بورس تحت‌تاثیر تصمیم ارزی یک‌شبه
گروه بورس مسعود کریمی
بازارهای مالی در روز گذشته تحت‌تاثیر دستورالعمل جدید دولت مبنی‌بر اینکه هیچ نرخی برای دلار غیر از 4200 تومان به رسمیت شناخته نخواهد شد، قرار داشتند. در این بین، معامله‌گران بازار سرمایه در داد و ستدهای روز گذشته خود شاهد کاهش نماگر بازار سهام بودند به نوعی که شاخص کل تحت‌تاثیر افت قیمتی صنایع صادرات‌محور و پتروشیمیها قرار گرفت و در نتیجه ریزش پیدا کرد. در همین حال، باتوجه به اینکه دستورالعمل جدید دولتی مانع از افزایش نرخ دلار در بازار شد اما در روند معاملات روز سه‌شنبه میدان فردوسی تعداد قابل‌توجهی از خریداران حضور داشتند که برخلاف انتظارات، دلاری برای عرضه با چنین نرخی وجود نداشت. از طرفی به عقیده برخی کارشناسان بازار سهام ارز تک‌نرخی ماندگار نخواهد بود زیرا این عرضه و تقاضاست که
به‌نوعی تعیین‌کننده قیمت‌ها در سیستم بازار و به‌طور کلی در کلیت اقتصاد خواهد بود و دخالت دستوری در روند قیمتی می‌تواند مسکنی کوتاه‌مدت برای بازگرداندن آرامش در بازارهای مالی محسوب شود. بنابراین برای کاهش قیمت ارز باید میزان عرضه افزایش پیدا می‌کرد که این مهم باتوجه به شرایط فعلی بعید به نظر می‌رسید.
به‌هر حال، برخی دیگر از صاحب‌نظران بازار سرمایه اثر روانی افزایش نرخ دلار در بازار را عاملی منفی تلقی می‌کنند و
بر این باورند که این سیاست موثر تثبیت نرخ ارز باید طی چند ماه گذشته توسط دولت اتخاذ می‌شد.
اقتصاد با دستور اداره نمی‌شود
در همین رابطه رضا زنگنه معاون سرمایه‌گذاری تامین سرمایه ملت، درباره تاثیر تک‌نرخی شدن دلار در بازار سرمایه در گفت‌وگو با «تعادل» عنوان کرد: دلار هنوز تک‌نرخی نشده و تاثیر این مهم در قیمت سکه به صورت شفاف نمایان است.
وی خاطرنشان کرد: تک‌نرخی زمانی معنی پیدا می‌کند که دلار به وفور در بازار وجود داشته باشد و به مشتریان ارائه شود اما در حال حاضر اعلام شده است که به برخی متقاضیان از جمله واردکنندگان و صادرکنندگان کالا تعلق می‌گیرد. این کارشناس بازار سرمایه درخصوص تاثیر دلار 4200 تومانی در صنایع بورسی نیز اظهار داشت: دلار مبادله‌یی در قیمت 3700 تومان قرار داشت، عملا این دلار که مبنای محاسبات شرکتهای دولتی یا دولت بود، مطابق با دستورالعمل جدید به رقم 4200 تومانی افزایش پیدا کرد. اما عملیاتی شدن این موضوع که گفته می‌شود به همه افراد دلار 4200 تومانی تعلق می‌گیرد، مشخص نیست که تا چه اندازه موفقیت‌آمیز باشد.
رضا زنگنه در ادامه اذعان داشت: برخی صنایع که با دولت مبادلاتی داشتند مبنای محاسبات آنها از 3700 به 4200 تغییر پیدا خواهد کرد. مبادلات به این معناست که صنایع یا از دولت خدمات، محصول یا ماده اولیه خاصی را دریافت می‌کردند یا محصولی را به دولت عرضه می‌کردند که به‌طور قطع تاثیر دستورالعمل جدید در این صنایع مشهود خواهد بود. این تحلیلگر بازار سرمایه گفت: برخی پتروشیمیها و پالایشگاهی‌ها که از دولت ماده اولیه دریافت می‌کردند با افزایش نرخ محاسبات ماده اولیه مواجه خواهند شد.
در نقطه مقابل، برخی صنایع اعم از نیرو‌گاه‌ها و پالایشگاهی‌ها که به دولت محصولاتی را می‌فروختند به نوعی این موضوع می‌تواند به نفع آنها تمام شود. معاون سرمایه‌گذاری تامین سرمایه ملت افزود: در حال حاضر نحوه عملکرد این قانون جدید تا حدودی مشخص نیست. اما پیش‌بینی می‌شود که برخی پتروشیمی‌هایی که در حوزه صادرات فعالیت می‌کنند بنا بر گفته دولت احتمالا ارز خود را با نرخ مصوب به دولت ارائه کنند. این در حالی است که این ارز در گذشته در بازار با نرخ آزاد به فروش می‌رسید که این موضوع درنهایت می‌تواند به ضرر شرکتهای پتروشیمی تمام شود.
رضا زنگنه تصریح کرد: به‌طور کلی دستورالعمل جدید با ابهاماتی همراه است زیرا این موضوع می‌تواند منجر به افزایش رانت در بازار شود. به نوعی، افرادی که با دولت ارتباط دارند و می‌توانند از ارز
4200 تومانی استفاده کنند به‌طور قطع منتفع می‌شوند و در مقابل افرادی که چنین شرایطی را ندارند، متضرر خواهند شد.
