زمانی برای چرخیدن چرخ معیشت روستاییان و عشایر
گروه بنگاه‌ها|
نمایشگاه توانمندی‌های روستاییان و عشایر کشور برای سومین سال پیاپی از میانه‌های اسفند در محل دایمی نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران برگزار شد و روز گذشته اختتامیه آن با استقبال مردم و رسانه‌ها برگزار شد؛ نمایشگاهی که در بیان اهداف آن آمده است؛ «ارائه توانمندی‌های روستاییان و عشایر و تلاش برای ارتقای سطح تخصصی و مهارتی روستاییان و عشایر.»
دامنه وسیعی از محصولات تولیدی که از نان محلی و صنایع دستی گرفته تا مواد غذایی خاص روستاییان و عشایر و از تخم مرغ‌های محلی و گیاهان کوهی گرفته تا شیرینی‌های رنگ به رنگ در سبد عرضه این نمایشگاه قرار داده شده‌اند تا مردم پایتخت نیز از حال و هوای تولیدات روستایی و عشایر باخبر باشند.
سومین نمایشگاه توانمندی روستاییان و عشایر از 14 بخش معرفی توانمندی‌های روستایی شهرستانی و استانی، نمایشگاه نوآوری‌ها و ایده‌های نو، روستای نمادین، چادرهای عشایری، نمایشگاه عملکرد دستگاه‌ها و سازمان‌ها، سرزمین ما، بخش بین‌الملل، نمایشگاه عرضه تولیدات و محصولات، کارگاه آموزشی، نمایشگاه عکس و فیلم، محوطه بازی کودک، جایگاه مراسم آیینی، چایخانه و سفره‌خانه سنتی تشکیل شده است.
پس از گشت و گذار در محوطه باز نمایشگاه، به سالن 25 می‌روم تا با کارآفرینانی به گفت‌وگو بنشینم که با بهره‌گیری از وام‌های حمایتی دولت، شغل جدیدی ایجاد کرده‌اند یا کسب و کار خود را توسعه داده‌اند.
چرخیدن چرخ معیشت
میترا سامانی، کارآفرینی از استان زنجان است که در غرفه‌اش دامنه وسیعی از گیاهان دارویی و به قول خودش معجزه‌آسا را جای داده است تا بازدیدکنندگان با ابعاد و زوایای مختلف نحوه استفاده از این محصولات آشنا شوند. به سراغش می‌رویم تا درباره این نمایشگاه و حمایت مسوولان صحبت کنیم.
سامانی در جریان گفت‌وگو با «تعادل» با اشاره به این واقعیت که در سال‌های اخیر قدم‌های خوبی برای حمایت از کسب و کار روستایی و عشایر برداشته شده است، می‌گوید: «ما از روستای زواجر در توابع شهرستان خدابنده زنجان در این نمایشگاه شرکت کردیم. واقعیت آن است که طی سال‌های گذشته بسیاری از اهالی روستا به دلیل مشکلات معیشتی ونبود شغل روستا را ترک کردند تا به قول خودشان در شهر یک لقمه نان پیدا کنند، وضعیتی که برخی از روستاها در استان زنجان را به ورطه فراموشی و متروک شدن کشاند؛ بیشتر جوانان روستا به شهرها مهاجرت کردند؛ اما این روند طی سال‌های اخیر بهتر شده است.»
از این کارآفرین درباره چرایی این تغییرات می‌پرسم و اینکه فکر می‌کند چرا اوضاع بهبود پیدا کرده؛ می‌گوید: «از وقتی که مسوولان برای کسب و کار روستاها ارزش قائل شدند، وضع هم بهتر شده. درحال حاضر استانداری‌ها و فرمانداری‌ها از طرح‌های اشتغالزایی روستایی حمایت می‌کنند و این حمایت برای روستاییان دلگرمی ایجاد می‌کند که در روستای خود بمانند و یک کسب وکار کوچک و جمع و جور راه‌اندازی کنند. خود ما مشکلات معیشتی زیادی داشتیم. 2برادر من به شهر رفته بودند و من و مادرم و 2خواهرم تنها در روستا بودیم. پدرم که سال‌ها قبل فوت کرده در حوزه گیاهان دارویی و غذایی کار می‌کرد و به ما از کودکی آموزش داده بود که هر گیاهی چه ویژگی‌هایی دارد و برای چه مواردی مناسب است. ما هم با کمک دهداری و فرمانداری و با گرفتن وام از آنها؛ حمایت شدیم تا به تولید و فروش این اقلام گیاهی به عطاری‌ها و عموم مردم اقدام کنیم. خوشبختانه از این طریق هم چرخ معیشت خانواده خودمان می‌چرخد و هم اینکه برای 3 نفر از زنان روستا بعد از آموزش اشتغالزایی کرده‌ایم تا به ما برای پاسخگویی به سفارش‌ها کمک کنند.»
از میترا می‌خواهم درباره نمایشگاه توضیح دهد و اینکه آیا از سومین دوره نمایشگاه راضی بوده یا نه که می‌گوید: «بله این نمایشگاه‌های فصلی برای معرفی کارهای ما و آشنایی با مردم استان‌های مختلف بسیار اثر گذار است. ضمن اینکه مسوولان هم از نزدیک با ما برخورد دارند و می‌توانیم درباره مشکلات و نیازهایمان با آنها صحبت کنیم. در جریان برگزاری این نمایشگاه سفارش‌های زیادی با عطاری‌های پایتخت برای برخی اقلام دارویی بستیم و سود خوبی نصیب ما شد.»
