پایان چرخه مرگبار نفت
گروه انرژی ترجمه: علیرضا کیانی
طی بیست سال اخیر جهان شاهد چندین چرخه قیمتی نفت بوده است. از این میان چرخهیی که در میانه سال ۲۰۱۴ آغاز شد، یکی از مهلکترین دورههای زوال قیمت نفت خام در طول یک قرن اخیر را به ثبت رساند. اهمیت این چرخه در استمرار آن برای دو سال است؛ زمانی فراتر از مدت معمول.
چرخههای قیمتی نفت چه زمانی که قیمتها در حال افزایش و چه زمانی که آنها در حال کاهش هستند، تمایل به «رفتار حدی» دارند. در واقع نفت هیچگاه در قیمت صحیح نمیماند. این امر از این ناشی میشود که مازاد عرضه هرچند جزیی میتواند قیمتها را به پایین و کاهش جزیی عرضه میتواند قیمتها را به سمت بالا هدایت کند تا بازار شاهد جهش قیمتها باشد، چنانکه در ماههای آغازین چرخه حاضر، قیمت نفت خام به پایینتر از ۳۰ دلار برای هر بشکه نفت رسید.
زمانی که قیمتها از کنترل خارج میشود، رسیدن به تعادل با سرعت اتفاق نمیافتد. صنعت نفت، صنعتی بهشدت سرمایهبر است و از همینرو سالها طول میکشد تا منابع لازم در این صنعت برای تطابق با تغییرات در نیازهای بازار ایجاد شود. پس از تحریم نفتی عربی در سال ۱۹۷۴، هیچگاه بازار شاهد دوران ثبات بلندمدت قیمتها نبوده است. هم اکنون نیز بازار در فاز آخر چرخه قیمتی حاضر قرار دارد و خود را برای رونق دوباره و افزایش قیمتها آماده میکند. از طرفی چرخههای زوال بازار و قیمتهای پایین معمولا به ادغام و تصاحب شرکتها ختم میشود و بعید نیست که با پایان ماه مارس بازار شاهد ادغام شرکتهای بزرگ باشد.
در تحلیل حاضر ابتدا به وضع کنونی قیمت نفت خام و سپس به چرایی ادغام ۹,۵میلیارد دلاری دو شرکت امریکایی کنکوریسورسز و آر. اس. پی پرمین و منافع این معامله برای هر دو طرف نگاه میشود.
قیمت نفت وستتگزاساینترمدییت، WTI از ژوئن ۲۰۱۷ تا ژانویه ۲۰۱۸ در روند صعودی نسبتا ثابتی قرار داشت. قیمت نفت در نیمه اول ماه فوریه بیش از ۱۰درصد کاهش یافت و در ادامه چیزی آغاز شد که وضعیتی جدید به حساب میآمد. این وضعیت از لحاظ ساختاری سیگنالی را ارسال میکند که نقطه شکستی صعودی یا نزولی در پیش است. با محدود بودن وضعیت عرضه و تقاضا، قابل حدس بود که این نقطه تغییر در سمت صعودی قرار دارد.
گزارش ماهانه آژانس بینالمللی انرژی که در نیمه ماه مارس روی سایت این سازمان قرار گرفت، محرک این نقطه تغییر بود.
شاید یادآوری این نکته که دنیای امروز دنیایی است که در آینده نزدیک شاهد مصرف روزانه ۱۰۰میلیون بشکه محصولات نفتی خواهد بود، بیمورد نباشد.
آژانس بینالمللی انرژی در گزارشی که از نظر نویسنده این مطلب عامل تغییر به حساب میآید، نوشته است: «برقراری تعادل بازار، متوازن با جهت عرضه و تقاضای بازار در حال پیشرفت است و موجودی نفت کشورهای سازمان توسعه و همکاریهای اقتصادی در حال افول به سطح متوسط خود است.» همچنین این آژانس تخمین میزند که تولید اوپک در سال ۲۰۱۸ بدون تغییر چندانی نسبت به قبل باقی بماند و بر همین اساس گزارش مدعی میشود که انبار موجود در فصل اول سال ۲۰۱۸ دستخوش افزایش نخواهد شد و در مابقی سال بازار شاهد کسری عرضه خواهد بود.
آژانس همچنین در گزارش خود به مخاطرات تولید در کشور بحرانزده ونزوئلا پرداخته بود و در این مورد با اشاره به «شکنندگی عرضه نفت ونزوئلا و احتمال افول کلی عرضه این کشور» و نبود «کشورهایی که بتوانند این کسری تولید را جبران کنند» احتمال این امر را مطرح کرده بود که «کشورهای امریکای لاتین بازار را وارد یک دوران مازاد تقاضا کنند.»
از زمان انتشار گزارش آژانس بینالمللی انرژی در تاریخ ۱۵ ماه مارس سال جاری میلادی نشانههای بیشتر و بیشتری از کاهش عرضه نفت در بازارهای جهانی در برابر دیدههای کارشناسان هویدا شده است. برخی از این نشانهها به شرح زیر است:
بزرگترین تولیدکننده نفت برزیل یعنی پتروبراس در ماه فوریه اعلام کرد که تولید میعانات این شرکت در پنجمین کاهش متوالی طی ۵ماهه اخیر به مقدار روزانه ۲میلیون و ۸۰هزار بشکه رسیده است، رقمی که نسبت به ماه پیش ۱۰درصد کاهش از خود نشان میدهد.
در آستانه بروز مشکلات برای خطر لوله انتقال نفت در کلمبیا، دادههای دولتی از کاهش ۴,۸درصدی تولید نفت در این کشور نسبت به سال گذشته خبر میدهد.
