تلگرام و کاربرانش در برزخ
گروه دانش و فن|
در حالی که تلگرام و مدیرعاملش ادعا می‌کنند قصد اضافه کردن سرویس‌های جدیدی دارند و حتی با فناوری جدید بلاک‌چین، آن را غیرقابل فیلتر خواهند کرد، برخی مسوولان داخلی از پولی شدن خدمات تلگرام خبر داده‌اند که تا پایان سال ۲۰۱۸ میلادی اتفاق می‌افتد. بحث تلگرام این روزها همچنان روی بورس اخبار قرار گرفته تا جایی که کار به مجلس هم کشیده و روز گذشته جلسه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با عنوان بررسی تهدیدات اقتصادی تلگرام و امنیت پیام‌رسان‌های داخلی برگزار و در آن تاکید شده که بروز شبهات سازمان یافته علیه پیام‌رسان‌های داخلی و برخی فضاسازی‌ها باعث نگرانی مردم و عدم مهاجرت آنها از خانه بیگانه به خانه خودی شده است.
از سوی دیگر این موضوع هم تاکید شده که پیام‌رسان‌های داخلی امنیت دارند و هرگز اطلاعات خصوصی افراد در اختیار کسی قرار نمی‌گیرد ولی پیام‌رسان داخلی نیازمند پشتوانه قانونی است که قانون باید در جهت حفظ حریم خصوصی و اطلاعات مردم از آن حمایت کند. اما ناگفته‌های دیگری هم درباره تلگرام از سوی مسوولان مربوطه اعلام و تاکید شد که سندی در زمینه حمایت از پیام‌رسانی بومی تهیه شده و سلسله اقداماتی در نظر گرفته شد از جمله بررسی ویژگی‌های منحصربه فرد تلگرام که بر اساس آن در این پیام‌رسان سهامدار، منابع انسانی و محل استقرار و همچنین گزارش‌هایی از شرکت تلگرام به ایران وجود نداشت و این در حالی بود که ۹۰ درصد کاربران فضای مجازی ایران از تلگرام استفاده می‌کنند و به گفته دبیر شورای عالی فضای مجازی ما هنوز نمی‌دانیم مدیرعامل این شرکت تبعه چه کشوری است و از قوانین چه کشوری در حوزه شبکه مجازی پیروی می‌کند. از نگاه دیگر تجربه نشان داده یکی دیگر از مواردی که درباره پیام‌رسان‌ها نزد مسوولان در سطح جهان از اهمیت برخوردار است، همکاری این شرکت‌ها با دولت‌هاست. در این باره دبیر شورای عالی فضای مجازی با بیان اینکه تلگرام فعالیت گسترده‌یی در کشور دارد، تاکید کرده است: با وجود اینکه در آیین‌نامه فضای مجازی تاکید شده در صورتی که کاربران پیام‌رسان‌ها از حدی تجاوز کند، باید نماینده رسمی در کشور داشته باشد تاکنون از سوی تلگرام نماینده‌یی به ایران معرفی نشده است.
یکی از مواردی که ممکن است در آینده امتیاز پیام‌رسان‌های داخلی نسبت به خارجی باشد، امکانات پولی است که تاکنون با توجه به قوانین موجود، پیام‌رسان‌های خارجی اجازه ارائه این امکانات را نداشتند. با وجود این، با توجه به سندی که از سوی تلگرام در نیمه دوم سال ۲۰۱۷ منتشر شده، به نظر می‌رسد قرار است رمز ارز جدیدی در تلگرام منتشر شود.
ارائه لایحه به دولت در زمینه حریم خصوصی
در این نشست محمدجواد آذری جهرمی - وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات- از ارائه لایحه‌یی به دولت در زمینه حفظ حریم خصوصی و صیانت حقوق شهروندی در فضای مجازی خبر داده و تاکید کرد: پیام‌رسان‌های داخلی امنیت دارند و هرگز اطلاعات خصوصی افراد در اختیار کسی قرار نمی‌گیرد.
جهرمی با بیان اینکه تلاش دولت‌ها این است که این رمزگذاری‌ها را بومی و داخلی کنند، نیز اظهار کرده این نوع تحولات نیازمند سیاست‌گذاری است لذا احتیاج به حمایت و تقویت پیام‌رسان‌های داخلی با تقسیم وظایف بین دستگاه‌ها هستیم. البته وی تذکر داده است که اعلام نظر و طرح موضوعات مربوط به ارز به عهده شورای عالی پول و اعتبار است و هدف از طرح موضوع صرفا جلب‌توجه و اهمیت مبادلات مجازی بود.