دهستان رویین؛ دهکده نساجی ایران
هاجر بزرگی از دیگر کارآفرینان حاضر در نمایشگاه از خراسان شمالی است.
دستبافت‌های رنگارنگ وی آنچنان جلب نظر می‌کند که برای آشنایی با چگونگی فعالیتش وارد غرفه می‌شوم.
هاجر می‌گوید: روستای رویین قدیم به عنوان دهکده نساجی ایران مشهور بود و در آنجا دست بافت‌های سنتی می‌بافیم. «چند نسل است که می‌بافیم و من هم 10سال است که این کار را به شکل حرفه‌یی شروع کرده‌ام. قبلا در این روستا چادر شب تولید می‌شد اما نسل‌های جدید با ایده‌های جدید کار می‌کنند و اکنون علاوه بر دستبافت‌ها به تولید حوله می‌پردازیم. روپشتی، روبالشتی، روتختی و لباس هم تولید می‌کنیم».
این کارآفرین می‌گوید با حمایت صندوق کارآفرینی امید 400میلیون ریال وام گرفته و 70 تا80 بافنده با وی همکاری می‌کنند.
این خانم نشان ملی و نشان مرغوبیت را گرفته است، 2 فروشگاه در روستا و شهر اسفراین خراسان شمالی دارد که محصولات خود را می‌فروشد و استان‌های اصفهان و یزد استقبال زیادی از کارهای تولیدی وی نشان داده‌اند.
بزرگی ادامه می‌دهد: هنوز صادرات نداریم اما می‌خواهیم در این عرصه نیز تلاش کنیم؛ چون در صورت حمایت می‌توانیم به قزاقستان و دیگر کشورهای همسایه صادرات داشته باشیم.
بزرگی می‌گوید: از دیگر فعالیت‌های اقتصادی انجام شده در رویین، ساخت اقامتگاه بوم گردی با 110سال قدمت است.
وی توضیح می‌دهد: در کنار تولید صنایع دستی، سه سال است در بخش بوم گردی کارها را با کمک همسر و 2فرزندم مدیریت می‌کنم.
گیوه نودشه کرمانشاه
«منوچهر رنجبر» کارآفرینی از استان کرمانشاه است، می‌گوید: گیوه تولیدی شهر نودشه ثبت ملی شده است. رنجبر می‌گوید: در این شهر حدود 2500نفر تولیدکننده گیوه فعالند و بیشتر مردم در قالب هفت تعاونی سامان یافته‌اند.
«تعاونی ما 280عضو دارد که به شکل مستقیم 10نفر در تعاونی تولید می‌کنند اما به شکل غیرمستقیم حدود 300نفر در این مسیر فعالیت دارند.» به گفته این کارآفرین، این گیوه‌ها هم در کشور خریدار دارد و هم به خارج از کشور به ویژه کردستان عراق صادر می‌شود.
وی تعریف می‌کند: گیوه بافی در خانواده ما موروثی است. پدرم 81 سال دارد اما هنوز گیوه تولید می‌کند.
«ناصر اشرفی» در استان کرمانشاه سازهای تنبور، تار، سه‌تار و سنتور تولید می‌کند و برای توسعه 27کارگاه خود 5 میلیارد ریال از صندوق کارآفرینی امید وام گرفته است.
وی مبلغ وام درخواستی خود را 10میلیارد ریال اعلام می‌کند که در وهله نخست نیمی از آن پرداخت شده و در انتظار نیمی دیگر از این وام است. اشرفی می‌گوید: این کار از پدران ما به ارث رسیده اما استقبال جوانان برای فعالیت در این حوزه بی‌نظیر است.
وی ادامه می‌دهد: هر جوانی که تمایل داشته باشد می‌تواند با کسب آموزش، کارگاهی تاسیس کند و به ساخت ساز مشغول شود. همه اجزای ساز در داخل تامین می‌شود و به مواد اولیه از خارج نیازی نیست.
این کارآفرین توضیح می‌دهد: هر 3ماه 20ساز در هر کارگاه تولید می‌شود. این سازها در همه جای ایران متقاضی دارد.
نخستین روستای بدون بیکار
مدیر صندوق کارآفرینی امید شهرستان رودبار می‌گوید: روستای «اصطلخ جان» از توابع بخش رحمت آباد شهرستان رودبار نخستین روستای بدون بیکار کشور است. این روستا یک هزار نفر جمعیت دارد که تا پیش از این یکصد نفر بیکار بودند.
طرح ملی «روستای بدون بیکار» به همت صندوق توسعه کارآفرینی امید و معاونت توسعه روستایی و مناطق محروم نهاد ریاست‌جمهوری، اداره کل روستایی و شوراهای استانداری‌ها در 20روستای کشور به صورت آزمایشی اجرا می‌شود.
«زهرا زاغری» توضیح می‌دهد: اعتباری که برای ایجاد اشتغال در روستای یاد شده مصوب شد 40میلیارد ریال بود که تاکنون 25میلیارد ریال آن تخصیص یافته است.
زاغری می‌گوید: با توجه به قابلیت روستا به لحاظ طبیعت زیبا و جاذبه‌های گردشگری، 13خانه بوم‌گردی راه‌اندازی شده و رستوران‌های سنتی، عکاسخانه با لباس‌های محلی، تولید لباس‌های سنتی و عرضه نان محلی از دیگر فعالیت‌هایی است که در این روستا انجام می‌شود.
مردم روستا همچنین به فعالیت‌هایی مانند پرورش ماهی و فرآوری سبزی ارگانیک مشغولند.
