نگهبانان سنگر وحدت
گروه ایران|
روز گذشته نخستین امام جمعه شهر تهران که از سوی آیت‌الله خامنه‌ای، مقام معظم رهبری منصوب شده بود از این جایگاه استعفا داد. آیت‌الله احمد جنتی که سال 71 زمانی که دبیری شورای نگهبان را هم برعهده داشت از سوی مقام معظم رهبری به این جایگاه منصوب شد و نتیجه حضور 25ساله‌اش در این جایگاه اقامه بیش از 230خطبه بود. آیت‌الله جنتی از چهره‌های باقیمانده از نسل تاثیرگذار دهه اول انقلاب بود که همچنان در این جایگاه حضور داشت تا آنجا که پس از فوت آیت‌الله هاشمی تنها او و آیت‌الله امامی‌کاشانی از آن نسل باقی مانده بودند.
امامان جمعه تهران از طالقانی تا رهبری
نسلی که نخستین نماز جمعه‌شان پس از انقلاب را با نشستن به پای خطبه‌های آیت‌الله طالقانی تجربه کرده بود، آن زمان که امام خمینی(ره) آیت‌الله طالقانی را در مرداد ماه سال 58 به عنوان امام جمعه تهران منصوب کرد تا به گفته مذهبیون تهرانی، پرشور‌ترین نماز جمعه‌های تهران قبل و بعد از انقلاب در خطبه‌خوانی‌های او برگزار شود. هر چند این مدت کوتاه بود و تنها 5 هفته دوام داشت. پس از فوت ایشان در شهریور ماه همان سال، امام در حکمی آیت‌الله منتظری را در جایگاه امامت جمعه تهران قرار داد. امام در حکم انتصاب آیت‌الله منتظری نوشتند که «مرحوم مجاهد بزرگوار آقاى طالقانى پس از عمرى مجاهدت و پاسدارى از اسلام به رحمت خداوند پیوست و ما را سوگوار کرد. تکلیف پاسدارى از اسلام به عهده همه ماست؛ و من شما را... براى دژ محکمى که آن فقید سعید پاسدار آن بود انتخاب و منصوب نمودم».
هر چند امامت آیت‌الله منتظری هم آنچنان طولانی نشد. آیت‌الله منتظری که در شهریور ماه از سوی امام منصوب شده بود تنها 4ماه در این جایگاه حضور داشت؛ چراکه پس از پایان کار مجلس خبرگان قانون اساسی او از تهران به قم بازگشت. پس از آیت‌الله منتظری، آیت‌الله خامنه‌ای در 24دی ماه 1358 توسط حضرت امام خمینی (ره) به امامت جمعه تهران منصوب شدند. امام خمینی(ره) در حکم انتصاب خود نوشتند که «جنابعالى که بحمد‌الله به حُسن سابقه موصوف و در علم و عمل شایسته هستید به امامت جمعه تهران منصوب مى‌شوید». آیت‌الله منتظری نیز در خاطرات خود به ویژگی‌های منحصر به فرد آیت‌الله خامنه‌ای اشاره کرده و نوشته است با وجودی که افرادی چون آیت‌الله بهشتی نیز در قید حیات بودند، من هم آیت‌الله خامنه‌ای را برای نماز جمعه تهران پیشنهاد دادم چون معتقد بودم ایشان در خطابه که از ارکان نماز جمعه است از دیگران مسلط‌تر است و حتی در نخستین نماز جمعه آیت‌الله خامنه‌ای هم عنوان کرده‌ام که «رکن نماز جمعه خطبه‌های آن است و آقای خامنه‌ای بهتر از من خطبه می‌خوانند».
به هر تقدیر، آیت‌الله خامنه‌ای از دی ماه 1358 تاکنون و بیش از 38سال است که در مواقع مختلف در نماز جمعه حاضر می‌شوند و به ارشاد مردم اشتغال دارند. حضرت امام یک بار و پس از ترور نافرجام ایشان به آیت‌الله خامنه‌ای پیغام فرستادند که «شما که از سلاله رسول اکرم(ص) و خاندان حسین بن على(ع) هستید و جرمى جز خدمت به اسلام و کشور اسلامى ندارید و سربازى فداکار در جبهه جنگ و معلمى آموزنده در محراب و خطیبى توانا در جمعه و جماعات و راهنمایى دلسوز در صحنه انقلاب مى‌باشید».