اما به گفته وزیر ارتباطات کیفیت و عملکرد کمی پیام‌رسان‌های داخلی بطور جدی در حال گسترش است و جای خود را باز می‌کند. اگر ما زیرساخت‌های پیام‌رسان را با هدف انتقال فعالیت‌های اقتصادی تقویت کنیم حجم وسیعی از فعالیت‌های اقتصادی و اشتغال را ایجاد کرده‌ایم البته باید بین پیام‌رسان و رسانه تفکیک قائل شد، اینکه همه مردم کلیه اطلاعات و موضوعات را در یک پیام‌رسان خارجی باور می‌کنند مخاطره‌آمیز است. باید کاری کنیم انتقال آن به پیام‌رسان داخلی صورت گیرد و این مخاطره حس نشود، راه آن هم جدایی رسانه و پیام‌رسان است.
در هر حال تا پایان سال ۲۰۱۸ کیف پول تلگرام آغاز به فعالیت می‌کند و کشورها از جمله ایران در کنار اقتصاد خود شاهد اقتصاد جدیدی خواهند بود؛ مسوولان حوزه فضای مجازی کشور می‌گویند که برای ایجاد جایگزین‌هایی برای شبکه پیام‌رسان تلگرام تلاش دارند و برای این زمینه شروطی نیز در نظر گرفته شده تا تمام کسب و کارهای ایرانی که در تلگرام فعالیت داشتند به شبکه مجازی بومی منتقل شود. لازم است به این نکته اشاره شود که کسب و کار تلگرام عدد قابل ملاحظه‌یی است اما از نظر اقتصادی مبلغ قابل توجهی شکل نمی‌گیرد. جلسه مشترک کمیسیون‌های امنیت و اقتصادی مجلس روز گذشته با حضور وزیر ارتباطات برگزار شد. در این جلسه وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات از ارائه لایحه‌یی به دولت در زمینه حفظ حریم خصوصی و صیانت حقوق شهروندی در فضای مجازی خبر داد و تاکید کرد: پیام‌رسان‌های داخلی امنیت دارند و هرگز اطلاعات خصوصی افراد در اختیار کسی قرار نمی‌گیرد.
سیدحسین نقوی حسینی سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس در تشریح نشست مشترک دیروز کمیسیون‌های امنیت و اقتصادی که با حضور وزیر ارتباطات و دبیر شورای عالی فضای مجازی برگزار شد، اظهار داشت: محمد آذری جهرمی در جلسه صبح دوشنبه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با عنوان بررسی تهدیدات اقتصادی تلگرام و امنیت پیام‌رسان‌های داخلی، گفت که فضای مجازی مراجع مورد اعتماد را دچار تغییر و تحول می‌کند، رمزگذاری‌های نوین در حال شکل‌گیری است که مرجع اعتماد جدیدی را خلق می‌نماید. بنابراین نظام‌های اعتماد دچار تحول می‌شوند و نظام‌های اعتماد فعلی را زیر سوال می‌برند.
نقوی حسینی ادامه داد: وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در این جلسه گفت که تلاش دولت‌ها این است که این رمزگذاری‌ها را بومی و داخلی کنند، این نوع تحولات نیازمند سیاست‌گذاری است لذا احتیاج به حمایت و تقویت پیام‌رسان‌های داخلی با تقسیم وظایف بین دستگاه‌ها هستیم. وی افزود: بر اساس اظهارات آذری جهرمی، این وزارتخانه حمایت و تقویت این موارد را بر عهده گرفته و پنج وظیفه اصلی را که شورای عالی برای وزارت مشخص کرده، در حال انجام دادن است اعم از تامین پهنای باند و ارائه تسهیلات و غیره.
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس همچنین گفت: وزیر ارتباطات تاکید کرد که کیفیت و عملکرد کمی پیام‌رسان‌های داخلی بطور جدی در حال گسترش است و جای خود را باز می‌کند. اگر ما زیرساخت‌های پیام‌رسان را با هدف انتقال فعالیت‌های اقتصادی تقویت کنیم حجم وسیعی از فعالیت‌های اقتصادی و اشتغال را ایجاد کرده‌ایم البته باید بین پیام‌رسان و رسانه تفکیک قائل شد، اینکه همه مردم کلیه اطلاعات و موضوعات را در یک پیام‌رسان خارجی باور می‌کنند مخاطره‌آمیز است. باید کاری کنیم انتقال آن به پیام‌رسان داخلی صورت گیرد و این مخاطره حس نشود، راه آن هم جدایی رسانه و پیام‌رسان است.
