پایان چرخه مرگبار نفت
گروه انرژی ترجمه: علیرضا کیانی
طی بیست سال اخیر جهان شاهد چندین چرخه قیمتی نفت بوده است. از این میان چرخه‌یی که در میانه سال 2014 آغاز شد، یکی از مهلک‌ترین دوره‌های زوال قیمت نفت خام در طول یک قرن اخیر را به ثبت رساند. اهمیت این چرخه در استمرار آن برای دو سال است؛ زمانی فراتر از مدت معمول.
چرخه‌های قیمتی نفت چه زمانی که قیمت‌ها در حال افزایش و چه زمانی که آنها در حال کاهش هستند، تمایل به «رفتار حدی» دارند. در واقع نفت هیچ‌گاه در قیمت صحیح نمی‌ماند. این امر از این ناشی می‌شود که مازاد عرضه هرچند جزیی می‌تواند قیمت‌ها را به پایین و کاهش جزیی عرضه می‌تواند قیمت‌ها را به سمت بالا هدایت کند تا بازار شاهد جهش قیمت‌ها باشد، چنانکه در ماه‌های آغازین چرخه حاضر، قیمت نفت خام به پایین‌تر از 30 دلار برای هر بشکه نفت رسید.
زمانی که قیمت‌ها از کنترل خارج می‌شود، رسیدن به تعادل با سرعت اتفاق نمی‌افتد. صنعت نفت، صنعتی به‌شدت سرمایه‌بر است و از همین‌رو سال‌ها طول می‌کشد تا منابع لازم در این صنعت برای تطابق با تغییرات در نیازهای بازار ایجاد شود. پس از تحریم نفتی عربی در سال 1974، هیچ‌گاه بازار شاهد دوران ثبات بلندمدت قیمت‌ها نبوده است. هم اکنون نیز بازار در فاز آخر چرخه قیمتی حاضر قرار دارد و خود را برای رونق دوباره و افزایش قیمت‌ها آماده می‌کند. از طرفی چرخه‌های زوال بازار و قیمت‌های پایین معمولا به ادغام و تصاحب شرکت‌ها ختم می‌شود و بعید نیست که با پایان ماه مارس بازار شاهد ادغام شرکت‌های بزرگ باشد.
در تحلیل حاضر ابتدا به وضع کنونی قیمت نفت خام و سپس به چرایی ادغام 9.5میلیارد دلاری دو شرکت امریکایی کنکوریسورسز و آر. اس. پی پرمین و منافع این معامله برای هر دو طرف نگاه می‌شود.
قیمت نفت وست‌تگزاس‌اینترمدییت، WTI از ژوئن 2017 تا ژانویه 2018 در روند صعودی نسبتا ثابتی قرار داشت. قیمت نفت در نیمه اول ماه فوریه بیش از 10درصد کاهش یافت و در ادامه چیزی آغاز شد که وضعیتی جدید به حساب می‌آمد. این وضعیت از لحاظ ساختاری سیگنالی را ارسال می‌کند که نقطه شکستی صعودی یا نزولی در پیش است. با محدود بودن وضعیت عرضه و تقاضا، قابل حدس بود که این نقطه تغییر در سمت صعودی قرار دارد.
گزارش ماهانه آژانس بین‌المللی انرژی که در نیمه ماه مارس روی سایت این سازمان قرار گرفت، محرک این نقطه تغییر بود.
شاید یادآوری این نکته که دنیای امروز دنیایی است که در آینده نزدیک شاهد مصرف روزانه 100میلیون بشکه محصولات نفتی خواهد بود، بی‌مورد نباشد.
