آغاز سقوط دلار از عرش به فرش

نویسنده:  مصطفی السعید  

دیپلماسی ایرانی: جنگ سقوط دلار از بالای عرش ارزهای بین‌المللی به موازات جنگ روسیه و چین و متحدان آنها برای پایان دادن به تسلط یک جانبه امریکا بر بازارهای بین‌المللی آغاز شده است، این یکی درگیری خطرناک‌تر با تاثیرات گسترده‌تری است که می‌تواند جنگ‌های اقتصادی گسترده‌یی را راه بیندازد که می‌توان آن را سلاح کشتار جمعی اقتصادی توصیف کرد. روسیه و چین این جنگ را تقویت می‌کنند برای اینکه بر این اعتقادند که پایان دادن به تسلط دلار ضروری است، دلاری که سمبل تسلط اقتصاد امریکایی محسوب می‌شود و یکی از مهم‌ترین ابزارهایش در تاثیرگذاری بر اقتصاد جهانی است. کارشناسان اقتصادی امریکایی و بین‌المللی بر این باورند که دلار بالاتر از نرخ واقعی‌اش است، حتی بعضی‌ها می‌گویند که ارزش واقعی دلار بیشتر از 10 سنت نیست، در حالی که الان ده‌برابر قیمت واقعی‌اش خرید و فروش می‌شود، برای اینکه بانک فدرال امریکا بدون نظارت بین‌المللی یا حتی داخلی و بدون پشتوانه طلا یا پایبندی قانونی که ارزشش را تعیین کند، دلار چاپ می‌کند.

ممکن است دلار اگر اجازه ندهد عوامل بازار قیمتش را تعیین کنند، به شکلی فرسایشی فروبپاشد. این در حالی است که همه کشورها از جمله چین و روسیه از فروپاشی ناگهانی و حاد آن نگران هستند، چرا که چنین اتفاقی می‌تواند موجی از بحران و فروپاشی‌های اقتصادی را به دنبال داشته باشد که در این صورت در اتفاقی فراآتلانتیکی به اروپا و آسیا و دیگر کشورهای جهان ضربه‌یی سهمگین خواهد زد، برای همین چین و روسیه، ‌ ارزش دلار به تدریج کاهش یابد، و به ارزی مثل ارزهای دیگر تبدیل شود، و عرش تسلط بر بازارهای ارز را به دیگر ارزهای بین‌المللی واگذارد، این رویکرد زمانی بیشتر مورد توجه قرار گرفت که ایالات متحده از سلاح تحریم‌های اقتصادی علیه دشمنان و رقبایش استفاده کرد و تحریم‌ها را به ابزاری اصلی برای تسلط بر موسسه‌های مالی بین‌المللی تبدیل کرد، امریکا به این شیوه بود که توانست دلار را بر عرش ارزهای خارجی بنشاند.

چین تصمیم گرفته است که قراردادهای نفتی‌اش از این پس با واحد ملی پول ملی‌اش، یوان به جای دلار منعقد شود، با توجه به اینکه ارزش یوان با طلا ارتباط دارد، این کار می‌تواند جایگاه دلار را متزلزل کند، این اقدامی بی‌سابقه است و انتظار می‌رود بر بازار نفت تاثیر بگذارد و احتمالا نرخ هر بشکه نفت تا 15 درصد افزایش یابد یعنی به بیش از بشکه‌یی 70 دلار برسد.

همچنین پیش‌بینی می‌شود که ارزش طلا از 1350 دلار در هر اونس به 1850دلار افزایش یابد. کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که اقدامات چین تغییرات ریشه‌یی ایجاد کند و تضعیف دلار را به عنوان یک ارز سرمایه‌گذاری موجب شود. همچنین سود بانکی امریکا بر دلار افزایش یابد که در این صورت تاثیرات مستقیمی را بر اقتصاد امریکا خواهد گذاشت، از جمله این تاثیرات آشفتگی بخش بانکداری خواهد بود.