نقوی حسینی با بیان اینکه طبق گفته وزیر، ظرفیت رسانه‌ها نیازمند گسترش و تقویت است، گفت: وزیر به این موضوع اشاره داشت که حریم خصوصی در فضای مجازی و صیانت از حقوق شهروندی نیازمند قوانین، مقررات و آیین‌نامه‌های خاص خود است که در این زمینه گام‌های مهمی برداشته شده بطوریکه وزارت ارتباطات در زمینه حفظ حریم خصوصی و صیانت حقوق شهروندی در فضای مجازی لایحه‌یی را با نظر کلیه کارشناسان و متخصصان تهیه و تقدیم دولت کرده که آماده تقدیم به مجلس است. وی افزود: وزیر تاکید کرد که پیام‌رسان‌های داخلی امنیت دارند و هرگز اطلاعات خصوصی افراد در اختیار کسی قرار نمی‌گیرد ولی پیام‌رسان داخلی نیازمند پشتوانه قانونی است که قانون باید در جهت حفظ حریم خصوصی و اطلاعات مردم از آن حمایت کند.
این نماینده مجلس ادامه داد: طبق توضیحات وزیر، ما جنگ، تحریم و توطئه‌ها علیه ملت و انقلاب را با حضور مردم حل کردیم. فضای مجازی را هم باید با مشارکت و حضور همین مردم حل کنیم به همین دلیل ما نقشه راه استفاده از فضای مجازی را داریم چون نقش فضای مجازی غیرقابل انکار است. پیام‌رسان‌ها هم جزئی از این فضا هستند و به نظر می‌رسد وحدت رویه و وحدت موضع وجود ندارد که باید به وجود آمده و مشکلات و تهدیدات رفع شود. دولت گسترش فناوری ارتباطات را از دستاوردهای خود می‌داند. نقوی حسینی یادآور شد: جهرمی در این جلسه تذکری دادند مربوط به اینکه اعلام نظر و طرح موضوعات مربوط به ارز به عهده شورای عالی پول و اعتبار است. هدف از طرح موضوع صرفا جلب‌توجه و اهمیت مبادلات مجازی بود. در ادامه این جلسه کواکبیان، رحیمی، برزگر، کریمی‌قدوسی، گودرزی، زرآبادی، کبیری، فاطمه حسینی و ذوالنوری نظرات خود را مطرح کردند.
در پایان این جلسه بروجردی رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با اشاره به مواردی همچون، شأن ملی ما حکم می‌کند دارای شبکه‌های پیام‌رسان ملی باشیم، پس باید همه تلاش‌ها در جهت شکل‌گیری و تقویت آنها باشد، ضرورت و تقویت شبکه‌های پیام‌رسان ملی که مرز 15 میلیون را عبور کرده، اعتماد مردم به شبکه‌های پیام‌رسان ملی جلب و تضمین شود به همین جهت نیازمند قانون هستیم، خدمات دولت در سطح شبکه‌های پیام‌رسان داخلی باید ارائه شود، تغییرات کاربری فضای مجازی در حوزه اقتصادی نیازمند قوانین و مقررات است، لزوم حفظ و تقویت کسب و کار و اشتغال در فضای مجازی، را از جمله جمع‌بندی این جلسه عنوان کرد. نقوی حسینی یادآور شد که این جلسه ادامه خواهد داشت و مجددا جلسه مشترکی تشکیل می‌شود. گفتنی است نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی خبر داد که کمتر از ۲۰ روز دیگر تلگرام فیلتر خواهد شد. مجتبی ذوالنور در حساب توییتری خود در این ارتباط نوشت: در جلسه با آذری جهرمی وزیر ارتباطات در کمیسیون مشترک امنیت و اقتصادی درباره پیام‌رسان‌ها مطرح شد؛ بطور قطع با توجه به ابعاد خسارات استقرار استفاده از تلگرام در آینده نزدیک کمتر از ۲۰ روز تلگرام دریافت خواهد شد. این در حالی است که پس از این ادعا، علیرضا رحیمی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس تاکید کرد: خبر فیلتر شدن تلگرام تا 20 روز دیگر صحت ندارد.
کاربران داوطلبانه از تلگرام کوچ کنند
همچنین دبیر شورای عالی فضای مجازی در این نشست گفت: برنامه شورای عالی فضای مجازی برای تقویت شبکه‌های پیام‌رسان داخلی، اجرای استراتژی کوچ داوطلبانه از تلگرام است.
وی در خصوص تهدیدات اقتصادی تلگرام گفت: در مرکز ملی فضای مجازی الزامات شبکه ملی و خدمات پایه شبکه ملی مورد بررسی قرار گرفت. شبکه ملی پیام‌رسان تعیین‌کننده مرزهای ملی ما است. مرزهای ملی ما بر روی سکوهای فضای مجازی شکل می‌گیرد. این سکوها اثرگذاری ملی و وسیع دارد و مانند زیرساخت‌های حیاتی کشور است. وی با بیان اینکه سندی در حمایت از پیام‌رسان‌های بومی تدوین شده است، افزود: تلگرام گزارش سالانه به ایران ارائه نمی‌کند و ایران از سهامداران آن نیست؛ این در حالی است که ۹۰ درصد کاربران شبکه‌های اجتماعی در ایران از تلگرام استفاده می‌کنند.
