قربانی کردن نرخ سود و 5 هزار میلیارد تومان هزینه برای مهار دلار

گروه بانک وبیمه| احسان شمشیری|

روز گذشته رییس کل بانک مرکزی اعلام کرد: مردم از گواهی سپرده ارزی و پیش فروش سکه استقبال نکردند ولی گواهی سپرده ریالی با استقبال مواجه شده است به‌طوری‌که از 28 بهمن تا 3 اسفندماه، بالغ بر 101هزار میلیارد تومان اوراق سپرده ریالی فروخته شده است و استقبال سرمایه‌گذاران و سپرده‌گذاران عمدتا به سمت گواهی سپرده ریالی به‌عنوان یکی از ابزارهای بازار پول بوده است.

به گزارش «تعادل»، در تیتر خبر اعلامی آقای سیف فروش 101 هزار میلیارد تومان عنوان شده اما در متن گزارش انتشار 101 هزار میلیارد تومان اوراق قید شده است که جای بررسی و تامل بسیار دارد و معلوم نیست که دقیقا چه میزان اوراق سپرده ریالی فروخته شده است اما به هر میزان که باشد نشان‌دهنده آن است که نرخ سود 20درصدی با استقبال مواجه شده و رقم بالایی را ظرف مدتی کوتاه جذب کرده است.

اما نکته مهم این است که بعد از سال‌ها تلاش برای کاهش نرخ تورم، کاهش نرخ سود بین بانکی و سرانجام کاهش نرخ سود سپرده‌ها و تسهیلات، بانک مرکزی و شبکه بانکی به سادگی و با فشار وارد شده از سوی بازار ارز، از نرخ سود عقب‌نشینی کرد و به نرخ سودی رضایت داد که 10درصد بالاتر از تورم است.

در عین حال این پرسش مطرح است که اگر رییس کل بانک مرکزی دلایل سیاسی و سفته‌بازی و ورود سوداگران در بازار ارز و همچنین هجوم رسانه‌های بیگانه و تلقین نااطمینانی از تداوم توافق برجام و... را عامل اصلی التهاب بازار ارز می‌داند و از سیاست‌های بانک مرکزی در افزایش سپرده‌های بلندمدت و بخشنامه هشت ماده‌یی و سایر سیاست‌های سال‌های اخیر در کاهش تورم، ثبات بازار ارز، کاهش نرخ سود بانکی و... دفاع می‌کند، پس چرا دستاورد عمده کاهش نرخ سود بانکی را به راحتی در برابر التهاب بازار ارز قربانی کرده و به نرخ 20درصدی اوراق سپرده رضایت می‌دهند.

اگر همین نرخ 20درصدی باعث شود که برخی بانک‌ها و موسسات نسبت به نرخ 15درصدی سپرده بلندمدت وفادار نمانند و راهکارهای دیگری را برای افزایش نرخ سود و تامین نقدینگی خود در شرایط سرکوب مالی جست‌وجو کنند، چه راهکاری باید برای کنترل هزینه بانک‌ها جست‌وجو شود و این هزینه حدود 5 هزار میلیارد تومانی حاصل از رشد 5درصدی نرخ سود 101 هزار میلیارد تومان اوراق سپرده ریالی باید از کجا تامین شود و آیا بانک‌ها در این شرایط زیانده و مشکلات مالی خود باید چنین هزینه‌یی را تقبل کنند؟

هفته پیش بانک مرکزی با هدف کنترل بازار ارز و جلوگیری از صف خرید دلار در اقدامی غیرمنتظره فروش اوراق گواهی سپرده ریالی با سود 20درصد را در بانک‌ها مجاز اعلام کرد تا با روانه کردن نقدینگی سرگردان و سفته‌ باز موجود به سمت بانک‌ها بتواند بازار پول داغ را کنترل کند، این در حالی است که دولت روحانی و بانک مرکزی و وزارت اقتصاد که از ابتدای روی کار آمدنش هدف خود را کنترل تورم و تک‌رقمی کردن آن می‌دانستند و مرتبا به صورت دستوری نرخ سود سپرده‌های بانکی را کاهش داده بود با این اقدام اخیر عملا بخشی از زحمات چندساله اخیر را بر باد دادند.

در شرایطی که نرخ سود بانکی فشارهای زیادی به بخش‌های دیگر اقتصاد مانند مسکن و تولید وارد کرده بود و باعث شده بود تا کل اقتصاد از رکود عمیق رنج ببرد حال که تورم تک رقمی شده بود و نرخ سود بانکی معقول، نباید به خاطر دلار تمام تلاش‌ها و زحمات انجام شده را نادیده بگیرند اما در هر حال این اتفاق رخ داد و آنچه تحت عنوان فروش‌ اوراق گواهی سپرده ریالی با سود ۲۰درصد صورت می‌گیرد مسیر بازگشت به سود‌های 20درصدی را برای بانک‌ها باز می‌کند. زیرا در شرایطی که دولت با حمایت‌های همه‌جانبه مسوولان و رسانه‌ها از نیمه‌های تابستان امسال اقدام به کاهش نرخ سودهای بانکی کرد اقدام به فروش‌ اوراق گواهی سپرده ریالی با سود ۲۰درصد در سراسر شعب بانک‌های کشور کرده است. کاهش نرخ تورم و سودهای بانکی به نوبه خود اقدام شایسته‌یی از سوی دولت بود اما این دستاورد ‌باید با مدیریت دولت در بخش‌های دیگر همراه می‌شد تا اثربخشی خود را داشته باشد و نباید در برابر التهاب بازار ارز دستاورد اصلی نرخ سود را از دست بدهند.