آژانس بین‌المللی انرژی در گزارشی که از نظر نویسنده این مطلب عامل تغییر به حساب می‌آید، نوشته است: «برقراری تعادل بازار، متوازن با جهت عرضه و تقاضای بازار در حال پیشرفت است و موجودی نفت کشورهای سازمان توسعه و همکاری‌های اقتصادی در حال افول به سطح متوسط خود است.» همچنین این آژانس تخمین می‌زند که تولید اوپک در سال 2018 بدون تغییر چندانی نسبت به قبل باقی بماند و بر همین اساس گزارش مدعی می‌شود که انبار موجود در فصل اول سال 2018 دستخوش افزایش نخواهد شد و در مابقی سال بازار شاهد کسری عرضه خواهد بود.
آژانس همچنین در گزارش خود به مخاطرات تولید در کشور بحران‌زده ونزوئلا پرداخته بود و در این مورد با اشاره به «شکنندگی عرضه نفت ونزوئلا و احتمال افول کلی عرضه این کشور» و نبود «کشورهایی که بتوانند این کسری تولید را جبران کنند» احتمال این امر را مطرح کرده بود که «کشورهای امریکای لاتین بازار را وارد یک دوران مازاد تقاضا کنند.»
از زمان انتشار گزارش آژانس بین‌المللی انرژی در تاریخ 15 ماه مارس سال جاری میلادی نشانه‌های بیشتر و بیشتری از کاهش عرضه نفت در بازارهای جهانی در برابر دیده‌های کارشناسان هویدا شده است. برخی از این نشانه‌ها به شرح زیر است:
بزرگ‌ترین تولید‌کننده نفت برزیل یعنی پتروبراس در ماه فوریه اعلام کرد که تولید میعانات این شرکت در پنجمین کاهش متوالی طی 5ماهه اخیر به مقدار روزانه 2میلیون و 80هزار بشکه رسیده است، رقمی که نسبت به ماه پیش 10درصد کاهش از خود نشان می‌دهد.
در آستانه بروز مشکلات برای خطر لوله انتقال نفت در کلمبیا، داده‌های دولتی از کاهش 4.8درصدی تولید نفت در این کشور نسبت به سال گذشته خبر می‌دهد.
براساس اخبار درز کرده به رسانه‌ها، تولید میدان نفتی خارج از خشکی کاشاقان در کشور قزاقستان از 20ماه مارس سال جاری میلادی با کاهشی چشمگیر از 300هزار بشکه در روز به 180هزار بشکه در روز کاهش یافته است. این میدان نفتی که به یکی از سخت‌ترین میادین از نظر استخراج نفت مشهور است در سال 2000 در شمال دریای خزر کشف شد و دیری نگذشت که بزرگ‌ترین اکتشاف 30 ساله اخیر نام گرفت.
در تاریخ 29 مارس، اکوپترول شرکت کلمبیای استخراج نفت از احتمال اعمال محدودیت‌های گسترده از سوی وزارت محیط‌زیست کلمبیا بر فعالیت‌های اکتشاف و استخراج نفت خبر داد. این محدودیت‌ها متعاقب نشت نفت در ایالت سانتاندر در این کشور در ماه گذشته است.
نکته مهم در اینجا این است؛ زمانی که گلوگاه عرضه نفت دنیا منقبض می‌شود، افول غیرمنتظره عرضه می‌تواند تاثیرات شگرفی بر قیمت نفت داشته باشد. موقعیت کنونی نیز مستثنا نیست.
در حال حاضر مشکلات ونزوئلا در عرضه نفت بر کسی پوشیده نیست. اما این ممکن است همه داستان نباشد؛ مثلا اگر تولید نفت شیل ایالات متحده به قوتی که آژانس بین‌المللی انرژی در گزارش خود مدعی شده نباشد چه خواهد شد؟ اگر دونالد ترامپ از برجام خارج شود چه خواهد شد؟ اگر در جنگل‌های کانادا آتش‌سوزی تولید نفت را مختل کند بر سر عرضه جهانی چه خواهد آمد؟ به هر روی اتفاق می‌افتد و اتفاقات بد عموما زمانی روی می‌دهند که انتظارشان نمی‌رود.