دبیر شورای عالی فضای مجازی ادامه داد: ما نمی‌دانیم پاول دورف مسوول تلگرام تبعه چه کشوری است و شبکه تلگرام زیرنظر چه کشوری اداره می‌شود. تلگرام به‌شدت هزینه بر است اما هیچ محل درآمدی برای آن اعلام نشده است. تلگرام قابلیت‌های ویژه‌یی مانند کانال دارد که در هیچ نرم افزار دیگری آن را مشاهده نمی‌کنیم.
وی با اشاره به مصوبه شورای عالی فضای مجازی مبنی بر اینکه پیام‌رسان‌هایی که تعداد کاربرانشان از حدی افزایش می‌یابد باید در کشور نماینده رسمی داشته باشند، گفت: تلگرام تاکنون نماینده رسمی به ایران معرفی نکرده است. فیروزآبادی با اشاره به رایزنی‌های ایران با تلگرام گفت: وزارت ارتباطات با تلگرام توافقاتی داشت که در این راستا همکاری‌های خوبی تا دی ماه ۹۶ انجام شد اما در ماجراهای دی ماه سال ۹۶ تلگرام به توافقات عمل نکرد. دبیر شورای عالی فضای مجازی با اشاره به انتشار سند اخیر تلگرام در مورد برنامه‌های سال ۲۰۱۸ گفت: تلگرام قصد دارد در سال ۲۰۱۸ رمزارز وارد کند. در مرکز ملی فضای مجازی هنوز به نتیجه مشخصی در برخورد با رمزارزها از جمله بیت کوین نرسیده‌ایم. مطالعات شروع شده، جلساتی با بانک مرکزی داریم تا سیاست‌های جمهوری اسلامی در نحوه تعامل با رمزارزها مشخص شود. وی ادامه داد: آنچه قرار است در تلگرام در قالب رمزارز ارائه شود، نسل سوم رمز ارزها است. این رمزارزها قابلیت دولت گریزی و بلادرنگ بودن را دارند و بازیگر اصلی رمزارز گرام، تلگرام است. برخی معتقدند این بازیگری جدید با مبانی تئوری رمزارز مغایرت دارد.
فیروزآبادی تصریح کرد: ورود گرام نه تنها نقش رمزارزی ندارد بلکه در آینده به عنوان بخشی از پول ملی در گردش ملی مورد استفاده قرار خواهد گرفت که موضوع مهمی است. در سند تلگرام اعلام شده است که از این پول برای عقود هم استفاده خواهد شد. مثل سفره‌یی می‌ماند که می‌خواهند غارت بزرگ مدرن از آن انجام دهند. دبیر شورای عالی فضای مجازی با اشاره به برنامه‌ریزی تلگرام برای راه‌اندازی فیلتر شکن در سال ۲۰۱۸ گفت: فیلتر شکنی که تلگرام قرار است در سال ۲۰۱۸ راه‌اندازی کند، فیلترشکنی برای کل فضای مجازی است که فقط شامل تلگرام نمی‌شود و تمام فضای مجازی غیرمجاز را در دسترس کاربران قرار می‌دهد تا دی ماه امسال این فیلتر شکن به صورت نهایی استقرار می‌یابد. دبیر شورای عالی فضای مجازی اظهار داشت: تا پایان سال ۲۰۱۹ شاهد اقتصاد جدیدی در کنار اقتصاد ملی کشور خواهیم بود. در صورتی که برنامه‌های سند تلگرام اجرایی شود. وی ادامه داد: کسب و کار تلگرام عدد قابل ملاحظه‌یی است اما از نظر اقتصادی مبلغ قابل توجهی شکل نمی‌گیرد. فیروز آبادی با اشاره به برنامه شورای عالی فضای مجازی برای تقویت شبکه‌های پیام‌رسان داخلی، اجرای استراتژی کوچ داوطلبانه از تلگرام است، تصریح کرد: علاوه بر این تلاش داریم از طریق صدا و سیما موضوع را برای مردم تشریح کنیم. متاسفانه بیشترین مرجع اطلاعات ما مطبوعات غربی هستند این در حالی است که در این کشورها تلگرام اثرات اقتصادی و اجتماعی بالایی مثل ایران ندارد.
دبیر شورای عالی فضای مجازی افزود: تلاش داریم در دانشگاه‌ها و آموزش و پرورش از ارائه خدمات در تلگرام خودداری کنیم. در دوسال گذشته با کمک قوه قضاییه از ارائه خدمات پولی توسط تلگرام خودداری شده است و به این صورت فعالیت خالص اقتصادی روی تلگرام نداریم و فعالیت‌های موجود فعالیت‌های مکمل اقتصادی است.