وی بیان کرد: احتمال اینکه محصولات با ارز 4200 تومانی در بازار قیمت نخورند و با قیمتی بیش از این مواجه شوند نیز وجود خواهد داشت. بنابراین عده‌یی می‌توانند با قیمت 4200تومانی محصولی را وارد کنند و با قیمت دلار آزاد در بازار به فروش برسانند. این موضوع رانتی است که پیش‌بینی می‌شود وجود داشته باشد. این کارشناس بازار سرمایه درخصوص روند روز‌گذشته بورس تهران نیز ابراز داشت: ریزشی که روز گذشته در نماگر بازار سهام رخ داد به‌دلیل وضعیت صنایع صادرات‌محور و پتروشیمیها بود. بر این اساس، افزایش قیمت ماده اولیه و احتمال ارائه ارز حاصل از صادرات به دولت، 2 عامل مهم در وضعیت منفی این صنایع طی داد و ستدهای روز گذشته محسوب می‌شود.
این تحلیلگر بازار سرمایه اذعان داشت: در آینده ارز تک‌نرخی 4200 تومانی نمی‌تواند ادامه پیدا کند چرا‌که طبیعتا نرخی که در بازار به یک‌باره تا قیمت 6000تومانی رشد کرده بود هر چند با حجم معاملات اندک اما اختلاف 1800 تومانی در این موضوع بسیار زیاد ارزیابی می‌شود. به عبارتی دیگر، اگر ارز قابل کنترل بود نرخ دلار به رقم 6000 تومانی در بازار نمی‌رسید.
بنابراین، نرخ 4200 تومانی یک مصوبه دولتی است و اقتصاد ثابت کرده که با مصوبه و دستور نمی‌توان آن را اداره کرد. در همین حال، تجربه تاریخی ثابت کرده است که پس از چند ماه چنین ارز 4200 تومانی فقط در محاسبات دولتی کاربرد دارد و وجود خارجی احتمالا نخواهد داشت.
سیاست درست دولت
در سویی دیگر، هاشم باروتی کارشناس بازار سرمایه درخصوص چگونگی اثر‌گذاری دلار 4200 تومانی در بورس در گفت‌وگو با «تعادل» بیان کرد: قابل پیش‌بینی بود که عدم ثبات در بازارهای مالی تداوم داشته باشد اما تک‌نرخی شدن نرخ ارز در معاملات روز گذشته خود را نمایان کرد. وی خاطرنشان کرد: روز گذشته جهت بازار تغییر کرد از طرفی با توجه به پیش‌فروش‌هایی که دولت در حوزه سکه انجام داده است، همچنین با حضور فروشندگان و خریداران مقداری قیمت‌ها در روند معاملاتی متعادل شد. این تحلیلگر بازار سرمایه ابراز داشت: طی چند روز گذشته شرکتهای پتروشیمی در بازار سهام با افزایش نرخ مواجه شدند و در مدار صعودی قرار گرفتند. اما در روز گذشته با شفاف شدن قیمت دلار، قیمت سهام پتروشیمیها متعادل شد. این در حالی است که گروه خودرویی‌ها که با نزول قیمتی همراه بودند در داد و ستدهای روز گذشته حدود 3درصد افزایش پیدا کردند.
هاشم باروتی تصریح کرد: اگر‌چه انتقاداتی به دولت با چنین شیوه قیمت‌گذاری وجود دارد اما سیاست تک‌نرخی کردن ارز در شرایط فعلی مناسب ارزیابی می‌شود. وی افزود: دولت حامل‌های انرژی را افزایش قیمت نداد اما در نقطه مقابل دلاری که پتروشیمیها، دولت و بانک مرکزی در بازار عرضه می‌کردند به نرخی بالای 6200 تومان در بازار آزاد مورد معامله قرار می‌گرفت که درنهایت چنین روند موجب افزایش بی‌اعتمادی در جامعه می‌شد. این کارشناس بازار سرمایه ابراز داشت: وعده‌یی که باید در دولت یازدهم محقق می‌شد در دولت دوازدهم عملیاتی شد که اثر‌گذاری مثبتی را در بازار سهام و مبادلات تجاری ایران خواهد داشت.
وی گفت: نرخ 3700 تومانی که دولت برای ارز مبادله‌یی درنظر گرفته بود در حال حاضر به
4200 تومان افزایش پیدا کرده است که در چنین شرایطی دولت دیگر نمی‌تواند ادعا‌یی مبنی بر کسری بودجه برای سال 97 را مطرح کند و باتوجه به افزایش قیمت نفت در بازارهای جهانی این نهاد می‌تواند شرایط بهتری را پیش‌رو داشته باشد. هاشم باروتی عنوان کرد: چشم‌انداز بازار سهام باتوجه به شرایط آینده بازار ارز پیش‌بینی می‌شود و در حال حاضر مردم عمدتا به دارایی‌های مشهود ازجمله به سکه و دلار تمایل دارند. بنابراین باید مقداری آرامش به بازار بازگردد تا دولت بتواند بازار ارز را مدیریت کند. این تحلیلگر بازار سرمایه اظهار داشت: اکنون بی‌اعتمادی درخصوص خروج امریکا از برجام وجود دارد که با مشخص شدن تکلیف این موضوع در اردیبهشت‌ماه در صورتی که با خروج امریکا همراه باشد پیش‌بینی می‌شود که نوساناتی را در بازار ارز و اقتصاد داشته باشیم.