ظهور امامان جمعه موقت
از آن زمان به بعد بر تعداد امامان جمعه تهران افزوده شد. نخستین امام جمعه موقت تهران را هم باید مرحوم هاشمی‌رفسنجانی دانست که برای نخستین بار نماز جمعه را پس از ترور نافرجام آیت‌الله خامنه‌ای اقامه کرد. البته در کنار آیت‌الله هاشمی، مرحوم آیت‌الله موسوی‌اردبیلی هم بود. آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی در خاطرات سال 65 خود در مورد برنامه‌ریزی برای سخنرانی از تریبون نماز جمعه پایتخت نوشته است:«به آیت‌الله خامنه‌ای تلفنی گفتم که نماز جمعه آینده را اقامه کنند. قرار گذاشتیم در سال 20هفته ایشان و 20هفته من و 8 هفته آیت‌الله موسوی‌اردبیلی و 4 هفته آقای امامی‌کاشانی اقامه نمایند».
او همچنین در خاطرات 5 آبان سال 68 خود می‌نویسد که آیت‌الله موسوی‌اردبیلی به وی گفته است که دیگر قصد ندارد برای نماز جمعه به تهران بیاید و به این ترتیب دوران اقامه نماز جمعه آیت‌الله موسوی‌اردبیلی به پایان رسید. آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی در طول این مدت بیش از 420بار نماز جمعه تهران را اقامه کرد و آخرین آن نماز جمعه وی 26تیر ماه 1388 بود. آیت‌الله محمد امامی‌کاشانی نیز در روزهایی که امامت جمعه تهران با مشکل جدی مواجه شده بود به جمع امامان جمعه اضافه شد. در روزهایی که آیت‌الله خامنه‌ای به خاطر ترور نافرجام توان حضور در سنگر نماز جمعه را نداشت، ضرورت وجود ائمه جمعه موقت در تهران بیش از پیش احساس شد. آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی نیز نمی‌توانست هر هفته در نماز جمعه حضور پیدا کند. از این رو نام چندین نفر به عنوان امام جمعه موقت تهران مطرح شد. آیت‌الله امامی‌کاشانی از نخستین کسانی بود که در آن روزها در سنگر نماز جمعه تهران حضور و به عنوان امام جمعه موقت، نماز جمعه را اقامه کرد. او نخستین بار در 8 آبان 1360 در تهران اقامه نماز جمعه کرد و تاکنون بیش از 300بار نماز جمعه تهران را اقامه کرده است. او همچنان در این جایگاه حضور دارد.
اما کمترین امامت جمعه تهران را آیت‌الله ربانی‌املشی برعهده داشته است. او که در 20 آذر ماه سال 1360 برای نخستین بار امامت جمعه تهران را بر عهده گرفت با 3بار حضور در این جایگاه کمترین حضور در بین ائمه جمعه تهران را داشت. هشتمین امام جمعه تهران هم آیت‌الله محمد یزدی بوده است. او که در سال‌های 68 تا 78 به واسطه حضور در جایگاه ریاست قوه قضاییه حضور پررنگی در نماز جمعه داشت 166بار خطبه خواند اما آخرین امام جمعه منصوب امام خمینی هم آیت‌الله مهدوی‌کنی بود. او در 20 اسفند ماه 1361 برای نخستین بار در جایگاه امامت جمعه تهران قرار گرفت و تا زمان حیات 12بار امامت نماز جمعه را برعهده داشت.
امامان جمعه منصوب آیت‌الله خامنه‌ای
اما آیت‌الله جنتی که روز گذشته استعفایش از امامت جمعه تهران پذیرفته شد، نخستین امام جمعه موقت تهران است که از سوی آیت‌الله خامنه‌ای منصوب شده است. آیت‌الله جنتی در 14فروردین 1371 برای نخستین بار در جایگاه امامت جمعه تهران قرار گرفت و در این 25سال بیش از 230خطبه را اقامه کرد. پس از آن آیت‌الله طاهری خرم‌آبادی مدت کوتاهی را نیز در سنگر امامت جمعه تهران حضور پیدا کرد که این زمان زیاد طولانی نبود و به 9بار حضور او در این جایگاه ختم شد. دوازدهمین امام جمعه تهران، جوان‌ترین آن بود. در روزهایی که مشکلات جسمی خطبای تهران مانع از این می‌شد که آنها بتوانند مانند گذشته در نماز جمعه حضور یابند و حضور آیت‌الله یزدی در نماز جمعه نیز کمرنگ شد؛ آیت‌الله سیداحمد خاتمی جوان به جمع ائمه جمعه تهران اضافه شد. پس از آیت‌الله خاتمی، آیت‌الله کاظم صدیقی از روحانیون معروف به معلم اخلاق در سال 88 و آیت‌الله موحدی‌کرمانی از موسسین جامعه روحانیت مبارز در سال 91 به جمع امامان جمعه تهران پیوستند. آخرین امام جمعه تهران هم که از سوی مقام معظم رهبری منصوب شد، حجت‌الاسلام ابوترابی‌فرد بود که واکنش‌های فراوانی را در پی داشت. آنجا که بسیاری از منتقدان خطبای نماز جمعه تهران از این انتصاب استقبال کرده و آن را نشانه‌یی مثبت قلمداد کردند.