براساس اخبار درز کرده به رسانهها، تولید میدان نفتی خارج از خشکی کاشاقان در کشور قزاقستان از ۲۰ماه مارس سال جاری میلادی با کاهشی چشمگیر از ۳۰۰هزار بشکه در روز به ۱۸۰هزار بشکه در روز کاهش یافته است. این میدان نفتی که به یکی از سختترین میادین از نظر استخراج نفت مشهور است در سال ۲۰۰۰ در شمال دریای خزر کشف شد و دیری نگذشت که بزرگترین اکتشاف ۳۰ ساله اخیر نام گرفت.
در تاریخ ۲۹ مارس، اکوپترول شرکت کلمبیای استخراج نفت از احتمال اعمال محدودیتهای گسترده از سوی وزارت محیطزیست کلمبیا بر فعالیتهای اکتشاف و استخراج نفت خبر داد. این محدودیتها متعاقب نشت نفت در ایالت سانتاندر در این کشور در ماه گذشته است.
نکته مهم در اینجا این است؛ زمانی که گلوگاه عرضه نفت دنیا منقبض میشود، افول غیرمنتظره عرضه میتواند تاثیرات شگرفی بر قیمت نفت داشته باشد. موقعیت کنونی نیز مستثنا نیست.
در حال حاضر مشکلات ونزوئلا در عرضه نفت بر کسی پوشیده نیست. اما این ممکن است همه داستان نباشد؛ مثلا اگر تولید نفت شیل ایالات متحده به قوتی که آژانس بینالمللی انرژی در گزارش خود مدعی شده نباشد چه خواهد شد؟ اگر دونالد ترامپ از برجام خارج شود چه خواهد شد؟ اگر در جنگلهای کانادا آتشسوزی تولید نفت را مختل کند بر سر عرضه جهانی چه خواهد آمد؟ به هر روی اتفاق میافتد و اتفاقات بد عموما زمانی روی میدهند که انتظارشان نمیرود.
شاید در حال حاضر قیمت صحیح نفت ۷۰دلار به ازای هر بشکه باشد، اما هر تغییر غیرقابل پیشبینی در چرخه عرضه میتواند برای مابقی سال بین تقاضا برای نفت و عرضه آن فاصله بیندازد. همچنین نباید از یاد برد که چرخههای قیمتی بازار معمولا روند قیمتی بازار را تشدید میکنند.
رونق تصاحب و ادغام شرکتها
نقطه پایان چرخههای قیمتی
در تاریخ ۲۸ مارس ۲۰۱۸، دو شرکت کنکو ریسورسز و آر. اس. پی پرمین اعلام کردند به توافقی دست یافتهاند که تحت آن شرکت کنکو شرکت آر. اس. پی را تصاحب کرده و تمام ۹,۵میلیارد دلار ارزش مبادلهیی سهام آر.اس.پی و بدهیهای این شرکت به کنکو خواهد رسید. این معامله بزرگترین ادغام بعد از روند نزولی قیمتهاست که از ژوئن ۲۰۱۴ آغاز شده است. برخی تصور میکنند این ادغام پایان رسمی چرخه قیمتی حاضر را رقم زده و تنها یکی از ادغامها در سیر فعالیتهای تجاری اینچنینی در آینده نزدیک خواهد بود.
کنکو و آر.اس.پی پرمین روی هم کنترل
۲۷ دکل حفاری در حوضچه نفتی پرمین واقع در ایالتهای تگزاس و نیومکزیکو را در دست دارند. این حوضچه درخشانترین نقش در این پرده از نمایش نفت در سیاره زمین را بازی میکند. برخی کارشناسان معتقدند که این حوضچه نفت شیل با ارزشترین مستغلات کنونی در ایالات متحده است.
رونق فعالیتهای تصاحب و ادغام میان شرکتهای نفتی را از این جهت میتوان نقطه پایانی بر چرخه قیمتی نفت دانست که بازیگران بزرگ با سرمایههای بزرگی که در دست دارند، میتوانند بازیگران کوچک را به زیر سایه خود کشانده و نقش آنها را از آن خود کنند. در واقعیت امر، آر.اس.پی بازیگر کوچکی نیست اما در برابر کنکو این طور مینماید. در تاریخ سوم مارس سال جاری میلادی، گزارشی موثق به چاپ رسید که در آن نویسنده مدعی شد، قیمت هر سهم شرکت آر.اس.پی ۵۲دلار است. قیمتی که کنکو برای هر سهم آر.اس.پی به سهامداران این شرکت پرداخت، ۴۹ دلار بود. از همینرو میتوان این معامله را منصفانه نامید.
آر. اس. پی در حال حاضر روزانه حدود ۴۷هزار بشکه نفت، ۱۱هزار بشکه گاز مایع طبیعی و هزار و ۵۰۰ مترمکعب گاز طبیعی تولید میکند که روی هم رفته درآمد ۲۷۰میلیون دلاری را در هر فصل نصیب این شرکت میکرده است. اگر این ادغام موفق از آب در آید، تصاحب
آر. اس. پی ۹۲هزار هکتار زمین را در اختیار کنکو قرار خواهد داد تا قلمرو ۹۲هزار هکتاری کنونی این شرکت گسترش یابد.
سوالی که اکنون ممکن است، ذهن خواننده را بیازارد، این است که کدام شرکتها قرار است با هم ادغام شوند یا به بیان دیگر کدام شرکتها قرار است توسط شرکتهای بزرگتری تصاحب شوند؟ کارشناسان عقیده دارند که جذابترین شرکتها برای تصاحب شرکتهای صاحب اراضی تولیدی مجاور هم هستند. با اینکه نمیتوان با قطعیت در این مورد اظهارنظر کرد اما میتوان حدس زد که شرکتهای با این مختصات در رادار شرکتهای بزرگتر با سرمایههای سرشار قرار دارند.
منبع: اویلپرایس