شاید در حال حاضر قیمت صحیح نفت 70دلار به ازای هر بشکه باشد، اما هر تغییر غیرقابل پیش‌بینی در چرخه عرضه می‌تواند برای مابقی سال بین تقاضا برای نفت و عرضه آن فاصله بیندازد. همچنین نباید از یاد برد که چرخه‌های قیمتی بازار معمولا روند قیمتی بازار را تشدید می‌کنند.
رونق تصاحب و ادغام شرکت‌ها
نقطه پایان چرخه‌های قیمتی
در تاریخ 28 مارس 2018، دو شرکت کنکو ریسورسز و آر. اس. پی پرمین اعلام کردند به توافقی دست یافته‌اند که تحت آن شرکت کنکو شرکت آر. اس. پی را تصاحب کرده و تمام 9.5میلیارد دلار ارزش مبادله‌یی سهام آر.اس.پی و بدهی‌های این شرکت به کنکو خواهد رسید. این معامله بزرگ‌ترین ادغام بعد از روند نزولی قیمت‌هاست که از ژوئن 2014 آغاز شده است. برخی تصور می‌کنند این ادغام پایان رسمی چرخه قیمتی حاضر را رقم زده و تنها یکی از ادغام‌ها در سیر فعالیت‌های تجاری اینچنینی در آینده نزدیک خواهد بود.
کنکو و آر.اس.پی پرمین روی هم کنترل
27 دکل حفاری در حوضچه نفتی پرمین واقع در ایالت‌های تگزاس و نیومکزیکو را در دست دارند. این حوضچه درخشان‌ترین نقش در این پرده از نمایش نفت در سیاره زمین را بازی می‌کند. برخی کارشناسان معتقدند که این حوضچه نفت شیل با ارزش‌ترین مستغلات کنونی در ایالات متحده است.
رونق فعالیت‌های تصاحب و ادغام میان شرکت‌های نفتی را از این جهت می‌توان نقطه پایانی بر چرخه قیمتی نفت دانست که بازیگران بزرگ با سرمایه‌های بزرگی که در دست دارند، می‌توانند بازیگران کوچک را به زیر سایه خود کشانده و نقش آنها را از آن خود کنند. در واقعیت امر، آر.اس.پی بازیگر کوچکی نیست اما در برابر کنکو این طور می‌نماید. در تاریخ سوم مارس سال جاری میلادی، گزارشی موثق به چاپ رسید که در آن نویسنده مدعی شد، قیمت هر سهم شرکت آر.اس.پی 52دلار است. قیمتی که کنکو برای هر سهم آر.اس.پی به سهامداران این شرکت پرداخت، 49 دلار بود. از همین‌رو می‌توان این معامله را منصفانه نامید.
آر. اس. پی در حال حاضر روزانه حدود 47هزار بشکه نفت، 11هزار بشکه گاز مایع طبیعی و هزار و 500 مترمکعب گاز طبیعی تولید می‌کند که روی هم رفته درآمد 270میلیون دلاری را در هر فصل نصیب این شرکت می‌کرده است. اگر این ادغام موفق از آب در آید، تصاحب
آر. اس. پی 92هزار هکتار زمین را در اختیار کنکو قرار خواهد داد تا قلمرو 92هزار هکتاری کنونی این شرکت گسترش یابد.
سوالی که اکنون ممکن است، ذهن خواننده را بیازارد، این است که کدام شرکت‌ها قرار است با هم ادغام شوند یا به بیان دیگر کدام شرکت‌ها قرار است توسط شرکت‌های بزرگ‌تری تصاحب شوند؟ کارشناسان عقیده دارند که جذاب‌ترین شرکت‌ها برای تصاحب شرکت‌های صاحب اراضی تولیدی مجاور هم هستند. با اینکه نمی‌توان با قطعیت در این مورد اظهارنظر کرد اما می‌توان حدس زد که شرکت‌های با این مختصات در رادار شرکت‌های بزرگ‌تر با سرمایه‌های سرشار قرار دارند.
منبع: اویل‌پرایس
