطقه و زمینه مناسب دیگری برای گروه‌های افراطی است که به توجه فوری نیاز دارد.
وزیر خارجه ایران بار دیگر سیاست‌های ضد ایرانی امریکا را زیر سوال برد و افزود: تلاش امریکا و حامیان منطقه‌یی‌اش برای سلب توجهات از مشکلات واقعی از طریق مقصر دانستن ایران در خصوص انتخابات غلط خود مطمئنا نمی‌تواند، مشکلات آنها را رفع کرده یا اشتباهات مداوم آنها را جبران کند.
ظریف در ادامه سخنان خود سیاست‌های منطقه‌یی و بین‌المللی ایران را به میان کشید. آنجا که به گفته او ایران بر این باور است که از ماندن در گذشته و تکرار الگوی قدیمی خرید امنیت، تشکیل بلوک‌ها و اتحادیه‌ها نتیجه‌یی حاصل نمی‌شود. ظریف افزود: ما سال‌ها بر جست‌وجو برای یافتن راه‌حل‌های سیاسی برای بحران‌ها در سوریه و یمن تاکید کرده‌ایم و با تمرکز بر اوضاع بی‌ثبات کشورهای همسایه خلیج‌فارس، پیشنهاد مجمع گفت‌وگوی منطقه‌یی را برای خروج از چند دهه جنگ و درگیری و ایجاد آینده‌یی متفاوت برای منطقه‌مان داده‌ایم.
به اعتقاد رییس دستگاه دیپلماسی ایران نخست باید کشورهای همسایه ما در خلیج‌فارس در به رسمیت شناختن آنچه باید برای آن تلاش کنیم یعنی ایجاد «منطقه‌یی قوی» به جای «مرد قوی در منطقه» به ایران بپیوندند، چرا که دوران هژمونی منطقه‌یی و جهانی مدت‌هاست که به سر آمده است و تمایلات هژمونیک فقط باعث ایجاد بی‌ثباتی و ناامنی می‌شود.
همچنین همه باید این توهم را که امنیت را می‌توان از خارج خرید یا به هزینه ناامنی دیگران به دست آورد، کنار بگذاریم.
تردید لاوروف از نیت ائتلاف امریکایی
سرگی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه دیگر سخنران مراسم افتتاحیه کنفرانس والدای بود. او در سخنان خود نسبت به ائتلاف امریکایی در مبارزه با جبهه النصره از گروه‌های تروریستی ابراز تردید کرد و از امریکایی‌ها خواست که در سوریه با آتش بازی نکنند.
وزیر امور خارجه روسیه که این روزها در تقابل شدید با امریکا قرار دارد، از تلاش‌ها برای تجزیه سوریه که به اعتقاد او از رفتارهای امریکا سرچشمه می‌گیرد، ابراز نگرانی کرد و گفت که امریکایی‌ها باید بازی با آتش در سوریه را برای تحقق منافع زودگذر کنار بگذارند.
او با بیان اینکه بعضی از بازیگران بین‌المللی تلاش می‌کنند از بحران سوریه برای تحقق منافع خود استفاده کنند، افزود: شاهد مواردی از نقض توافق مناطق کاهش تنش در سوریه هستیم و تلاش می‌کنیم به راه‌حلی در این باره دست پیدا کنیم.
لاوروف نسبت به نیت امریکایی‌ها در مبارزه با گروه تروریستی جبهه النصره ابراز تردید کرد و گفت که بارها اعلام کرده است که بسیار شک دارد و شواهد زیادی هم وجود دارد که مقاصد شرکای غربی در ائتلاف تحت رهبری امریکا برای مبارزه با گروه تروریستی جبهه النصره را زیر سوال می‌برد.
وزیر خارجه روسیه همچنین بر لزوم انجام تحقیقات در مرز سوریه و اسراییل (سرزمین‌های اشغالی) تاکید و خاطرنشان کرد که برای این منظور می‌توان از ساز و کارهای سازمان ملل کمک گرفت.
لاوروف در مورد استفاده از مساله کردها از سوی برخی قدرت‌ها برای اهداف سیاسی خود هشدار داد و گفت که بارها اعلام کرده‌ایم که حمایت از کردها موضع اصولی روسیه است.
او افزود: ما از تمایل قانونی کردها برای زندگی بر اساس سنت‌ها و رسوم خود و مطابق با تاریخ پرافتخار خود حمایت و پشتیبانی می‌کنیم.
به گفته لاوروف اینکه برخی قدرت‌ها از آرمان کردها برای بازی‌های ژئوپلیتیکی استفاده می‌کنند و هیچ‌وجه مشترکی با منافع این قوم و مصالح امنیتی منطقه ندارد، غیرقابل قبول است.