محمد الحاشدی متخصص در بخش طلا پیش‌بینی می‌کند که قیمت نفت بعد از اجرای قراردادهای جدید نفتی به بالای 70 دلار در هر بشکه برسد، اما این اتفاق سبب می‌شود تا نرخ طلا به بیش از 1850 دلار در هر اونس برسد، یعنی 500 دلار بیشتر از نرخ فعلی که حدود 1350 دلار برای هر اونس طلاست. این نرخ غیرمنطقی است و می‌تواند به بازارهای جهانی و کشورهایی که در بخش طلا سرمایه‌گذاری کرده‌اند، ضربه بزند. در صورتی که نرخ طلا به پایین‌تر از این رقم هم برسد باز هم بر بانک‌ها و سرمایه‌گذارها همچنین بر شهروندها تاثیر خواهد گذاشت، برای اینکه طلا کالای غیرمصرفی است. وی تاکید می‌کند که این اتفاق آثار منفی بر طلا و ایجابی بر قیمت‌های نفت در سایه تغییراتی که در جهان از جمله امریکا و کشورهای اروپای غربی روی می‌دهد، خواهد گذاشت. علاوه بر آن مسکو و پکن از استفاده از دلار در تجارت‌های نفتی دو جانبه خود چشم پوشی خواهند کرد. این دو کشور برای فشار بر دلار تولید طلای خود را افزایش داده‌اند، آنها در حال حاضر 1670 تن طلا در اختیار دارند، ذخایر طلای ایالات متحده 8133 تن است، اما چین و روسیه طرحی را پیش می‌برند که به موجب آن ذخایر طلایشان به بیش از ذخایر طلای امریکا برسد. چین بعد از اینکه در سال گذشته سندهای دولتی امریکا را به ارزش 25 میلیارد دلار خرید، در رتبه نخست کشورهای اعتبار‌دهنده به ایالات متحده به ارزش 1. 3 تریلیون دلار شد، یعنی برای نخستین بار از ژاپن پیشی گرفت. این کار به چین کمک می‌کند تا از ارز ملی خود حمایت کند و صادرکنندگان خود را به صادرات بیشتر ترغیب کند.

ایران نیز وارد معرکه حذف دلار از عرصه شده است، ایران در نوامبر گذشته با روسیه و آذربایجان به توافق رسید تا قراردادهای نفت و گاز میان آنها با روبل روسی به جای دلار امریکا باشد. همچنین ونزوئلا قراردادی را با چین به امضا رساند که به موجب آن فروش نفت در برابر یوان چینی قابل تبدیل به طلا باشد، این مساله تنش میان ایالات متحده با ونزوئلا را افزایش داد. در همین حال روابط ایالات متحده با پاکستان نیز به سرعت تیره شده، دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری امریکا پاکستان را متهم کرده که به پناهگاه امنی برای تروریست‌ها تبدیل شده است، اتهامی که با توجه به همکاری طولانی و عمیق میان واشنگتن و اسلام‌آباد در مبارزه با تروریسم در افغانستان غریب می‌کند، در حالی که ظاهرا دلیل اصلی این تنش روابط رو به گسترش پاکستان با چین است، از جمله این توسعه روابط به کریدور پاکستان – چین باز می‌گردد که دو کشور را با خطوط ریلی و دریایی به هم وصل می‌کند، علاوه بر آن پاکستان به روسیه استفاده از بندر گوادر در اقیانوس هند را اجازه داده است. روسیه و چین اصرار دارند که پاکستان را وارد اتحادیه اقتصادی اوراسیا کنند، اتحادیه‌یی که قرار است تعاملات در آن با دلار نباشد، این دقیقا همان چیزی است که این دو کشور در مجموعه بریکس نیز دنبال می‌کنند، اینها همگی اقدامات موازی با یکدیگر است که می‌تواند دلار را از عرش ارزهای بین‌المللی به زیر بکشد.